ODPOWIEDŹ
Zastaw skarbowy jest niepodzielny i zabezpiecza spłatę całej wierzytelności. Zatem okoliczność spłaty części zaległości VAT nie powoduje wygaśnięcia zastawu w części, gdyż zastaw został ustanowiony żeby zabezpieczyć całą zaległość. Dopiero spłata całej zaległości VAT spowoduje wygaśnięcie zastawu skarbowego, a co za tym idzie wykreślenie z rejestru zastawów skarbowych.
Jeżeli nie przypisano konkretnych rzeczy zastawu do rat podatku, to zobowiązanie VAT nie wygaśnie w całości, więc nie nastąpi wykreślenie z rejestru.
UZASADNIENIE
Skarbowi Państwa z tytułu min. zaległości w podatku od towarów i usług oraz odsetek za zwłokę od tych zaległości przysługuje zastaw skarbowy na wszystkich będących własnością podatnika oraz stanowiących współwłasność łączną podatnika i jego małżonka rzeczach ruchomych oraz zbywalnych prawach majątkowych, jeżeli wartość poszczególnych rzeczy lub praw wynosi w dniu ustanowienia zastawu co najmniej 12.400 zł.
Zastaw skarbowy powstaje z dniem wpisu do rejestru zastawów skarbowych, a wygasa z mocy prawa z dniem wygaśnięcia zobowiązania podatkowego lub w dniem wykreślenia wpisu z rejestru zastawów skarbowych, albo z dniem egzekucyjnej sprzedaży przedmiotu zastawu.
Nadmienić należy, że wykreślenie wpisu z rejestru zastawów skarbowych następuje, jeżeli rzecz lub prawo obciążone zastawem skarbowym w dniu jego ustanowienia nie stanowiły własności podatnika. Wykreślenie z rejestru dokonywane jest z dniem wygaśnięcia zastawu lub wydania decyzji.
Wpis zastawu skarbowego do rejestru zastawów dokonywany jest na podstawie doręczonej decyzji lub deklaracji, jeżeli wskazane w niej zobowiązanie nie zostało zapłacone. Wpis zastawu może być dokonany po upływie 14 dni od upływu terminu płatności zobowiązania podatkowego.
Trzeba podkreślić, iż Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 4 sierpnia 2016 roku sygn. akt II FSK 1830/14 oparł się na podobieństwie instytucji zastawu oraz hipoteki. „Tak jak hipoteka, zastaw jest ograniczonym prawem rzeczowym. Celem obu instytucji jest zabezpieczenie wierzytelności. Powszechnie przyjmuje się, że hipoteka ustanowiona jest na nieruchomości jako całości i istnieje, aż do wygaśnięcia całej wierzytelności, którą zabezpiecza. Częściowa spłata długu czy też częściowe wygaśnięcie wierzytelności nie powoduje wygaśnięcia hipoteki w części i zmniejszenia się sumy hipoteki o spłaconą kwotę, Suma hipoteczna pozostaje na niezmienionym poziomie, pomimo że wysokość zabezpieczonej wierzytelności się zmniejszyła”.
Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że przepisy Ordynacji podatkowej zarówno w przypadku powstania zastawu, jak i w przypadku wygaśnięcia zastawu skarbowego dotyczą szczególnego rodzaju zabezpieczonej wierzytelności, która jest zobowiązanie z tytułu podatku towarów i usług wynikające z decyzji. Zatem z istoty zastawu skarbowego wynika, iż jest on niepodzielny i zabezpiecza spłatę całej wierzytelności. Dopiero spłata całego zobowiązania powoduje wygaśnięcie zastawu skarbowego. Okoliczność wcześniejszej spłaty części wierzytelności nie powoduje wygaśnięcia zastawu skarbowego w części, gdyż ten został ustanowiony aby zabezpieczyć całą wierzytelność.
NSA zauważył, że ustawodawca nie stworzył możliwości wygaśnięcia zastawu w części, tak jak w zapisie art. 59 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej. Zatem jedynie zapłata całego zobowiązania z tytułu podatku od towarów i usług spowoduje wygaśnięcie zastawu skarbowego.
Warto dodać, iż w Monitorze Polskim z dnia 16 sierpnia 2016 roku pod poz. 797 zamieszczono obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 12 sierpnia 2016 roku w sprawie wysokości kwoty wymienionej w art. 41 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa (M.P.z 2016 rok poz. 796) tj. wartość rzeczy lub praw do ustanowienia zastawu na rok 2017 ustalono w niezmienionej kwocie 12.400 zł.
Paulina Pawluk
Podstawa prawna: art. 41, art. 42, art. 42a, art. 44 ustawy Ordynacja podatkowa, Obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2012 roku w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie rejestru zastawów skarbowych oraz Centralnego Rejestru Zastawów Skarbowych.
