0
932
Jak Gmina ze swoimi jednostkami budżetowymi powinna przygotować się do centralizacji?
ODPOWIEDŹ
Centralizacja ma na celu połączenie rozliczeń podatku VAT jednostek podległych z jednostkami macierzystymi.
Gmina ma zatem obowiązek przejąć rozliczenia podatku od towarów i usług własnych jednostek i zakładów budżetowych. Wiąże jest to z wyrejestrowaniem jednostek z rejestru podatników, koniecznością zebrania i sensownego skonkretyzowania przychodów i kosztów każdej z jednostek oraz wykazania tych danych w jednej wspólnej deklaracji VAT, z jednoczesną odpowiedzialnością Gminy za złożone deklaracje podatkowe.
UZASADNIENIE
Mając na uwadze wyrok TSUE w sprawie C-276/14 z dnia 29 września 2015 oraz uchwałę Sądu Najwyższego z 24 czerwca 2013 r. sygn. I FPS 1/13 jednostki samorządu terytorialnego czekają na usankcjonowanie przepisów dotyczących pełnego wejścia w życie scentralizowanego modelu rozliczeń podatku od towarów i usług.
Obecnie jednostki samorządu terytorialnego są w okresie przejściowym. Czas ten jest potrzebny na przygotowanie się do nowego modelu rozliczeń.
Istotnym w okresie przejściowym jest to, że jednostki które do tej pory korzystały ze zwolnienia przedmiotowego w podatku od towarów i usług (art. 113) nie tracą prawa do zwolnienia tak długo, jak długo występują w charakterze samodzielnego podatnika VAT, czyli do 31 grudnia 2016 roku.
Należy zauważyć, iż skorzystanie przez Gminę z okresu przejściowego i pozostanie w dotychczasowym modelu rozliczeń jest fakultatywne tzn. że Gmina ma prawo zdecydować się na wdrożenie centralizacji przed obowiązkowym terminem. Ponadto Gmina może również dokonać korekt w tym zakresie nieprzedawnionych przeszłych okresów, przy czym celem zachowania zasady neutralności korekty muszą zostać sporządzone do całego poprzedniego 5- letniego okresu nieobjętego przedawnieniem.
Wdrożenie centralizacji rozliczeń VAT wymaga także ustaleń organizacyjnych wewnętrznych, które miałyby za zadanie usprawnienie procesu oraz zminimalizowanie ryzyka jego wdrożenia.
Ustalenia wewnętrzne wymagają ustaleń:
sposobu zarządzania fakturami – najrzetelniejszym rozwiązaniem byłoby powiązanie danego przychodu lub kosztu z konkretną jednostką organizacyjną Gminy (spójny dla całej Gminy system numerowania faktur sprzedażowych np. kod literowy odpowiadający danej jednostce),
rozłożenie pracy przy skonsolidowanej deklaracji VAT - rejestry VAT prowadzone przez i dla jednostki organizacyjnej Gminy, obliczanie przez tę jednostkę prewspółczynnika oraz przygotowywanie wstępnej deklaracji VAT ze swoich rozliczeń VAT,
stworzenie instrukcji postępowania – w celu ujednolicenia pracy dotyczącego rozliczeń VAT, zapewnienie sprawnego obiegu informacji i dokumentów (zasady obliczania podatku naliczonego, obliczania prewspółczynnika, terminy i forma przekazywania danych, osoby odpowiedzialne),
uzgodnienia z kontrahentami (zwłaszcza sprzedawcami towarów i usług na rzecz gminy) w zakresie zasad wystawiania faktur oraz zmiany ewentualnych umów,
dostosowanie oprogramowania wykorzystywanego przy księgowaniu operacji gospodarczych oraz rozliczeń finansowych.
Należy także zauważyć, iż z dniem wejścia w życie ustawy, Gmina wstąpi w prawa i obowiązki swoich jednostek organizacyjnych, zakres których będzie się rozciągał na poprzednie okresy rozliczeniowe. Zatem po scentralizowaniu Gmina będzie mogła wystąpić np. o zwrot podatku odliczonego w związku z zakupami dokonanymi przez jednostki budżetowe. Wobec Gminy będą także prowadzone kontrole podatkowe za rozliczenia jej jednostek.
Zaznaczyć trzeba, iż w wyniku centralizacji odpowiedzialność za podległe jednostki przyjmuje Kierownik Gminy:
na podstawie ustawy o finansach publicznych przejmuje kierownik jednostki sektora finansów publicznych, który jest odpowiedzialny za całość gospodarki finansowej tej jednostki. Kierownik jednostki może powierzyć określone obowiązki w zakresie gospodarki finansowej pracownikom jednostki. Przyjęcie obowiązków przez te osoby powinno być potwierdzone dokumentem w formie odrębnego imiennego upoważnienia albo wskazania w regulaminie organizacyjnym tej jednostki (art. 53 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009r. o finansach publicznych).
na podstawie ustawy o rachunkowości - kierownik jednostki ponosi odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości określonych ustawą, w tym z tytułu nadzoru, również w przypadku, gdy określone obowiązki w zakresie rachunkowości - z wyłączeniem odpowiedzialności za przeprowadzenie inwentaryzacji w formie spisu z natury - zostaną powierzone innej osobie. Przyjęcie odpowiedzialności przez inną osobę lub przedsiębiorcę powinno być stwierdzone w formie pisemnej (art. 4 ust. 5 ustawy z 29 września 1994r. o rachunkowości).
na podstawie ustawy z dnia 10.09.1999r. Kodeks Karny Skarbowy (k.k.s.) - za przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe odpowiada, jak sprawca, także ten, kto na podstawie przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania zajmuje się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną. (art. 9 §3). Należy dodać, iż podatnik, czyli Gmina, który składając organowi podatkowemu, innemu uprawnionemu organowi lub płatnikowi deklarację lub oświadczenie, podaje nieprawdę lub zataja prawdę albo nie dopełnia obowiązku zawiadomienia o zmianie objętych nimi danych, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie (art. 56 (k.k.s.).
Zatem Gmina wraz z jednostkami podległymi powinna sumiennie się przygotować do centralizacji pod względem merytorycznym i organizacyjnym.
Paulina Pawluk
Podstawa prawna: ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2016, poz. 710), dyrektywa 2006/112/WE Rady z 28-11-2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej
