Szukanie zaawansowane

Szukanie wraz z odmianą wyrazów
Wstaw * (gwiazdka) po wpisaniu początku wyrazu
np. podatk*, aby znaleźć podatkami, podatkach itd.

Dokładne dopasowanie
Wpisz wyrażenie w cudzysłowie.
Na przykład: "podatek dochodowy".

Wykluczenie wyrażenia
Wstaw - (minus) przed słowem, które chcesz wykluczyć. Na przykład: "sprzedaż -towar"

Brak wyników

WYROK TRYBUNAŁU (piąta izba) z dnia 17 maja 2018 r.

Artykuły | 18 listopada 2019 |
0 796

Odesłanie prejudycjalne – Wspólny system podatku od wartości dodanej – Dyrektywa 2006/112/WE – Artykuły 282–292 – Szczególny system dla małych przedsiębiorstw – System zwolnień – Obowiązek dokonania wyboru szczególnego systemu w roku kalendarzowym odniesienia

W sprawie C‑566/16

mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Nyíregyházi Közigazgatási és Munkaügyi Bíróság (sąd administracyjny i pracy w Nyíregyháza, Węgry) postanowieniem z dnia 25 października 2016 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 10 listopada 2016 r., w postępowaniu:

Dávid Vámos

przeciwko

Nemzeti Adó- és Vámhivatal Fellebbviteli Igazgatósága,

TRYBUNAŁ (piąta izba),

w składzie: J.L. da Cruz Vilaça, prezes izby, E. Levits (sprawozdawca), A. Borg Barthet, M. Berger i F. Biltgen, sędziowie,

rzecznik generalny: N. Wahl,

sekretarz: A. Calot Escobar,

uwzględniając pisemny etap postępowania,

rozważywszy uwagi przedstawione:

–        w imieniu rządu węgierskiego przez M.Z. Fehéra i E.E. Sebestyén, działających w charakterze pełnomocników,

–        w imieniu Komisji Europejskiej przez L. Lozano Palacios i B. Béresa, działających w charakterze pełnomocników,

po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 23 listopada 2017 r.,

wydaje następujący

Wyrok

1        Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni prawa Unii, a w szczególności dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U. 2006, L 347, s. 1, zwanej dalej „dyrektywą VAT”).

2        Wniosek ten został złożony w ramach sporu pomiędzy Dávidem Vámosem a Nemzeti Adó- és Vámhivatal Fellebbviteli Igazgatósága (dyrekcją ds. odwołań krajowego biura celno-skarbowego, Węgry, zwaną dalej „dyrekcją ds. odwołań”) w przedmiocie wydanej przez tę ostatnią decyzji stwierdzającej istnienie różnicy w podatku od wartości dodanej (VAT) na niekorzyść D. Vámosa i zobowiązującej do zapłaty grzywny skarbowej i odsetek za zwłokę.

Ramy prawne

Prawo Unii

3        Artykuł 9 dyrektywy VAT stanowi:

„1.      »Podatnikiem« jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.

»Działalność gospodarcza« obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

[…]”.

4        Artykuł 213 ust. 1 tej dyrektywy stanowi:

„Każdy podatnik zgłasza rozpoczęcie, zmianę i zakończenie działalności jako podatnika.

Państwa członkowskie zezwalają na dokonanie tego zgłoszenia drogą elektroniczną na warunkach, które ustalą; mogą też wymagać stosowania takiej drogi”.

5        Artykuł 214 rzeczonej dyrektywy stanowi:

„1.      Państwa członkowskie podejmują niezbędne środki, aby zapewnić, że [by] następujące osoby zostaną [mogły zostać] zidentyfikowane za pomocą indywidualnego numeru:

a)      każdy podatnik, z wyjątkiem podatników, o których mowa w art. 9 ust. 2, który dokonuje na terytorium danego państwa dostaw towarów lub świadczy usługi dające prawo do odliczenia VAT, inne niż dostawy towarów lub świadczenie usług, od których VAT jest płacony wyłącznie przez nabywcę lub odbiorcę, zgodnie z art. 194–197 i art. 199;

[…]”.

6        Artykuł 272 tejże dyrektywy przewiduje:

„1.      Państwa członkowskie mogą zwolnić następujących podatników z niektórych lub wszystkich obowiązków, o których mowa w rozdziałach 2–6:

[…]

d)      podatników objętych zwolnieniem dla małych przedsiębiorstw przewidzianym w art. 282–292;

[…]”.

7        Artykuł 273 dyrektywy VAT stanowi:

„Państwa członkowskie mogą nałożyć [przewidzieć] inne obowiązki, jakie uznają za niezbędne dla zapewnienia prawidłowego poboru VAT i zapobieżenia oszustwom podatkowym, pod warunkiem równego traktowania transakcji krajowych i transakcji dokonywanych między państwami członkowskim przez podatników oraz pod warunkiem że obowiązki te, w wymianie handlowej między państwami członkowskimi, nie będą prowadzić do powstania formalności związanych z przekraczaniem granic.

Możliwość przewidziana w akapicie pierwszym nie może zostać wykorzystana do nałożenia [przewidzenia] dodatkowych obowiązków związanych z fakturowaniem poza obowiązkami, które zostały określone w rozdziale 3”.

8        Artykuł 281 tej dyrektywy stanowi:

„Państwa członkowskie, które mogłyby napotkać trudności w stosowaniu zasad ogólnych VAT do małych przedsiębiorstw ze względu na rodzaj ich działalności lub strukturę, mogą zastosować, w zakresie i na warunkach, jakie ustalą, oraz po konsultacji z komitetem ds. VAT, uproszczone procedury naliczania i poboru podatku, takie jak systemy ryczałtowe, pod warunkiem że nie będą one prowadzić do zmniejszenia podatku”.

9        Zgodnie z brzmieniem art. 282 dyrektywy VAT, zawartym w sekcji 2, zatytułowanej „Zwolnienia lub stopniowe obniżanie podatku”, rozdziału 1 tytułu XII, pod nagłówkiem „Procedury szczególne”:

„Zwolnienia i stopniowe obniżanie podatku przewidziane w niniejszej sekcji mają zastosowanie do dostaw towarów i świadczenia usług przez małe przedsiębiorstwa”.

10      Artykuł 287 tej dyrektywy stanowi:

„Państwa członkowskie, które przystąpiły do Wspólnoty po 1 stycznia 1978 r., mogą przyznać zwolnienie podatnikom, których roczny obrót nie jest większy niż równowartość w walucie krajowej następujących kwot zgodnie z kursem wymiany w dniu ich przystąpienia:

[…]

12)      Węgry: 35 000 [EUR];

[…]”.

11      Artykuł 290 rzeczonej dyrektywy stanowi:

„Podatnicy, którym przysługuje prawo do zwolnienia z VAT, mogą wybrać stosowanie zasad ogólnych VAT lub też uproszczonych procedur, o których mowa w art. 281. W takim przypadku korzystają oni z możliwego stopniowego obniżania podatku przewidzianego w prawie krajowym”.

Prawo węgierskie

Ustawa o VAT

12      Artykuł 2 az általános forgalmi adóról szóló 2007. évi CXXVII. törvény (ustawy nr CXXVII z 2007 r. w sprawie podatku od wartości dodanej, zwanej dalej „ustawą o VAT”) stanowi:

„Opodatkowaniu [VAT] ustanowionym w niniejszej ustawie podlegają:

a)      odpłatne dostawy towarów i odpłatne świadczenie usług wykonane na terytorium kraju przez podatnika działającego w takim charakterze […]”.

13      Artykuł 187 tej ustawy stanowi:

„1)      Podatnik mający siedzibę na terytorium kraju w celu gospodarczym lub w braku takiej siedziby mający stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu na terytorium kraju ma prawo wyboru zwolnienia podmiotowego zgodnie z przepisami tego rozdziału.

2)      W przypadku gdy podatnik korzysta z prawa wyboru zwolnienia przewidzianego w ust. 1, podatnik ten, w okresie zwolnienia podmiotowego i jako osoba objęta zwolnieniem:

a)      nie jest zobowiązany do zapłaty podatku;

b)      nie ma prawa do odliczenia podatku naliczonego;

c)      może tylko wystawić fakturę, w której nie wykazano ani kwoty podatku należnego, ani też stawki określonej w art. 83”.

14      Zgodnie z art. 188 ust. 1 tej ustawy:

„Podatnik może dokonać wyboru podmiotowego zwolnienia z podatku, w przypadku gdy zapłata uiszczona lub którą należy uiścić dla wszystkich dokonanych przez podatnika zgodnie z art. 2 lit. a) dostaw towarów lub świadczenia usług, wyrażona w [forintach węgierskich (HUF)] i skumulowana rocznie, nie przekracza progu ustanowionego w ust. 2:

a)      ani swą rzeczywistą kwotą w roku kalendarzowym poprzedzającym rok kalendarzowy odniesienia,

b)      ani swą rzeczywistą lub możliwą do przewidzenia kwotą w roku kalendarzowym odniesienia”.

15      Artykuł 188 ust. 2 tej samej ustawy, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2012 r., stanowił, że próg uprawniający do wyboru zwolnienia podmiotowego jest ustalony na kwotę 5 000 000 HUF (około 16 040 EUR). Począwszy od dnia 1 stycznia 2013 r. próg ten podwyższono do 6 000 000 HUF (około 19 250 EUR).

Kodeks postępowania podatkowego

16      Artykuł 16 adózás rendjéről szóló 2003. évi XCII. törvény (ustawy nr XCII z 2003 r. – kodeks postępowania podatkowego, zwanej dalej „kodeksem postępowania podatkowego”) ma następujące brzmienie:

„1)      Jedynie podatnik posiadający numer identyfikacji podatkowej może prowadzić działalność podlegającą opodatkowaniu, bez uszczerbku dla przepisów przewidzianych w art. 20 i 21.

2)      Podatnik zamierzający prowadzić działalność podlegającą opodatkowaniu powinien zgłosić podjęcie działalności gospodarczej krajowemu organowi podatkowemu w celu nadania mu numeru identyfikacji podatkowej”.

17      Artykuł 17 ust. 1 lit. a) kodeksu postępowania podatkowego stanowi, że „[p]odatnik, jeżeli ciążący na nim obowiązek podatkowy lub jego działalność podlegająca opodatkowaniu jest obowiązkiem lub działalnością jednoosobowego przedsiębiorcy na podstawie ustawy regulującej jednoosobową działalność gospodarczą, wnioskuje o nadanie numeru identyfikacji podatkowej w drodze złożenia do właściwego organu do spraw związanych z jednoosobową działalnością gospodarczą zgłoszenia podjęcia działalności gospodarczej (należycie wypełnionego formularza zgłoszenia) i w ten sposób wypełnia ciążący na nim obowiązek zgłoszenia podjęcia działalności gospodarczej do krajowego organu podatkowego”.

18      Artykuł 22 ust. 1 lit. c) tego kodeksu przewiduje:

„Podatnik VAT oświadcza w momencie zgłoszenia podjęcia działalności podlegającej opodatkowaniu, czy dokonuje wyboru podmiotowego zwolnienia z podatku”.

19      Artykuł 172 ust. 1 lit. c) rzeczonego kodeksu stanowi:

„W drodze odstępstwa przewidzianego w ust. 2 może zostać nałożona kara pieniężna w wysokości do 200 000 [HUF (około 640 EUR)] w odniesieniu do osoby prywatnej i do 500 000 [HUF (około 1600 EUR)] w przypadku pozostałych podatników, w sytuacji gdy nie wypełniają oni obowiązku zgłoszenia (pierwotnego zgłoszenia i powiadomienia o wszelkich zmianach), przekazania danych, otwarcia rachunku płatniczego lub obowiązku złożenia deklaracji podatkowych”.

Spór w postępowaniu głównym i pytanie prejudycjalne

20      W wyniku kontroli węgierski organ podatkowy stwierdził, że od 2007 r. do dnia 22 stycznia 2014 r. D. Vámos dokonał 778 transakcji sprzedaży artykułów elektronicznych na dwóch platformach internetowych, nie będąc zarejestrowany jako podatnik VAT i bez wskazania w deklaracjach podatkowych dochodu z tytułu tych transakcji sprzedaży, w związku z czym organ nałożył na niego grzywnę.

21      Organ ten stwierdził również, że w okresie od 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2013 r. D. Vámos prowadził działalność w zakresie sprzedaży, z której wpływy nie przekraczały progu uprawniającego do podmiotowego zwolnienia podatkowego określonego w art. 188 ust. 2 ustawy o VAT, zaś w okresie od 1 do 22 stycznia 2014 r. D. Vámos prowadził jeszcze działalność w zakresie sprzedaży, z której dochody były nieznaczne.

22      W dniu 22 stycznia 2014 r. D. Vámos zgłosił podjęcie działalności gospodarczej jako podatnik VAT i dokonał wyboru zwolnienia podmiotowego, które jest systemem zwolnienia z podatku dla małych przedsiębiorstw przewidzianym w art. 187 i nast. ustawy o VAT.

23      W postępowaniu odrębnym od tego, w którym na D. Vámosa została nałożona grzywna, węgierski organ podatkowy przeprowadził kontrolę a posteriori jego deklaracji podatkowych w odniesieniu do wszystkich podatków i pomocy budżetowej za lata podatkowe 2012–2014. W wyniku tej kontroli organ stwierdził istnienie różnicy podatku VAT na niekorzyść D. Vámosa w odniesieniu do okresu pomiędzy pierwszym kwartałem 2012 r. a pierwszym kwartałem 2014 r. i zobowiązał go do zapłaty kolejnej grzywny skarbowej z odsetkami za zwłokę na podstawie tak wykazanej zaległości podatkowej.

24      Dávid Vámos wniósł odwołanie od tej ostatniej decyzji, która została utrzymana w mocy przez dyrekcję ds. odwołań. Powołuje się ona z jednej strony na art. 187 ust. 1 ustawy o VAT, na podstawie którego D. Vámos był uprawniony do wyboru podmiotowego zwolnienia podatkowego, z drugiej strony wskazując jednak, że art. 22 ust. 1 lit. c) kodeksu postępowania podatkowego umożliwiał wybór podmiotowego zwolnienia podatkowego jedynie przy składaniu zgłoszenia rozpoczęcia działalności podlegającej opodatkowaniu oraz że z możliwości tej nie można było skorzystać później. Zdaniem dyrekcji ds. odwołań ponieważ D. Vámos zarejestrował się w organie podatkowym i dokonał wyboru podmiotowego zwolnienia podatkowego dopiero w dniu 22 stycznia 2014 r., mógł skorzystać z tego zwolnienia dopiero po tej dacie.

25      Dávid Vámos zaskarżył tę decyzję dyrekcji ds. odwołań do sądu odsyłającego, podnosząc, że prowadzenie działalności gospodarczej w rozumieniu art. 6 ustawy o VAT oznacza jedynie podleganie opodatkowaniu VAT, a w konsekwencji zakłada obowiązek zgłoszenia zgodnie z art. 213 ust. 1 dyrektywy VAT i art. 16 kodeksu postępowania podatkowego, lecz nie obowiązek zapłaty VAT. Ponieważ ustalone przez węgierski organ podatkowy dochody D. Vámosa ani w 2012 r., ani w 2013 r. nie przekroczyły progu uprawniającego do podmiotowego zwolnienia podatkowego, węgierski organ podatkowy nie powinien był zobowiązywać go do zapłaty VAT za lata podatkowe 2012 i 2013, lecz winien był zapytać go, w ramach kontroli a posteriori, czy zamierza dokonać wyboru podmiotowego zwolnienia podatkowego.

26      W tych okolicznościach Fővárosi Közigazgatási és Munkaügyi Bíróság (sąd administracyjny i ds. pracy w Budapeszcie, Węgry) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„Czy uregulowanie krajowe, zgodnie z którym organ podatkowy może w ramach kontroli podatkowej a posteriori wykluczyć możliwość dokonania wyboru zwolnienia podmiotowego na tej podstawie, że podatnik ma tę możliwość tylko w momencie zgłoszenia podjęcia działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu, jest niezgodne z prawem Unii?”.

W przedmiocie pytania prejudycjalnego

27      Poprzez pytanie sąd odsyłający zasadniczo zmierza do ustalenia, czy prawo Unii należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwia się ono uregulowaniu krajowemu wykluczającemu stosowanie szczególnego systemu opodatkowania VAT przewidującego zwolnienie dla małych przedsiębiorstw – przyjętego zgodnie z przepisami sekcji 2 rozdziału 1 tytułu XII dyrektywy VAT – wobec podatnika, który spełnia wszystkie przesłanki materialne, ale nie skorzystał z możliwości dokonania wyboru tego systemu w momencie zgłoszenia podjęcia działalności gospodarczej organowi podatkowemu.

28      W tym względzie na wstępie należy przypomnieć, że art. 282–292, a w szczególności art. 287 pkt 12 dyrektywy VAT przewidują możliwość przyznania przez państwa członkowskie zwolnienia z VAT małym przedsiębiorstwom.

29      Następnie należy stwierdzić, że art. 290 tej dyrektywy przewiduje możliwość wybrania przez podatnika, któremu przysługuje prawo do zwolnienia z VAT, stosowania zasad ogólnych VAT lub też uproszczonych procedur, o których mowa w art. 281 owej dyrektywy.

30      Ponadto, zgodnie z brzmieniem art. 281 i 284–287 rzeczonej dyrektywy, państwa członkowskie mogą ustanowić i utrzymać szczególne systemy opodatkowania VAT, o ile są one zgodne z systemem VAT. Ponadto motyw 49 tej dyrektywy przewiduje, że w odniesieniu do małych przedsiębiorstw państwom członkowskim należy pozostawić możliwość utrzymania ich procedur szczególnych.

31      Wreszcie przewidziany przez prawo węgierskie system podmiotowego zwolnienia podatkowego jest systemem szczególnym, który umożliwia przedsiębiorstwom o obrotach nieprzekraczających określonego progu skorzystanie ze zwolnienia z VAT. Ten system zwolnień, mający zastosowanie do małych przedsiębiorstw, zgodnie z art. 187 ust. 2 ustawy o VAT oznacza, że podatnik nie jest zobowiązany do zapłaty VAT, nie ma prawa do odliczenia VAT naliczonego i może tylko wystawiać faktury, w których nie wykazano VAT. W ramach przedstawiania uwag przed Trybunałem rząd węgierski stwierdził, że z możliwości wyboru zwolnienia podatkowego można jeszcze skorzystać po zgłoszeniu podjęcia działalności, ale może to wywierać skutki jedynie na przyszłość.

32      W niniejszym przypadku podatnik zwrócił się z wnioskiem o skorzystanie z podmiotowego zwolnienia podatkowego, którego mu odmówiono na tej podstawie, że prawo wyboru tego zwolnienia należało wykonać w ciągu roku kalendarzowego, w którym podatnik zamierzał z tego zwolnienia skorzystać.

33      W odniesieniu do obowiązku zgłoszenia podjęcia działalności gospodarczej Trybunał orzekł już, że dyrektywa VAT nie stoi na przeszkodzie przepisom krajowym wymagającym takiego zgłoszenia od podatnika, gdy przychody z tej działalności nie przekraczają progu zwolnienia dla małych przedsiębior...

Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 papierowych oraz cyfrowych wydań magazynu
  • Dostęp online do aktualnych i archiwalnych wydań czasopisma oraz dostęp do dodatkowych materiałów
  • Nielimitowane konsultacje
  • ...i wiele więcej!

Jeśli jesteś Prenumeratorem, zaloguj się, aby przeczytać artykuł w całości.