48
Odesłanie prejudycjalne – Podatek od wartości dodanej (VAT) – Szósta dyrektywa 77/388/EWG – Artykuł 4 – Pojęcie „podatnika” – Holding mieszany – Artykuł 17 – Prawo do odliczenia VAT naliczonego – VAT naliczony przez holding mieszany za usługi doradztwa w zakresie badania rynku pod kątem nabycia udziałów w innych spółkach – Odstąpienie od planowanego nabycia – VAT naliczony od zapłaty prowizji bankowej za zorganizowanie i opracowanie struktury pożyczki obligacyjnej, mającej wyposażyć spółki zależne w środki niezbędne do realizacji inwestycji – Niezrealizowane inwestycje
W sprawie C_42/19
mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Supremo Tribunal Administrativo (naczelny sąd administracyjny, Portugalia) postanowieniem z dnia 5 grudnia 2018 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 24 stycznia 2019 r., w postępowaniu:
Sonaecom SGPS SA
przeciwko
Autoridade Tributária e Aduaneira,
TRYBUNAŁ (pierwsza izba),
w składzie: J.-C. Bonichot, prezes izby, L. Bay Larsen, C. Toader, M. Safjan i N. Jääskinen (sprawozdawca), sędziowie,
rzecznik generalny: J. Kokott,
sekretarz: M. Ferreira, główna administratorka,
uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 12 lutego 2020 r.,
rozważywszy uwagi, które przedstawili:
– w imieniu Sonaecom SGPS SA – J. Vieira Peres, A. Lobo Xavier, G. Machado Borges, I. Santos Fidalgo i A. Carrilho Ribeiro, advogados,
– w imieniu rządu portugalskiego – L. Inez Fernandes, R. Campos Laires, T. Larsen i P. Barros da Costa, w charakterze pełnomocników,
– w imieniu Komisji Europejskiej – M. Afonso, P. Costa de Oliveira i N. Gossement, w charakterze pełnomocników,
po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 14 maja 2020 r.,
wydaje następujący
Wyrok
1. Niniejszy wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 4 ust. 1 i 2 oraz art. 17 ust. 1, 2 i 5 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (Dz.U. 1977, L 145, s. 1, zwanej dalej „szóstą dyrektywą”).
2. Wniosek ten został złożony w ramach sporu pomiędzy Sonaecom SGPS SA (zwanym dalej „Sonaecomem”) a Autoridade Tributária e Aduaneira (organem podatkowym i celnym, Portugalia) w przedmiocie możliwości odliczenia podatku od wartości dodanej (VAT) naliczonego przez Sonaecom, w związku z wydatkami na, po pierwsze, usługi doradztwa w zakresie badania rynku pod kątem nabycia udziałów w innych spółkach, a po drugie, na zapłatę BCP Investimento SA prowizji za zorganizowanie i opracowanie struktury pożyczki obligacyjnej, gdy ani to nabycie, ani inwestycje, na które zaciągnięto pożyczkę, nie doszły do skutku.
Ramy prawne
Prawo Unii
3. Szósta dyrektywa została uchylona i zastąpiona dyrektywą Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U. 2006, L 347, s. 1, zwaną dalej „dyrektywą VAT”).
4. Artykuł 4 ust. 1 i 2 szóstej dyrektywy, mający zastosowanie ratione temporis w postępowaniu głównym, stanowi:
„1. »Podatnikiem« jest każda osoba wykonująca samodzielnie i niezależnie od miejsca zamieszkania działalność gospodarczą, określoną w ust. 2, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.
2. Działalność gospodarcza, określona w ust. 1 obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców i osób świadczących usługi włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów. Za działalność gospodarczą uznaje się również wykorzystywanie, w sposób ciągły, własności dóbr materialnych lub niematerialnych do celów zarobkowych”.
5. Artykuł 13 szóstej dyrektywy, zatytułowany „Zwolnienia na terytorium kraju”, stanowi w pkt B, dotyczącym „pozostałych zwolnień”:
„Nie naruszając innych przepisów Wspólnoty, państwa członkowskie zwalniają na warunkach, które ustalają w celu zapewnienia właściwego i prostego zastosowania zwolnień od podatku i zapobieżenia oszustwom podatkowym, unikaniu opodatkowania lub nadużyciom:
[…]
d) następujące transakcje:
1) udzielanie oraz negocjacje w sprawach kredytu oraz zarządzanie kredytem przez osobę udzielającą go;
[…]”.
6. Artykuł 17 szóstej dyrektywy, zatytułowany „Powstanie i zakres prawa do odliczeń”, stanowi:
„1. Prawo do odliczenia powstaje w momencie, w którym odliczany podatek staje się wymagalny.
2. O ile towary i usługi są używane do celów zawieranych transakcji podlegających opodatkowaniu, podatnik jest uprawniony do odliczenia od podatku, który zobowiązany jest zapłacić, następujących kwot:
a) należnego lub zapłaconego podatku od wartości dodanej od towarów lub usług dostarczonych lub które mają być podatnikowi dostarczone przez innego podatnika;
b) podatku od wartości dodanej należnego lub zapłaconego od towarów przywożonych;
c) podatku od wartości dodanej, który jest należny na podstawie art. 5 ust. 7 lit. a) i art. 6 ust. 3.
[…]
5. W odniesieniu do towarów i usług, które mają być wykorzystane przez podatnika tak w przypadku transakcji określonych w ust. 2 i 3, dla których podatek od wartości dodanej podlega odliczeniu, jak też transakcji, dla których podatek nie podlega odliczeniu, odliczenie będzie dotyczyło tylko takiej części podatku od wartości dodanej, jak[a] przypada na kwotę tych pierwszych transakcji.
Ta...
