Zmiany w podatku od towarów i usług w 2014 roku na przykładach

1. MOMENT POWSTANIA OBOWIĄZKU PODATKOWEGO

1.1. Dokonanie dostawy towaru lub wykonanie usługi

Od 1 stycznia 2014 roku podstawową zasadą jest, iż obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi (art.19a ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług). Istotny jest zatem moment przekazania prawa do rozporządzania towarem jak właściciel lub moment wykonania usługi (a nie jak dotychczas – data wystawienia faktury). Podatnik, który wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu VAT zobowiązany jest opodatkować daną czynność w momencie powstania obowiązku podatkowego, dlatego tak ważne jest prawidłowe rozpoznanie tego momentu. Zasada ogólna, zgodnie z którą obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towaru bądź wykonania usługi, oznacza, iż podatek staje się wymagalny w rozliczeniu za okres, w którym dokonana została dostawa towarów bądź świadczenie usług i powinien być rozliczony za ten okres.

Przykład 1

Firma „A” 2 stycznia 2014 roku otrzymała zamówienie na towar i w tym dniu kontrahent towar odebrał. Jednak „A” wystawiła fakturę dopiero 1 lutego (od nowego roku możliwe jest wystawienie faktury nawet 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru). Pomimo tak późnego wystawienia faktury, firma A powinna rozpoznać obowiązek podatkowy 2 stycznia, gdyż w tym dniu dokonano dostawy towaru.

Przykład 2

Firma „B” 3 stycznia 2014 roku otrzymała zamówienie na towar i w tym dniu „B” wystawiła fakturę dokumentującą dostawę tego towaru (od nowego roku możliwe jest wystawianie faktur przed dokonaniem dostawy towarów – nie wcześniej niż 30 dnia przed dokonaniem dostawy). Kontrahent odbierze towar 1 lutego 2014 roku. Obowiązek podatkowy powstanie 1 lutego, tj. w dniu wydania towaru.

 Przykład 3

Firma „C” 3 stycznia 2014 roku zawarła:

1) umowę z „X” na sprzedaż maszyny produkcyjnej. Zgodnie z umową firma „X” odbierze maszynę oraz dokumentację potrzebną do jej uruchomienia dopiero 1 lutego. Obowiązek podatkowy z tytułu dostawy maszyny powstanie 1 lutego, tj. w dniu wydania nabywcy maszyny wraz z dokumentacją.

2) umowę z „Y” na sprzedaż urządzenia. W dniu zawarcia umowy „Y” otrzymał wszystkie dokumenty niezbędne do uruchomienia urządzenia i do rozporządzania urządzeniem jak właściciel. Jednak z uwagi na problemy z transportem urządzenie wraz z fakturą „Y” odbierze dopiero 1 lutego. Obowiązek podatkowy z tytułu dostawy urządzenia powstanie 3 stycznia, tj. w dniu otrzymania przez nabywcę prawa do rozporządzania urządzeniem jak właściciel.

Przykład 4

Firma „D”, która zajmuje się przeprowadzkami, 20 stycznia otrzymała zlecenie przeniesienia całego wyposażenia firmy „Q” z Warszawy do Wrocławia. Wszystkie sprzęty oraz dokumenty zostaną dostarczone do Wrocławia 2 lutego. 2 lutego dojdzie do wykonania usługi i powstania obowiązku podatkowego, gdyż z chwilą dostarczenia całego wyposażenia firmy „Q” „D” dokonała ostatniej czynności składającej się na tę usługę. 

1.2. Usługi wykonane częściowo z określoną zapłatą

Za usługę wykonaną uznaje się również usługę wykonaną częściowo, dla której to części określono zapłatę (art.19a ust.2 ustawy o VAT).

Przykład 5

Firma „E” 2 stycznia otrzymała zlecenie o wartości 2.000 zł na wykonanie koszulek firmowych do 31 marca 2014 roku. Strony uzgodniły, że warunkiem skierowania koszulek do produkcji będzie zaakceptowanie przez klienta projektu koszulek i wówczas nastąpi zapłata 20% ceny transakcji. Akceptacja ta nastąpi w dniu 2 lutego. Obowiązek podatkowy z tytułu wykonania usługi w części odpowiadającej opracowaniu projektu powstanie 2 lutego.

1.3. Dostawa lub usługa z ustalonymi po sobie terminami płatności

Usługę lub dostawę, dla których ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu ich zakończenia. Natomiast usługę lub dostawę świadczoną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której w związku z jej świadczeniem w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego, do momentu ich zakończenia (art.19a ust.3 i ust.4 ustawy o VAT).

Przykład 6

Firma „F” podpisała umowę na dostawę materiałów budowlanych. Zgodnie z harmonogramem określone partie materiałów będą dostarczane do ostatniego dnia danego miesiąca od stycznia do czerwca 2014 roku, a zapłata za materiały dostarczone w danym miesiącu nastąpi do 10 dnia następnego miesiąca. Obowiązek podatkowy będzie powstawał ostatniego dnia każdego miesiąca tj. 31 stycznia, 28 lutego, 31 marca, 30 kwietnia, 31 maja oraz 30 czerwca czyli z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się płatności.

Przykład 7

Firma „G” 2 stycznia 2014 roku podpisała z „A” umowę na usługi reklamowe w internecie, które będą świadczone przez cały 2014 rok. Umowa przewiduje, że świadczone usługi będą rozliczane w kwartalnych okresach rozliczeniowych z terminem płatności upływającym 5 dnia miesiąca następującego po rozliczanym kwartale. Obowiązek podatkowy z tytułu wszystkich usług wykonanych dla „A” w 2014 roku powstanie odpowiednio:

- za I kwartał: 31 marca,

- za II kwartał: 30 czerwca,

- za III kwartał: 30 września,

- za IV kwartał: 31 grudnia.

Przykład 8

Firma „H” 2 stycznia 2014 roku podpisała na dwa lata umowę na prowadzenie strony internetowej przez 2014 i 2015 rok. Zgodnie z umową zapłata nastąpi po wykonaniu usługi, 15 stycznia 2016 roku. Obowiązek podatkowy z tytułu części usługi odpowiadającej okresowi prowadzenia strony w 2014 i 2015 roku powstanie odpowiednio 31 grudnia 2014 roku i 31 grudnia 2015 roku.

1.4. Moment wystawienia faktury

Znowelizowana ustawa o podatku od towarów i usług przewiduje również szczególne momenty powstania obowiązku podatkowego. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury z tytułu świadczenia usług budowlanych lub budowlano – montażowych, dostawy książek drukowanych oraz gazet, czasopism i magazynów, drukowanych, czynności polegających na drukowaniu książek oraz gazet, czasopism i magazynów, z wyjątkiem usług, do których stosuje się art.28b, stanowiących import usług – w przypadku, gdy podatnik jest obowiązany wystawić fakturę (art.19a ust.5 pkt 3 ustawy o VAT). Jeżeli podatnik nie ma obowiązku wystawienia faktury w związku z dokonaną czynnością, obowiązek podatkowy powstaje na zasadach ogólnych.

PAMIĘTAJ:

Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę w sytuacji, gdy:

• sprzedaż jest dokonywana na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;

• dokonuje sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju lub sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju;

• dokonuje wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów na rzecz podmiotu innego niż podatnik lub osoba prawna niebędąca podatnikiem;

• otrzymał całość lub część zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa powyżej, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art.19a ust.5 pkt 4 ustawy o VAT (art.106b ust.1 ustawy).

Ponadto obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury z tytułu dostaw energii elektrycznej, cieplnej, chłodniczej, gazu przewodowego, świadczenia usług telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych, niektórych usług gospodarki komunalnej wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy o VAT, usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze, usług ochrony osób i usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia, stałej obsługi prawnej i biurowej, dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego, z wyjątkiem usług stanowiących import usług opodatkowany na zasadach określonych w art.28b ustawy.

Natomiast w przypadku braku faktury lub wystawienia jej z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminu na wystawienie faktury, a w przypadku gdy nie określono takiego terminu, z chwilą upływu terminu płatności (art.19a ust.7 ustawy o VAT).

Przykład 9

Firma „I” 3 stycznia 2014 roku wykonała usługi budowlane na rzecz firmy „X” oraz na rzecz osoby fizycznej - Pana Kowalskiego (w tym dniu podpisano protokoły odbioru prac). „X” faktury wystawiła 7 stycznia i w tym dniu otrzymała całość należności od zleceniodawców.

Zatem obowiązek podatkowy:

• w odniesieniu do usługi wykonanej dla firmy „X” powstał 7 stycznia (moment wystawienia faktury),

• z tytułu usługi wykonanej na rzecz Pana Kowalskiego powstał 3 stycznia (moment wykonania usługi).

Przykład 10

Firma „J” 7 stycznia wykonała usługę budowlaną na rzecz firmy „X”. Za wykonaną usługę z powodu błędu pracownika „J” nie wystawiła faktury. Obowiązek podatkowy powstanie 6 lutego czyli 30 dnia od dnia wykonania usług (art.19a ust.7 oraz art.106i ust.3 pkt 1 ustawy).

Przykład 11

Firma „K” 3 stycznia 2014 roku podpisała umowy na usługi budowlane:

• na rzecz firmy „Y” oraz firmy „Q”,

• na rzecz Pana Kowalskiego i Pana Nowaka (osób fizycznych nie prowadzących działalności),

Z „Y” oraz P. Kowalskim ustalono, że z chwilą wykonania części prac nastąpi zapłata 20% należności, natomiast w umowach z „Q” oraz z P. Nowakiem ustalono, iż za każdy miesiąc od stycznia do marca zleceniodawcy 10 dnia następnego miesiąca dokonają zapłaty 20% wartości usługi.

Obowiązek podatkowy:

• z tytułu usługi dla „Y” oraz „Q” powstanie w dniu wystawienia faktury nie później niż 30 dnia od wykonania usług, bez względu na warunki ustalone w umowach, chyba, że wcześniej zostanie dokonana częściowa płatność.

• z tytułu usługi dla P. Kowalskiego powstanie z chwilą wykonania części prac,

• z tytułu usługi dla P. Nowaka powstanie 31 stycznia, 28 lutego i 31 marca.

A zatem w przypadku wykonywania usługi budowlanej powstają różne terminy obowiązku podatkowego w zależności od tego dla kogo usługi będą wykonywane, tzn.:

• jeśli nabywc...