Kradzież towarów a korekta odliczeń VAT

Odpowiedź

Z uwagi na to, że kradzież jest zdarzeniem losowym, niedobory (niezawinione) powstałe w firmie w jej wyniku nie powodują, co do zasady, konieczności korekty odliczenia VAT - pod warunkiem, że okoliczności ich powstania wykluczają przyczynienie się podatnika do ich wystąpienia, bądź zwiększenia rozmiarów. Ustawa o VAT nie daje bowiem podstawy do nałożenia obowiązku skorygowania odliczenia VAT w związku ze stwierdzeniem niedoborów wynikających z powodów od podatnika niezależnych i niezawinionych, których przyczyną nie jest niedbalstwo, nieracjonalność lub brak należytej staranności w działaniu (muszą być one jednak prawidłowo udokumentowane).

Uzasadnienie

Prawo do odliczenia kwoty podatku naliczonego przysługuje - zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług - w zakresie, w jakim towary i usługi wykorzystywane są do czynności opodatkowanych. W sytuacji gdy powstanie niedobór towarów nabytych z przeznaczeniem do wykorzystania w działalności opodatkowanej, nie będą one mogły zostać wykorzystane w tej działalności, przez co może zostać zakwestionowane odliczenie VAT od ich zakupu.  
Ważne jest rozróżnienie niedoborów niezawinionych (powstałych wskutek zdarzeń losowych, niezależnych od działań podatnika lub osób odpowiedzialnych, np. pożar, powódź, czy kradzież) od niedoborów zawinionych (powstałych np. wskutek zaniedbania, niewłaściwych zabezpieczeń, czy niedochowania należytej staranności). 
Wskazać należy, że przepisy art. 91 ust. 1-7d ustawy o VAT nie wymieniają wprost niedoboru jako podstawy dokonania korekty odliczonego podatku. W tym zakresie należy posiłkować się postanowieniami art. 185  ust. 1 i 2 Dyrektywy 2006/112/WE. Zgodnie z powołanymi przepisami, korekta jest dokonywana w szczególności w przypadku gdy po złożeniu deklaracji VAT nastąpi zmiana czynników uwzględnianych przy określaniu kwoty odliczenia. Przy czym w drodze odstępstwa, korekta nie jest dokonywana w przypadkach m.in. należycie udokumentowanego lub potwierdzonego zniszczenia, zagubienia lub kradzieży własności. Państwa członkowskie mogą wprawdzie wymagać dokonania korekty w przypadku kradzieży, jednak Polska nie skorzystała z tej możliwości.
W wyroku z 6 października 2015 r. (sygn. akt I FSK 889/14) NSA uznał, że w przypadku wystąpienia niedoborów prawo do odliczenia podatku naliczonego może przysługiwać jedynie wówczas, gdy powstały one niezależnie od woli podatnika, a okoliczności i przyczyny ich zaistnienia zostały wyczerpująco udokumentowane (szerzej zob. wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej 
z 15 stycznia 1998 r. w sprawie C-37/95 Belgische Staat przeciwko Ghent Coal Terminal NV oraz pismo dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 13 lipca 2017 r., znak: 0112-KDIL1-3.4012.169.2017.1.JNa).  
W przeciwnym razie - w przypadku niedoborów zawinionych przez podatnika - nie przysługuje mu prawo do odliczenia podatku naliczonego, a jeśli podatnik z tego prawa skorzystał, zobowiązany jest dokonać korekty podatku naliczonego (por. wyrok WSA w Białymstoku z 18 kwietnia 2018 r., sygn. akt I SA/Bk 70/18). Korekty tej należy wówczas dokonać  na podstawie art. 91 ust. 7d ustawy o VAT. 
Podsumowując, prawo do odliczenia VAT zostaje zachowane, jeśli nabyte towary nie zostaną wykorzystane do działalności opodatkowanej z przyczyn pozostających poza kontrolą podatnika i gdy niedobór ten zostanie prawidłowo udokumentowany (w przypadku kradzieży np. protokołem policyjnym). 

Ewidencja w deklaracjACH: brak

Podstawa prawna: art. 86 ust. 1, art. 91 ust. 1-7d ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, art. 185 ust. 1 i 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej