Interpelacja w sprawie umieszczania konkretnych nazw towarów lub usług na paragonach fiskalnych

Szanowny Panie Ministrze!

W moim biurze poselskim interweniowało wiele podmiotów - podatników wskutek obawy przed wprowadzeniem jednego z zapisów ww. rozporządzenia, tj. § 8 ust. 1 pkt 6 nakazującego umieszczania na paragonie fiskalnym „nazwy towaru lub usługi pozwalających na jednoznaczną ich identyfikację i ewentualnie opis towaru lub usługi stanowiący rozwinięcie tej nazwy”.

Podatnicy obawiają się, że drastycznie wzrosną im koszty funkcjonowania, a dodatkowo w związku z niejasnością przepisu, a tym samym możliwą różną interpretacją, mogą być narażeni na negatywne konsekwencje kontrolne.

Jednoznaczna identyfikacja jest pojęciem niemożliwym do zdefiniowania przez adresata normy - czy co do rodzaju, gatunku, miejsca pochodzenia (producenta), gramatury, innych walorów/cech, np. organoleptycznych, czy może wszystkich kryteriów razem?

Problem ten dotyczy przede wszystkim handlu ze względu na bardzo dużą ilość asortymentu. Skutkiem tego wymogu będzie prawdopodobnie konieczność m.in. zatrudnienia dodatkowych pracowników (wydłuży się proces przyjmowania i wprowadzania towarów), zakupu urządzeń technicznych kodujących, kas fiskalnych wyższej technologii, większej liczby rolek papieru do wydruków i zwiększonej powierzchni do przechowywania. Zaznaczyć trzeba, że mankamenty projektowanego zapisu dotkną głównie mikro- i małych przedsiębiorców działających w handlu - w zasadzie jednoosobowe, rodzinne firmy, którym i tak już jest niezwykle trudno utrzymać się w warunkach konkurencji z handlem sieciowym.

Podatnicy zwracają też uwagę, że zwiększone opisy na paragonach nie dadzą żadnego efektu dodanego w postaci np. większego strumienia finansowego do budżetu państwa, gdyż na dziś wszystkie towary kodowane wg dotychczasowych wymogów są ujęte w ewidencji i możliwe do kontroli. Czują się również pokrzywdzeni w stosunku do innych podmiotów, które wciąż nie prowadzą rejestracji usług przy pomocy kas fiskalnych, a w powszechnej opinii ich obroty są dużo wyższe - np. usługi medyczne, zdrowotne, prawnicze, korepetycje itp.

W związku z tym mam pytania do Pana Ministra:

Jaki cel ma być uzyskany dzięki obowiązkowi jednoznacznej identyfikacji?

1. Czy ministerstwo będzie dokonywało wykładni jednoznacznej identyfikacji, aby podatnik mógł uniknąć dowolności interpretacji urzędniczej?

2. Czy zamierza Pan Minister zrezygnować z tego zapisu, aby nie wprowadzać obowiązku, który jak się z góry wydaje, jest niezrozumiały i trudny w realizacji?

3. Czy podziela Pan obawę, że zapis ten może doprowadzić do ograniczania działalności handlowo-usługowej sektora mikro- i małych przedsiębiorców?

4. Jakie są plany ministerstwa w zakresie skutecznego zobowiązania do stosowania kas rejestrujących wszystkich usługodawców, gdyż przy coraz niższych kwotach obrotu kwalifikujących do wprowadzania kas niewiarygodne wydaje się mimo to ich niestosowanie przez wiele podmiotów.

Z poważaniem

Poseł Maria Małgorzata Janyska

Warszawa, dnia 18 marca 2013 r.

Odpowiedź na interpelację

Szanowna Pani Marszałek! Odpowiadając na przekazaną przy piśmie z dnia 22 marca 2013 r. interpelację pani poseł Marii Małgorzaty Janyskiej, znak: SPS-023- 15620/13, dotyczącą projektu rozporządzenia ministra finansów z dnia 4 marca 2013 r. w sprawie kas rejestrujących, uprzejmie informuję.

Sprzedaż dokonywana na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych co do zasady powinna być ewidencjonowana przy zastosowaniu kasy rejestrującej. Potwierdzeniem dokonania sprzedaży zaewidencjonowanej w kasie rejestrującej jest paragon fiskalny. Wystawienie tego dokumentu ma znaczenie nie tylko z powodu interesu fiskalnego, ale również z punktu widzenia ochrony interesów ekonomicznych konsumenta. Rejestracja transakcji, a w konsekwencji dokument otrzymany przez konsumenta (paragon fiskalny) zawiera dane o sprzedawcy oraz dane dotyczące transakcji (wyszczególnione towary lub usługi, prawidłowa wartość sprzedaży, zastosowana stawka podatku), które umożliwiają konsumentowi sprawdzenie rzetelności przeprowadzonej transakcji i identyfikację kontrahenta, co ułatwia znacząco dochodzenie przez konsumenta swoich uprawnień z tytułu reklamacji, a tym samym ochronę jego interesów.

Rozporządzenie ministra finansów z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz. U. poz. 363), które weszło w życie z dniem 1 kwietnia 2013 r., w § 8 ust. 1 pkt 6 zawiera regulację, zgodnie z którą paragon ma zawierać nazwę towaru lub usługi pozwalającą na jednoznaczną ich identyfikację. Oznacza to, że podatnik powinien wystawiać paragony zawierające nazwy towarów (usług) na tyle szczegółowe, żeby z jednej strony pozwalały one organowi podatkowemu na weryfikację prawidłowego rozliczenia podatku, a z drugiej strony zapewniły konsumentowi możliwość kontroli dokonywanych zakupów. Podatnik powinien zadbać o takie zaprogramowanie kasy rejestrującej, aby konsument otrzymywał paragony z konkretnymi nazwami jednostkowymi towarów lub usług, pozwalającymi na ich jednoznaczną identyfikację.

Podatnicy stosujący kasy rejestrujące mają taką możliwość, skoro w świetle § 5 ust. 1 pkt 8 rozporządzenia ministra finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące oraz warunków ich stosowania (Dz. U. Nr 212, poz. 1338, z późn. zm.) ilość znaków w linii dla nazwy towaru lub usługi na paragonie fiskalnym musi być nie mniejsza niż 12. Przepisy nie wykluczają przy tym stosowania skrótów, a dotychczasowa praktyka potwierdza, że podatnicy korzystają z tej możliwości.

Sposób jednoznacznego identyfikowania towarów i usług jest ściśle związany z asortymentem towarów i usług, jakie podatnik oferuje. Oznacza to, że to od podatnika zależy, w jaki sposób dobierze on nazwę towaru lub usługi, tak aby jego klient mógł jednoznacznie zidentyfikować zakupiony towar lub wykonaną usługę. Jeżeli przykładowo podatnik dokonuje sprzedaży pięciu gatunków jabłek i wszystkie są w jednakowej cenie, może on zaprogramować w kasie nazwę np. jabłka. Natomiast jeżeli sprzedaje np. kilka gatunków jabłek, które mają różną cenę za kilogram, powinien oddzielnie je identyfikować np. nazwą (ewentualnie nazwą skróconą) gatunku.

Ponadto należy podkreślić, iż przedmiotowy przepis stanowi jedynie doprecyzowanie i uszczegółowienie przepisów dotychczas obowiązujących. Na gruncie dotychczas obowiązujących uregulowań rozporządzenia z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące oraz warunków ich stosowania, analogiczny przepis brzmiał: paragon fiskalny drukowany przez kasę musi zawierać nazwę towaru lub usługi i ewentualnie opis towaru lub usługi stanowiący rozwinięcie tej nazwy. W świetle tego przepisu nie akceptowano prowadzenia ewidencji i stosowania odpowiedniego nazewnictwa w tym zakresie, bazującego np. na grupach towarowych, w sposób niepozwalający na jednoznaczną identyfikację sprzedawanych towarów lub świadczonych usług (por. wyrok NSA z dnia 9 marca 2010 r., sygn. akt I FSK 63/09). Tym samym nie można podzielić opinii pani poseł, że stosowanie jednoznacznej nazwy na paragonie fiskalnym może obecnie doprowadzić do ograniczania działalności handlowo-usługowej sektora mikro i małych przedsiębiorców. Z uwagi jednak na nie w pełni jednolitą dotychczas praktykę stosowania ww. wymogu przez podatników w rozporządzeniu przewidziano dla tych podatników, którzy prowadzili ewidencję niepozwalającą na jednoznaczną identyfikację sprzedawanych towarów lub świadczonych usług, okres aż 6 miesięcy na dostosowanie się do obowiązujących zasad.

Odnosząc się do kwestii skutecznego zobowiązania sprzedawców/usługodawców do stosowania kas rejestrujących chciałbym podkreślić, iż działalność podmiotów dokonujących sprzedaży towarów lub usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, którzy m. in. zobowiązani są do stosowania kas rejestrujących do ewidencjonowania obrotu i kwot podatku objęta jest zakresem kontroli koordynowanych realizowanych przez urzędy kontroli skarbowej.

Ponadto w celu wyeliminowania przypadków dokonywania sprzedaży z pominięciem kasy rejestrującej, a także braku instalacji kasy pomimo takiego obowiązku, prowadzone są kontrole bieżące realizowane przez właściwych miejscowo naczelników urzędów skarbowych. Dodatkowo organizowane są cykliczne akcje „Weź paragon”, czemu również towarzyszą czynności kontrolne.

Z poważaniem

Podsekretarz Stanu

Maciej Grabowski