Ustalenie podstawy opodatkowania

Żeby bardziej obrazowo przedstawić rozwiązanie tego problemu zarówno od strony księgowej jak i podatkowej posłużymy się przykładem.

Przykład 1

W roku 2009 spółka X osiągnęła wynik finansowy brutto w wysokości 20.000 zł. W księgach roku 2009 ujęto memoriałowo koszty wszystkich wynagrodzeń i składek ZUS dotyczących tegoż roku. Wynagrodzenia za miesiąc grudzień 2009 zostały wypłacone nieterminowo w roku 2010. Kwota nieterminowo wypłaconych wynagrodzeń oraz nieopłaconych składek ZUS wynosiła razem 50.000 zł.

Ustalenie podstawy opodatkowania w roku 2009

• Zysk brutto: 20.000 zł

• Koszty nie stanowiące kosztów uzyskania przychodu (różnice przejściowe) + 50.000 zł

• Podstawa opodatkowania 70.000 zł

• Podatek 19% 13.300 zł

Księgowanie podatku dochodowego:

- Wn 870 Obciążenia Wyniku Finansowego (Podatek dochodowy bieżący) 13.300 zł

- Ma 220 Rozrachunki z budżetem (Podatek dochodowy) 13.300 zł

Utworzenie aktywa na podatek dochodowy

• Aktywo na podatek dochodowy z tytułu różnic przejściowych (50.000 x 19%): 9.500 zł

Księgowanie aktywa na podatek dochodowy:

- Wn 640 Rozliczenia międzyokresowe (Aktywo na podatek dochodowy) 9.500 zł

- Ma 870 Obciążenia Wyniku Finansowego (Pozostałe korekty podatku dochodowego) 9.500 zł

Ustalenie Wyniku Finansowego netto za rok 2009

• Zysk brutto: 20.000 zł

• Podatek dochodowy (13.300 zł – 9.500 zł tj. saldo konta 870): 3.800 zł

• Zysk netto: 16.200 zł

Przykład 2

W roku 2010 ta sama spółka X osiągnęła wynik finansowy brutto w wysokości 90.000 zł. W księgach roku 2010 ujęto memoriałowo koszty wszystkich wynagrodzeń i składek ZUS dotyczących bieżącego roku . Wynagrodzenia za miesiąc grudzień 2010 zostały wypłacone nieterminowo w roku 2011. Kwota nieterminowo wypłaconych wynagrodzeń oraz nieopłaconych składek ZUS wynosiła razem 40.000 zł. Dodatkowo wiadomo, że spółka X opłaciła w roku 2010 wynagrodzenia za miesiąc grudzień 2009 wraz ze składkami ZUS.

Ustalenie podstawy opodatkowania w roku 2010

• Zysk brutto: 90.000 zł

• Koszty aktywowane (opłacone wynagrodzenia i ZUS z 2009 roku): - 50.000 zł

• Koszty nie stanowiące kosztów uzyskania przychodu

(różnice przejściowe): + 40.000 zł

• Podstawa opodatkowania: 80.000 zł

• Podatek 19%: 15.200 zł

Księgowanie podatku dochodowego:

- Wn 870 Obciążenia Wyniku Finansowego (Podatek dochodowy bieżący) 15.200 zł

- Ma 220 Rozrachunki z budżetem (Podatek dochodowy) 15.200 zł

Ustalenie aktywa na podatek dochodowy

a) Rozwiązanie aktywa za rok 2009

- Wn 870 Obciążenia Wyniku Finansowego (Pozostałe korekty podatku dochodowego) 9.500 zł

- Ma 640 Rozliczenia międzyokresowe (Aktywo na podatek dochodowy) 9.500 zł

b) Utworzenie aktywa na podatek dochodowy z tytułu różnic przejściowych (40.000 x 19%): 7.600 zł

Księgowanie aktywa na podatek dochodowy:

- Wn 640 Rozliczenia międzyokresowe (Aktywo na podatek dochodowy) 7.600 zł

- Ma 870 Obciążenia Wyniku Finansowego (Pozostałe korekty podatku dochodowego) 7.600 zł

Ustalenie Wyniku Finansowego netto za rok 2009

• Zysk brutto: 90.000 zł

• Podatek dochodowy (15.200 zł + 9.500 zł – 7.600 zł): 17.100 zł

• Zysk netto: 72.900 zł

Nieopłacone wynagrodzenia i ZUS z roku 2010 aktywują się po ich opłaceniu i staną się kosztem podatkowym w roku 2011. Fakt ten zostanie odzwierciedlony w księgach roku 2011 poprzez rozwiązanie aktywa na podatek dochodowy z tytułu różnic przejściowych za rok 2010.

REASUMUJĄC

Należy wyraźnie rozgraniczyć pojęcie kosztów księgowych, (które mają bezpośredni wpływ na wynik finansowy, lecz nie zawsze są one kosztem podatkowym) oraz podatkowych. Różnica pomiędzy wynikiem finansowym brutto a podstawą opodatkowania podatkiem dochodowym wynika między innymi z tego, że niektóre koszty nie stanowią kosztów uzyskania przychodu (NKUP) w myśl ustawy o podatku dochodowym. Istnieją dwa rodzaje NKUP:

• trwałe (darowizny, odsetki budżetowe, amortyzacja samochodu o wartości pow. 20.000 EUR itp.),

• przejściowe (nieopłacone wynagrodzenia, ZUS, odsetki itp.).

NKUP przejściowe aktywują się po spełnieniu określonych warunków (np. opłacenia wynagrodzeń) i wówczas stają się kosztem podatkowym. W celu prawidłowego ustalenia wyniku finansowego oraz rzetelnej prezentacji sytuacji finansowej, jednostki sprawozdawcze powinny tworzyć aktywo na podatek dochodowy z tytułu różnic przejściowych. W sytuacji, gdy kwota różnic przejściowych (NKUP) nie jest znacząca i nie wpływa w istotny sposób na wynik finansowy, wówczas jednostka nie ma obowiązku tworzenia aktywa na podatek dochodowy.

Dorota Mróz

Biegły Rewident