0
997
W uchwale z 24 czerwca 2013 o sygnaturze I FPS 1/13 Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że gminne jednostki budżetowe nie są podatnikami podatku od towarów i usług, a podatnikiem jest gmina. W związku z tym jednostki budżetowe podległe naszej gminie i będące czynnymi podatnikami VAT wyrejestrowały się na druku VAT-Z, a gmina w swoich deklaracjach VAT-7 ujmuje sprzedaż i zakupy wszystkich swoich jednostek budżetowych. Na fakturach jako sprzedawca widnieje gmina, a jednostka budżetowa jest stroną wystawiającą. Co powinniśmy zrobić w związku z ukazaniem się komunikatu Ministerstwa Finansów, w którym nadal uznaje się samorządowe jednostki budżetowe za odrębnych podatników VAT do czasu wydania orzeczenia przez Trybunał Sprawiedliwości UE? Czy jednostki budżetowe powinny ponownie zarejestrować się jako odrębni podatnicy VAT?
ODPOWIEDŹ
Poruszone przez Państwa zagadnienie przedstawia bardzo trudny i skomplikowany problem. Podobnie jak w przeszłości w przypadku problemu dokumentowania premii pieniężnych, podatnicy znaleźli się obecnie w sytuacji, gdy stanowisko Ministerstwa Finansów jest w danej kwestii podatkowej rozbieżne z orzecznictwem Sądów Administracyjnych. Jest to sytuacja bardzo niekomfortowa dla podatników, którzy nie wiedzą jakie rozwiązanie jest bezpieczne podatkowo.
Z jednej strony mamy bowiem wydane 24 czerwca 2013 roku prawomocne orzeczenie składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego (o sygnaturze I FPS 1/13), w którym Sąd uznał, że „W świetle art. 15 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług gminne jednostki budżetowe nie są podatnikami podatku od towarów i usług.” Z uzasadnienia wyroku wynika również, że „w przypadku gdy w ramach ubocznej działalności gminnej jednostki budżetowej dojdzie do podjęcia czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług podatnikiem będzie gmina.” Zgodnie z art.187 §2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi uchwała składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego jest wiążąca w danej sprawie, należy się jednak spodziewać, że, w razie sporu z organami podatkowymi, skład orzekający Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego przyjmie stanowisko prezentowane w omawianej uchwale.
Z drugiej strony jednak, w komunikacie z 12 grudnia 2013 roku Ministerstwo Finansów podtrzymało swoje dotychczasowe, prezentowane w licznych indywidualnych interpretacjach podatkowych (np. interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu nr ILPP1/443-731/13-2/JSK z 12 listopada 2013 roku czy interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi nr IPTPP1/443-786/13-2/RG z 2 grudnia 2013 roku) stanowisko, zgodnie z którym samorządowe jednostki budżetowe są odrębnymi od gminy podatnikami podatku od towarów i usług. Należy jednak zauważyć, że wydany komunikat nie stanowi interpretacji ogólnej. Ponadto, pomimo tego, że w omawianym komunikacie Ministerstwo Finansów powołało się na konieczność zapewnienia pewności stosowania prawa, nie odniosło się jednak do faktu, że są podatnicy, którzy, tak jak Państwo, postąpili w myśl uchwały NSA.
Kolejnym elementem zwiększającym niepewność podatników jest to, że Ministerstwo Finansów podtrzymało swoje stanowisko do czasu wydania orzeczenia przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W związku z tym, że nie wiemy, jakie stanowisko zajmie TSUE, nie mamy również pewności czy stanowisko to ostatecznie nie ulegnie zmianie. Należy się spodziewać, że, nawet jeżeli tak będzie, Ministerstwo Finansów nie każe podatnikom korygować już złożonych deklaracji podatkowych, jednakże nawet to nie jest jeszcze pewne.
W obecnej sytuacji, do czasu wydania orzeczenia TSUE, macie Państwo do wyboru dwa rozwiązania. Pierwszym z nich jest kontynuacja przyjętego sposobu rozliczania podatku od towarów i usług za jednostki organizacyjne przez gminę. Jest to rozwiązanie mniej bezpieczne, jednak, w związku z prawomocną uchwałą NSA, ryzyko sporu z organami podatkowymi nie jest moim zdaniem obecnie duże. Przyjmując takie rozwiązanie, znajdziecie się Państwo jednak w trudnym położeniu w sytuacji, gdy Trybunał Sprawiedliwości poprze stanowisko Ministerstwa Finansów, może to bowiem oznaczać konieczność korekty złożonych deklaracji podatkowych przez Gminę oraz złożenia deklaracji i zapłaty ewentualnych odsetek przez jednostki budżetowe.
Drugim rozwiązaniem, bardziej bezpiecznym, jest wystąpienie do Ministra Finansów z wnioskiem o indywidualną interpretację podatkową i, po uzyskaniu potwierdzenia, że jednostki budżetowe są odrębnymi podatnikami, złożenie dla jednostek budżetowych zgłoszeń rejestracyjnych, skorygowanie wystawionych już faktur i złożenie za jednostki budżetowe deklaracji podatkowych oraz zapłata ewentualnych zobowiązań wraz z odsetkami. Zarówno do zgłoszenia VAT-R jak i do złożonych deklaracji należy dołączyć pismo zawierające tzw. czynny żal (w myśl art.16 ustawy z dnia 10 września 1999 roku – Kodeks karny skarbowy). Gmina powinna w takiej sytuacji złożyć korekty swoich deklaracji oraz ewentualnie wystąpić z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty. W razie przyjęcia tego rozwiązania, nawet jeżeli w przyszłości TSUE wyda orzeczenie popierające stanowisko zawarte w uchwale NSA, zgodnie z art.14k ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku – Ordynacja podatkowa, zastosowanie się do interpretacji zwolni Państwo z obowiązku naliczenia odsetek za zwłokę oraz ochroni osoby odpowiedzialne za rozliczenia podatkowe w jednostkach budżetowych przed odpowiedzialnością karną skarbową. Minusem tego rozwiązania jest czas oczekiwania na wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej (do 3 miesięcy) oraz to, że jednostki budżetowe byłyby zobowiązane do naliczenia odsetek od wykazanych obecnie zobowiązań podatkowych, być może nienależnie.
Ewa Konarska
