Faktura uproszczona wystawiona na podstawie paragonu z NIP a ewidencja VAT

Odpowiedź

W związku z rozporządzeniem z dnia 1 kwietnia 2020 roku zmieniającym rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług od dnia 1 lipca do 31 grudnia 2020r. nie trzeba będzie wykazywać w rejestrze VAT faktur uproszczonych (tzn. paragonów uznanych za fakturę), pod warunkiem że paragony te będą ujęte w zbiorczej informacji z ewidencji sprzedaży prowadzonej przy zastosowaniu kasy rejestrującej

Uzasadnienie

Ogólna zasada wynikająca z art. 106b ust. 1 (obowiązek wystawiania przez podatnika faktur)  i art. 111 ust. 1 (obowiązek ewidencjonowania sprzedaży na kasie rejestrującej) ustawy o podatku od towarów i usług stanowi, co do zasady, że sprzedaż, dostawę towarów i świadczenie usług:
-    na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem należy udokumentować  fakturą,
-    na rzecz nabywcy nieprowadzącego działalności gospodarczej bądź rolnika ryczałtowego należy udokumentować paragonem fiskalnym. 

Jednocześnie z przepisów cytowanej ustawy jak również rozporządzeń w sprawie kas nie wynika zakaz rejestrowania w kasie fiskalnej sprzedaży na rzecz na rzecz przedsiębiorców. W takim jednak przypadku fakt wydania paragonu nie zwalnia sprzedawcy od obowiązku wystawienia faktury.
Z kolei, w sytuacji sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej potwierdzonej paragonem fiskalnym fakturę na rzecz podatnika podatku lub podatku od wartości dodanej wystawia się wyłącznie, jeżeli paragon potwierdzający dokonanie tej sprzedaży zawiera numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej (art. 106b ust. 5 ustawy). Powyższa nowelizacja została wprowadzona z dniem  1 stycznia 2020 roku.
Zgodnie z art. 106e ust. 5 pkt 3 ustawy o podatku od towarów  usług w przypadku, gdy kwota należności ogółem nie przekracza kwoty 450 zł albo 100 euro, podatnik może wystawić fakturę uproszczoną. Co ważne, może ona nie zawierać danych określonych w art. 106e ust. 1 pkt 3 dotyczących nabywcy (imienia i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów i usług oraz adresu), a także danych 
z ust. 1 pkt. 8, 9 i 11-14 pod warunkiem, że zawiera dane pozwalające określić kwotę podatku dla poszczególnych stawek. Przedsiębiorca nie musi posługiwać się fakturami uproszczonymi, ponieważ w celu udokumentowania nawet drobnej sprzedaży może wystawić zwykłą fakturę, jeżeli jednak klient zażyczy sobie, aby na paragonie emitowanym przez kasę fiskalną umieszczono NIP kupującego i jednocześnie wartość zakupów nie przekracza 100 euro (albo 450 zł), wtedy dokument ten może być traktowany jak faktura uproszczona, zrównana ze zwykłą fakturą. 
W przypadku, gdy na żądanie osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej wystawiono fakturę dotyczącą sprzedaży zarejestrowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej, do egzemplarza faktury pozostającego u podatnika dołącza się paragon dokumentujący tę sprzedaż (art. 106h ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług). Klient natomiast otrzymuje oryginał faktury i tylko ten dokument jest potwierdzeniem dokonanej sprzedaży. Tej faktury nie ujmuje się już w rejestrach VAT, ponieważ potwierdzona nią sprzedaż jest ujęta w raportach kasy rejestrującej.
Na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z dnia 15 października 2019 roku w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług  ewidencja dla podatku od towarów i usług zawiera następujące dane pozwalające na prawidłowe rozliczenie podatku należnego m.in.: 

• wysokość podstawy opodatkowania wynikającą z następujących czynności podlegających opodatkowaniu, w odniesieniu do których istnieje obowiązek wystawienia przez podatnika faktury na podstawie przepisów ustawy, z wyjątkiem faktur dokumentujących czynności ujęte w ewidencji, o której mowa w pkt 8 i 9: 
• dostawy towarów oraz świadczenia usług na terytorium kraju, zwolnionych od podatku, 
• dostawy towarów oraz świadczenia usług na terytorium kraju, opodatkowanych stawką 0%, w tym odrębnie z tytułu dostawy towarów, o której mowa w art. 129 ustawy
• wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, o której mowa w art. 13 ust. 1 ustawy, 
• eksportu towarów - (§ 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia),
• wysokość podstawy opodatkowania i wysokość podatku należnego wynikające z następujących czynności podlegających opodatkowaniu, w odniesieniu do których istnieje obowiązek wystawienia przez podatnika faktury na podstawie przepisów ustawy, z uwzględnieniem oraz oznaczeniem korekt dokonanych zgodnie z art. 89a ust. 1 i 4 ustawy: 
  dostawy towarów oraz świadczenia usług na terytorium kraju, opodatkowanych stawką 5%, 
  dostawy towarów oraz świadczenia usług na terytorium kraju, opodatkowanych stawką 7% albo 8%, 
  dostawy towarów oraz świadczenia usług na terytorium kraju, opodatkowanych stawką 22% albo 23% - (§ 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia), 
  wysokość podstawy opodatkowania i wysokość podatku należnego wynikające z  dostawy towarów oraz świadczenia usług udokumentowanych fakturą wystawioną przez podatnika zgodnie z art. 106e ust. 5 pkt 3 ustawy, w podziale na stawki podatku - (§ 10 ust. 1 pkt 7 lit. b rozporządzenia).
  wartość sprzedaży bez podatku (netto) oraz wysokość podatku należnego, 
  w podziale na stawki podatku oraz sprzedaż zwolnioną od podatku, wynikające ze zbiorczych informacji z ewidencji sprzedaży, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy - (§ 10 ust. 1 pkt 8 rozporządzenia).

Rozporządzenie zgodnie z  § 12 wchodzi w życie z dniem 1 kwietnia 2020 r. 
Natomiast z dniem 1 kwietnia 2020 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Finansów zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług, zmieniając jednocześnie datę jego obowiązywania z 2 kwietnia na 1 lipca 2020 roku. Na podstawie tego rozporządzenia wprowadzono zmiany do dnia 31 grudnia 2020 r. podatnicy nie wykazują w ewidencji: 

• wysokości podstawy opodatkowania i wysokości podatku należnego, o których mowa w § 10 ust. 1 pkt 2 i pkt 7 lit. b, wynikających z paragonów fiskalnych uznanych za faktury wystawione zgodnie z art. 106e ust. 5 pkt 3 ustawy,
• danych, o których mowa w § 10 ust. 2 pkt 1 (jak : NIP nabywcy, imię i nazwisko lub nazwę nabywcy, dostawcy lub usługodawcy, numer odpowiednio faktury lub dokumentu itd.), oraz oznaczeń, o których mowa w § 10 ust. 3 i 4, związanych z paragonami fiskalnymi, o których mowa w pkt 1 – z zastrzeżeniem, że w tym okresie wartość sprzedaży bez podatku (netto) oraz wysokość podatku należnego wynikające ze zbiorczych informacji z ewidencji sprzedaży, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy, zostały ujęte w ewidencji zgodnie z § 10 ust. 1 pkt 8.”

Z wprowadzonej zmiany jednoznacznie wynika, iż od 1 lipca do końca 2020 roku nie trzeba będzie ujmować w ewidencji VAT szczegółowych danych z paragonów z zamieszczonym  numerem identyfikacji podatkowej nabywcy wystawionych na kwotę do 450 zł. Ewidencja sprzedaży zawiera dane z faktur wystawionych przez dostawcę, z wyjątkiem faktur dokumentujących czynności ujęte w ewidencji, o której mowa m.in. w art. 111 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. przy zastosowaniu kas rejestrujących (§ 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia).
Z wyjaśnień Ministerstwa Finansów wynika, że obowiązuje ogólna zasada postępowania w przypadku wątpliwości ujmowania w ewidencji faktur uproszczonych na rzecz podatnika VAT:

• w sytuacji gdy paragon został wystawiony przez kasę fiskalną z NIP-em nabywcy uznawany za fakturę uproszczoną (tj. paragon do kwoty 450 zł brutto -100 euro) lub wystawiono fakturę bezpośrednio przez kasę rejestrującą -  to sprzedawca wykazuje taki dokument w ewidencji sprzedaży na podstawie zbiorczych informacji z ewidencji sprzedaży prowadzonej przy zastosowaniu kas rejestrujących (§ 10 ust. 1 pkt 8 rozporządzenia),
• w sytuacji gdy wystawiono fakturę poza kasą rejestrującą, ponieważ stosowane przez podatnika urządzenie nie posiada funkcjonalnej możliwości wystawienia paragonu fiskalnego z NIP nabywcy (dotyczy to starych kas z papierowym i elektronicznym zapisem kopii) – to sprzedawca nie rejestruje takiej sprzedaży za pomocą kasy fiskalnej i po wystawieniu faktury wykazuje ją odrębnie w ewidencji (w myśl zapisu § 10 ust. 1 pkt 7 lit. b rozporządzenia).

Podsumowując powyższe, w świetle przytoczonych wyjaśnień od 1 lipca do 31 grudnia 2020 r. nie trzeba będzie wykazywać w rejestrze VAT faktur uproszczonych (tzn. paragonów uznanych za fakturę), pod warunkiem że paragony te będą ujęte w zbiorczej informacji z ewidencji sprzedaży prowadzonej przy zastosowaniu kasy rejestrującej. Przepisy obowiązują od 1 lipca 2020 r. Rozporządzenie nie obejmuje okresu do 30 czerwca 2020r., więc do tej daty trzeba ujmować w ewidencji VAT faktury uproszczone tj. paragony z NIP nabywcy do 450 zł (jako faktury), podając m.in. dane nabywcy, numer dokumentu itd.

Podstawa prawna: art. 106b ust. 1 i ust. 5, art. 106e ust. 5 pkt 3, art. 106h ust. 1, art. 111 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, §10 ust. 1 pkt 1, pkt 2, pkt 7 lit. b, i pkt 8 rozporządzenia Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z dnia 15 października 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług, §1 i § 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 1 kwietnia 2020 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług.