Doprecyzowanie i rozszerzenie katalogu odpadów, których sprzedaż objęta jest mechanizmem odwrotnego obciążenia (reverse chargé);
Jak wiadomo, od 1 kwietnia bieżącego roku ustawodawca przyjął szczególne zasady opodatkowania dokonywanych między dwoma podatnikami transakcji sprzedaży złomu i praw do emisji gazów cieplarnianych, polegające na tym, że zobowiązanym do rozliczenia podatku od towarów i usług w przypadku tych transakcji stał się nabywca. Zmiana ta spowodowała w praktyce wiele problemów, ponieważ ustawa nie precyzowała co ustawodawca rozumie pod pojęciem „złomu”.
Od 1 lipca 2011 przepis art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT został zmieniony i zawarto w nim odesłanie do załącznika numer 11, zawierającego listę towarów, do których mają zastosowanie nowe zasady opodatkowania. Poza odpadami i złomem z pozostałych metali w załączniku tym ujęto między innymi odpady szklane, gumowe i z tworzyw sztucznych czy odpady i braki ogniw akumulatorów elektrycznych.
Wykreślenie zakazu odliczenia podatku z faktur wystawionych przez podmiot nieuprawniony do wystawiania faktur VAT;
Powyższa zmiana została niejako wymuszona przez wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 22 grudnia 2010 roku w sprawie C-438/09 Dankowski. Przed zmianą przepisów przepis art. 88 ust. 3a pkt 1 lit.a zabraniał odliczenia i zwrotu podatku naliczonego wynikającego z faktur i faktur korygujących wystawionych przez podmiot nieistniejący lub nieuprawniony do wystawiania faktur lub faktur korygujących. W wyroku C-438/09 Trybunał Sprawiedliwości przyznał podatnikowi prawo do odliczenia podatku z faktur wystawionych przez podmiot, który dokonywał czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, lecz nie był podmiotem zarejestrowanym jako podatnik VAT czynny.
Pod wpływem powyższego wyroku polski ustawodawca zdecydował się wykreślić z omawianego przepisu ograniczenie dotyczące faktur wystawianych przez podmiot nieuprawniony do wystawiania faktur lub faktur korygujących i pozostawił jedynie zakaz odliczania podatku z faktur wystawionych przez podmiot nieistniejący.
Rozszerzenie przepisu art. 28f ustawy o VAT poprzez kompleksowe uregulowanie w tym przepisie kwestii miejsca świadczenia usług transportu towarów;
W nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług ustawodawca zdecydował się rozszerzyć art. 28f poprzez dodanie pkt 1a regulującego kwestię miejsca świadczenia usług transportu towarów na rzecz podatnika w dwóch sytuacjach:
• nabycia usług przez podatnika posiadającego siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności, dla którego są świadczone te usługi lub stałe miejsce zamieszkania lub pobytu na terytorium Polski. W przypadku, gdy taki podmiot nabywa usługi transportu towarów, w całości wykonywane poza terytorium Unii Europejskiej, miejscem świadczenia takich usług będzie terytorium znajdujące się poza terytorium Unii Europejskiej,
• nabycia usług przez podatnika posiadającego siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności, dla którego świadczone są te usługi lub stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu na terytorium państwa trzeciego. W przypadku, gdy taki podmiot nabywa usługi transportu towarów, w całości wykonywane na terytorium Polski, miejscem świadczenia takich usług będzie terytorium naszego kraju.
Przed 1 lipca 2011 przepisy te były częściowo ujęte w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.
Techniczne zmiany w definicjach, wynikające z dostosowania przepisów ustawy o VAT do rozporządzenia Rady nr 282/2011;
• Zmiana definicji podatnika, zawartej w art.28a;
Zmiana ta polega na rozszerzeniu stosowanej dla potrzeb określenia miejsca świadczenia usług definicji podatnika o osoby prawne niebędące podatnikiem na podstawie innych przepisów i nie tylko zidentyfikowane do celów podatku VAT, ale również niezidentyfikowane, ale obowiązane do dokonania takiej identyfikacji.
• Zmiana pojęć stosowanych w art. 28b i 28c ustawy oraz w niektórych innych przepisach;
W związku z wejściem w życie rozporządzenia Rady zmianie uległy stosowane dla potrzeb określenia miejsca świadczenia usług pojęcia:
- zamiast pojęcia „siedziba” używane jest pojęcie „siedziba działalności gospodarczej”,
- zamiast pojęcia „stałe miejsce prowadzenia działalności” używane jest pojęcie „stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej”,
- zamiast pojęcia „miejsce zwykłego pobytu” używane jest pojęcie „zwykłe miejsce pobytu”. W tym miejscu należy zwrócić uwagę na to, że po zmianie przepisów przy określaniu miejsca świadczenia usług ustawodawca pozwala się posłużyć kryterium stałego miejsca zamieszkania lub zwykłego miejsca p obytu jedynie w sytuacji, gdy odpowiednio usługobiorca lub usługodawca nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.
• Zawężenie stosowania art. 28b ust. 4 ustawy o VAT;
Zgodnie z art. 28b ust. 4 ustawy o podatku od towarów i usług przy określaniu miejsca świadczenia usług na rzecz podatników, gdy usługi te przeznaczone są na ich cele osobiste, stosuje się przepisy właściwe dla określania miejsca świadczenia usług na rzecz podmiotów niebędących podatnikami. Przed zmianą przepisów ustawa nie odpowiadała na pytanie jak potraktować usługi przeznaczone w części na cele działalności gospodarczej, a w części na cele osobiste.
Od 1 lipca 2011 z art. 28b ust. 4 jasno wynika, że przepis ten ma zastosowanie dla określenia miejsca świadczenia usług przeznaczonych wyłącznie na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, a zatem nie dotyczy usług o charakterze mieszanym.
Uproszczenie wyboru przez podatników nie wykonujących czynności opodatkowanych oraz osoby prawne niebędące podatnikami opodatkowania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów;
Zgodnie z art. 10 ust. 6 ustawy o VAT podatnicy, którzy wykonują jedynie czynności inne niż opodatkowane oraz osoby prawne niebędące podatnikami mogą wybrać opodatkowanie wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Do 30 czerwca 2011 wybór ten następował poprzez złożenie naczelnikowi urzędu skarbowego pisemnego oświadczenia o wyborze opodatkowania tych czynności. Zgodnie z art. 10 ust. 7 ustawy oświadczenie musiało być złożone przed dokonaniem wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów i obowiązywało przez 2 kolejne lata, licząc od końca miesiąca, w którym zostało złożone.
Od 1 lipca 2011 wybór opodatkowania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów przez wymienione powyżej podmioty może nastąpić tak, jak dawniej, poprzez złożenie naczelnikowi urzędu skarbowego oświadczenia, lub poprzez podanie dokonującemu dostawy towarów numeru VAT UE. Wybór opodatkowania obowiązuje przez 2 kolejne lata licząc od dnia dokonania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, dla którego dokonano takiego wyboru. W przypadku pomiotów, które chcą wybrać opodatkowanie wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów poprzez złożenie pisemnego oświadczenia o takim wyborze, doprecyzowano w zgłoszeniu rejestracyjnym VAT-R, że zaznaczenie pkt 60 w części C.3. jest równoznaczne ze złożeniem takiego oświadczenia.
Zmiana sposobu przeliczania kursów walut przy usługach wstępu na imprezy masowe;
W uzasadnieniu do nowelizacji ustawy możemy przeczytać, że zmiana ta ma służyć sprawnej organizacji EURO 2012, a polega na dodaniu w art.31a ustawy o VAT ustępu 4, zgodnie z którym w przypadku usług wstępu na imprezy masowe w rozumieniu ustawy z dnia 20 marca 2009 roku o bezpieczeństwie imprez masowych kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania wyrażone w walucie obcej mogą być przeliczane na złote zgodnie z przepisami celnymi stosowanymi na potrzeby obliczania wartości celnej importowanych towarów. Oznacza to, że przy przeliczaniu powyższych wartości będzie można użyć kursu ustalonego w przedostatnią środę miesiąca w oparciu o bieżące kursy średnie wyliczane i ogłaszane przez NBP, co do zasady, obowiązującego przez cały następny miesiąc.
Najważniejsze zmiany wprowadzone rozporządzeniem Ministra Finansów z 29 czerwca 2011 roku zmieniającym rozporządzenie w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług;
Przy omawianiu zmian w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług warto również zwrócić uwagę na dwie zmiany wprowadzone nowelizacją rozporządzenia wykonawczego do tego aktu prawnego. Zmiany te polegają na:
- liberalizacji stosowania stawki 0% dla dostawy towarów i świadczenia usług na rzecz organizacji międzynarodowych poprzez dodanie w §11 rozporządzenia ust. 4 i 5, pozwalającego w niektórych przypadkach na odstąpienie od potwierdzenia przez właściwe władze państwa świadectwa zwolnienia z podatku VAT lub podatku akcyzowego;
- rozszerzeniu katalogu usług zwolnionych z VAT poprzez dodanie w §13 ust. 1 punktów 26 i 27, zwalniających z opodatkowania podatkiem od towarów i usług:
1) usług ściśle związanych z usługami w zakresie opieki nad dziećmi i młodzieżą,
2) usług, w tym także usług pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w spółkach lub innych niż spółki podmiotach posiadających osobowość prawną, z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi.
Warto zauważyć, że wprowadzony rozporządzeniem przepis przejściowy pozwala, na zasadzie prawa wyboru, na zastosowanie powyższych zwolnień z mocą wsteczną – do usług wykonanych od 1 stycznia 2011 roku.
Zmiany wprowadzone ustawą z 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej;
1 lipca 2011 roku wchodzi również w życie ustawa o działalności leczniczej. W art. 170 tego aktu prawnego ustawodawca zawarł zapisy zmieniające art. 43 ust. 1 pkt 18, 18a i 19 ustawy o podatku od towarów i usług, regulujących zwolnienia z VAT usług w zakresie opieki medycznej. Zgodnie ze znowelizowanym przepisem art.43 ust.1 pkt 18 i 18a ustawy od 1 lipca 2011 roku zwolnieniu podlega świadczenie usług w zakresie opieki medycznej, służących profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia oraz dostawa towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane w ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze oraz świadczone na rzecz podmiotów leczniczych na terenie ich przedsiębiorstw, w których jest prowadzona działalność lecznicza.
W nowelizacji art. 43 ust.1 pkt 19 ustawy o VAT, przy określaniu zwolnień od podatku od towarów i usług odniesienie do osób innych wykonujących zawody medyczne zastąpiono odniesieniem do zawodów medycznych w rozumieniu art. 2 ust.1 pkt 2 ustawy o działalności leczniczej.
Inne rozporządzenia Ministra Finansów;
Warto zauważyć, że, oprócz omówionych powyżej aktów prawnych, od 1 lipca 2011 roku weszły w życie następujące rozporządzenia Ministra Finansów:
1. z dnia 29 czerwca 2011 roku w sprawie zwrotu podatku od towarów i usług niektórym podmiotom;
2. z dnia 29 czerwca 2011 r. w sprawie zmiany rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie wzorów dokumentów związanych z rejestracją podatników w zakresie podatku od towarów i usług;
3. z dnia 29 czerwca 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia podatników niemających obowiązku składania zgłoszenia rejestracyjnego;
4. z dnia 29 czerwca 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wzorów dokumentów związanych z rejestracją podatników w zakresie podatku od towarów i usług;
5. z dnia 29 czerwca 2011 r. w sprawie przypadków, w których nie ma konieczności ustanawiania przedstawiciela podatkowego;
6. z dnia 24 czerwca 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące oraz warunków ich stosowania (to rozporządzenie zaczęło obowiązywać od 22 lipca 2011);
7. z dnia 10 czerwca 2011 r. w sprawie zmiany rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie wzorów deklaracji podatkowych dla podatku od towarów i usług (to rozporządzenie weszło w życie od 17 czerwca 2011).
Ewa Konarska
