Terminy odliczania VAT od krajowych zakupów towarów i usług

Od 1 stycznia 2014 roku, w myśl art.86 ust.10 i ust.10b pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług decydującymi datami determinującymi termin uzyskania prawa do odliczenia VAT od zakupów krajowych są dwie daty: 

1. data powstania obowiązku podatkowego u dostawcy;

2. data otrzymania faktury przez odbiorcę.

Powyższe przepisy stosuje się odpowiednio do całości lub części zapłaty uiszczanej przed dokonaniem dostawy lub wykonaniem usługi (art.86 ust.10c ustawy o VAT). Zatem, żeby ustalić kiedy mamy prawo do odliczenia podatku, musimy najpierw ustalić kiedy u dostawcy powstał obowiązek podatkowy.

1. Zasada ogólna

Zasadą ogólną, mającą zastosowanie w stosunku do większości towarów i usług, jest to, że obowiązek podatkowy u dostawcy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi (art.19a ust.1 ustawy o VAT). Oznacza to, że w przypadku większości dostaw towarów i świadczenia usług dla określenia, kiedy powstanie prawo do odliczenia podatku należy ustalić dwie daty:

• kiedy został dostarczony towar lub wykonana usługa;

(Uwaga! W odniesieniu do przyjmowanych częściowo usług, usługę uznaje się również za wykonaną, w przypadku wykonania części usługi, dla której to części określono zapłatę – art.19a ust.2 ustawy o VAT);

• kiedy otrzymaliśmy fakturę dokumentującą to świadczenie.

Dokonać odliczenia podatku możemy w rozliczeniu za okres, w którym znajduje się ta z powyższych dat, która jest późniejsza.

Przykład 1

Spółka A zakupiła maszynę. Towar został dostarczony 25 listopada 2014, faktura wystawiona 28 listopada, wpłynęła do Spółki 2 grudnia 2014. Prawo do odliczenia podatku powstaje w rozliczeniu za grudzień 2014.

Przykład 2

Spółka B nabyła usługę tłumaczenia. Faktura za usługę została wystawiona 25 listopada 2014, wpłynęła do Spółki 28 listopada, ale tłumaczenie zostało wykonane dopiero 1 grudnia 2014. Prawo do odliczenia podatku powstaje w tym przypadku również w rozliczeniu za grudzień 2014.

2. Usługi ciągłe

Usługi ciągłe, dla których w związku z ich świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonane z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia tych usług (art.19a ust.3 ustawy o VAT). Czyli, na przykład, w przypadku usługi abonamentu na dostęp do portalu internetowego rozliczanej w okresach miesięcznych i płatnej „z dołu”, np. do 14-tego następnego miesiąca, obowiązek podatkowy u usługodawcy powstanie z końcem każdego miesiąca, w którym świadczona jest usługa, ale prawo do odliczenia podatku powstanie dopiero w momencie, gdy usługobiorca otrzyma fakturę, nie wcześniej niż ostatni dzień miesiąca, którego faktura dotyczy.

Przykład 3

Spółka C płaci za administrowanie stronami internetowymi. Płatność dokonywana jest za każdy miesiąc „z dołu”. 2 grudnia otrzymała fakturę za administrowanie stronami w listopadzie 2014. Prawo do odliczenia podatku powstaje w rozliczeniu za grudzień 2014 roku.

Należy pamiętać, że w przypadku, gdy usługa jest świadczona w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok i dla tej usługi w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń, usługę uznaje się za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi.

3. Dostawa towarów i świadczenie usług, dla których wpłacane są zaliczki

W przypadku towarów i usług, dla których przed dokonaniem dostawy lub wykonaniem usługi wpłacana jest zaliczka (zadatek, przedpłata), obowiązek podatkowy u dostawcy powstanie na mocy art.19a ust.8 ustawy o VAT - z chwilą otrzymania płatności przez dostawcę. I ta właśnie data będzie terminem, w którym uznamy, że został spełniony pierwszy z warunków uprawniających do odliczenia podatku przez odbiorcę. Drugim z warunków będzie nadal otrzymanie faktury. Zatem w sytuacji towarów lub usług, dla których wpłacane są zaliczki, prawo do odliczenia podatku powstanie w późniejszej z dwóch poniższych dat:

• data otrzymania należności przez dostawcę;

• data otrzymania faktury dokumentującej otrzymaną zaliczkę;

4. Wyjątki

Od opisywanych powyżej zasad są wyjątki. Pierwsza popularna grupa wyjątków to wydatki na:

a) dostawę energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego,

b) świadczenie usług:

• telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych,

• wymienionych w poz. 140-153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy (usługi komunalne),

• najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze,

• ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia,

• stałej obsługi prawnej i biurowej,

• dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego

 - z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług.

W przypadku wymienionych powyżej towarów i usług obowiązek podatkowy u dostawcy powstaje na zasadach szczególnych, w momencie wystawienia faktury (art.19a ust.5 pkt 4 ustawy o VAT). Zatem w przypadku tych czynności prawo do odliczenia podatku będzie tak naprawdę uzależnione od otrzymania faktury od dostawcy, bo już samo wystawienie tego dokumentu generuje powstanie obowiązku podatkowego u dostawcy, więc pierwszy z warunków...