Leasing a VAT

Sprawdź również portal dla księgowych: Doradca Księgowego i dowiedz się więcej!

1. Definicja i rodzaje leasingu

 

     1.1.  Pojęcie leasingu

               

Zgodnie z art.709¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny, przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego. Zgodnie z art.45 Kodeksu cywilnego natomiast rzeczami są tylko przedmioty materialne.

Natomiast ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i od osób prawnych (odpowiednio w art.23a i art.17a) definiują umowę leasingu jako umowę nazwaną w kodeksie cywilnym, a także każdą inną umowę, na mocy której jedna ze stron, zwana dalej „finansującym”, oddaje do odpłatnego używania albo używania i pobierania pożytków na warunkach określonych w ustawie drugiej stronie, zwanej dalej „korzystającym”, podlegające amortyzacji środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne, a także grunty oraz prawo wieczystego używania gruntów.

Pojęcie leasingu w rozumieniu przepisów podatkowych jest szersze niż w rozumieniu Kodeksu cywilnego, bowiem w myśl ustaw o podatku dochodowym przedmiotem leasingu – oprócz przedmiotów materialnych – mogą być także wartości niematerialne i prawne. Dla celów podatkowych rozróżniamy dwa rodzaje leasingu: leasing finansowy i leasing operacyjny.

               

     1.2.  Leasing finansowy

Leasing finansowy charakteryzuje się tym, że dla celów rachunkowych właścicielem przedmiotu umowy jest korzystający, czyli leasingobiorca. Przedmiot leasingu zostanie zaliczony do składników majątkowych leasingobiorcy (to na nim spoczywa obowiązek dokonywania odpisów amortyzacyjnych).  Podatek VAT należy uiścić w całości z góry, przy zapłacie pierwszej raty. Leasingobiorca staje się właścicielem przedmiotu leasingu po wpłacie ostatniej raty.

               

     1.3.  Leasing operacyjny

Środek trwały w trakcie umowy stanowi w sensie rachunkowym własność finansującego (np. firmy leasingowej). Natomiast kosztami uzyskania przychodu korzystającego z przedmiotu umowy są miesięczne raty leasingowe. Korzystający może wykupić i wykazać daną rzecz w ewidencji środków trwałych po zakończeniu okresu umowy. Do każdej raty leasingowej doliczany jest podatek VAT. Suma ustalonych w umowie opłat pomniejszona o należny podatek VAT odpowiadać musi co najmniej wartości początkowej środków trwałych. Po zakończeniu okresu trwania umowy leasingobiorca ma prawo do wykupu użytkowanego przedmiotu.

               

2. Leasing jako transakcja opodatkowana VAT

 

Czynności wykonywane przez leasingodawcę podlegają opodatkowaniu VAT. Zgodnie z art.5 ust.1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowaniu VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione (art.7 ust.1 pkt 2 ustawy o VAT). Przez umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub inne umowy o podobnym charakterze, o których mowa powyżej, rozumie się umowy w wyniku których, zgodnie z przepisami o podatku dochodowym, odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający oraz umowy leasingu w rozumieniu tych przepisów, których przedmiotami są grunty (art.7 ust.9 ustawy o VAT).

Przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art.7, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej (art.8 ust.1 pkt 1 ustawy o VAT).

               

     2.1.  Leasing jako dostawa towarów (leasing finansowy)

Przytoczone przepisy definiują, że dostawą towarów, rozumianą jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, jest także umowa leasingu, jeżeli umowa ta przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione. Dotyczy to umów leasingu, w wyniku których odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający z umów leasingu, których przedmiotem są grunty. Oznacza to, że jeśli umowa tzw. leasingu finansowego oraz umowa leasingu dotycząca gruntów określa, że prawo własności w normalnym toku zdarzeń przewidzianych w tej umowie przejdzie na korzystającego, powinna być traktowana jako dostawa towarów.

 

     2.2.  Leasing jako usługa (leasing operacyjny)

Leasing z którego w ramach umowy nie przewidziano opcji, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty, prawo własności zostanie przeniesione na korzystającego nie może być traktowane jako dostawa towarów. W tym przypadku leasing jest traktowany jako świadczenie usług w rozumieniu ustawy o VAT, a podatkiem VAT obciążone będą kolejne miesięczne raty leasingowe. Ten rodzaj leasingu pozwala na rozłożenie w czasie kosztów związanych z koniecznością zapłaty podatku od towarów i usług.

 

3. Rozliczenie VAT (podatek należny)   

    

     3.1. Obowiązek podatkowy (leasing finansowy)         

Zgodnie z ogólną zasadą obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług powstaje z chwilą dokonania dostawy towaru lub wykonania usługi (art.19a ust.1 ustawy o VAT). Zatem, w przypadku leasingu finansowego, który jest dostawą towaru, obowiązek podatkowy powstaje w momencie dostawy towaru. Powstanie obowiązku podatkowego oznacza, że należny podatek musi być obliczony i rozliczony od razu od całości transakcji.     

     3.2. Obowiązek podatkowy (leasing operacyjny)        

W przypadku świadczenia usług leasingu, czyli w przypadku leasingu operacyjnego, ustawodawca w art.19a ust.5 pkt 4 lit.b ustawy o VAT przewidział szczególny moment powstania obowiązku podatkowego. Zgodnie z powołanym przepisem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, z wyjątkiem usług, do których stosuje się art.28b, stanowiących import usług. Należy przy tym pamiętać o zapisie art.19a ust. 7 ustawy o VAT, zgodnie z którym, w przypadkach, o których mowa w ust.5 pkt 3 i 4, gdy podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminów wystawienia faktury określonych w art.106i ust. 3 i 4, a w przypadku gdy nie określono takiego terminu – z chwilą upływu terminu płatności.

W przypadku usług leasingu, ustawodawca określił także szczególny termin wystawienia faktury. Zgodnie bowiem z art.106i ust.3 pkt 4 ustawy o VAT fakturę wystawia się nie później niż z upływem terminu płatności.

A zatem w przypadku usług leasingu, data wystawienia lub termin płatności spowoduje obowiązek rozliczenia i zapłaty VAT. Prosimy pamiętać, iż uzyskanie zaliczki lub płatności z tytułu omawianych usług nie powoduje obowiązku wystawienia faktury oraz nie wpływa na powstanie obowiązku podatkowego.

Pamiętaj: Obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia usług leasingu powstaje w dniu wystawienia faktury - jeśli fakturę wystawiono w terminie przewidzianym przepisami prawa, czyli nie później niż z upływem terminu płatności. Oznacza to, iż leasingodawca w sytuacji leasingu operacyjnego wystawia fakturę na każdą kolejną ratę, ustaloną w umowie i od poszczególnych rat wykazuje obowiązek podatkowy zgodnie z przedstawioną powyżej zasadą.

Przykład 1

Firma “A” za usługę leasingu urządzenia wystawiła fakturę 20 marca 2019 roku. Termin płatności ustalono na 1 kwietnia. W tym przypadku obowiązek podatkowy powstanie z chwilą wystawienia faktury przez “A” tj. marca.

Przykład 2

Firma “B” wyleasingowała “C” samochód. Termin płatności ustalono na 15 dzień każdego miesiąca. Za marzec 2019 roku “B” wystawiła fakturę 2 kwietnia. W tej sytuacji “B” wystawiła fakturę w terminie późniejszym, niż wymagają tego przepisy prawa (tj. po terminie płatności, o którym mowa w art. 106i ust.3 pkt 4 ustawy o VAT). A zatem obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia usługi najmu powstał z chwilą upływu terminu płatności tj. w marcu.

Przykład 3

Firma “D” wyleasingowała maszynę na rzecz “E”. “D” otrzymała część zapłaty przed terminem płatności i jednocześnie przed wystawieniem faktury. W tym  przypadku obowiązek podatkowy powstanie z chwilą wystawienia faktury, albo z chwilą upływu terminu płatności, w zależności od tego, które z tych zdarzeń nastąpi pierwsze.

Uwaga: Przy umowie leasingu finansowego, przedsiębiorca zobowiązany jest do zapłaty podatku VAT w całości. W przypadku leasingu operacyjnego, podatek VAT doliczany jest do każdej z rat leasingowych.

 

     3.3.  Podstawa opodatkowania

Podstawę opodatkowania usług najmu określa się w oparciu o art.29a ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z powołanym przepisem, podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej łącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Zatem, podstawą opodatkowania leasingu traktowanego jako dostawa towarów, czyli leasingu finansowego, jest kwota należna obejmująca całość świadczenia należnego od leasingobiorcy tj. wartość netto przedmiotu leasingu wraz z odsetkami, które wynikają z harmonogramu spłat rat leasingowych. W przypadku leasingu operacyjnego, podstawą opodatkowania jest rata leasingowa.

 

     3.4.  Stawka VAT

Zgodnie z art.41 ust.1, ust.2 i ust.2a w powiązaniu z art.146aa ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług podstawowa stawka podatku wynosi 23%, dla towarów i usług wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy stawka podatku wynosi 8%, a dla towarów wymienionych w załączniku nr 10 stawka podatku wynosi 5%. Leasing finansowy traktowany na potrzeby VAT jako dostawa towarów jest opodatkowany stawką właściwą dla danego środka trwałego. Zatem czynność ta może również skorzystać ze zwolnienia od podatku, jeśli przepisy w zakresie podatku od towarów i usług takie zwolnienie przewidują.

Co do zasady leasing operacyjny jako świadczenie usług podlega opodatkowaniu podstawową stawką VAT 23%. 

               

     3.5.  Zasady wystawiania faktur

Na wstępie niniejszego punktu chcielibyśmy wspomnieć, iż nie zawsze trzeba wystawiać fakturę. Podatnicy nie mają obowiązku wystawiania faktur w przypadku sprzedaży na rzecz nabywców innych niż podatnicy, a także, gdy faktura dokumentuje sprzedaż zwolnioną od podatku, niezależnie od tego, jaki jest status nabywcy towaru lub usługi. Wystawianie faktur w tych przypadkach jest konieczne, jeżeli nabywca towaru lub usługi tego zażąda, z wyjątkiem czynności, o których mowa w art.19a ust. 5 pkt 4 (a więc m.in. usług leasingu). Zgodnie bowiem z art.106b ust.1 pkt 1 i 4 oraz ust.3 pkt 1 ustawy o VAT, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

 

• sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art.106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem,

• otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4. Na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą czynności o których mowa w ust. 1 pkt 1, z wyjątkiem czynności, o których mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4.

 

Zatem, obowiązek wystawienia faktury z tytułu leasingu spoczywa na podatniku VAT w przypadku dokonania dostawy towaru lub wyświadczenia usługi na rzecz innego podatnika, nie ma natomiast obowiązku wystawienia faktury w związku ze świadczeniem usług najmu na rzecz niepodatnika – czyli osoby fizycznej nie prowadzącej działalności gospodarczej oraz w przypadku otrzymania zapłaty lub części zapłaty (zaliczki) przed wykonaniem usługi. Odnośnie terminu wystawiania faktury podstawową zasadą jest, że faktura musi być wystawiona:

 

• nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru, wykonano usługę lub otrzymano zaliczkę (art.106i ust.1 i 2 ustawy o VAT) i

• nie wcześniej niż 30. dnia przed dokonaniem dostawy towaru, wykonaniem usługi lub otrzymaniem zaliczki, z pewnymi wyjątkami (art.106i ust.7 ustawy o VAT).

 

Powyższą zasadę stosujemy w przypadku leasingu finansowego.

Jednakże w przypadku usług leasingu operacyjnego, ustawa o VAT przewiduje wyjątek od podstawowego terminu wystawiania faktur. Bowiem zgodnie z art.106i ust.3 pkt 4 ustawy o VAT fakturę wystawia się nie później niż z upływem terminu płatności w przypadku m.in. świadczenia usług najmu. A zatem fakturę za najem należy wystawić:

 

•  nie później niż z upływem terminu płatności,

•  nie wcześniej niż 30-tego dnia przed powstaniem obowiązku podatkowego, jednak gdy na fakturze znajdzie się informacja jakiego okresu dotyczy to wówczas będzie ona mogła być wystawiona wcześniej niż 30 dni przed wykonaniem usługi (art.106i ust. 8 ustawy o VAT).

 

Jednocześnie w przypadku usług leasingu nie ma konieczności wystawienia faktury w momencie otrzymania przez podatnika całości lub części zapłaty przed wykonaniem usługi oraz na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, także na ich żądanie.

4.  Usługi leasingu pomiędzy zagranicznymi kontrahentami

W przypadku usług leasingu świadczonych na rzecz nabywcy spoza kraju w pierwszej kolejności należy określić ustawowe miejsce ich świadczenia, czyli kraj, w którym powinny być opodatkowane.

Z zasady ogólnej, wyrażonej w art.28b ustawy o VAT wynika, że miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika działającego w takim charakterze jest miejsce, w którym podatnik ten posiada siedzibę swojej działalności gospodarczej. Jeżeli jednak usługi te są świadczone na rzecz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika znajdującego się w miejscu innym niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Przedstawioną powyżej zasadę ogólną należy stosować, gdy usługa jest świadczona na rzecz podatnika, pod warunkiem, że przepisy art.28e, 28f ust.1 i 1a, 28g ust.1, 28i, 28j ust.1 i 2 i 28n ustawy nie przewidują innych zasad ustalenia miejsca świadczenia. Przykładowo miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami jest miejsce położenia tych nieruchomości (art.28e ustawy o VAT).

Natomiast miejscem świadczenia usług na rzecz podmiotów niebędących podatnikami jest miejsce, w którym usługodawca posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniami (art.28c ust.1 ustawy o VAT). Wyjątkiem od tej zasady jest na przykład długoterminowy wynajem środków transportu na rzecz tych podmiotów (powyżej 30 dni, a w przypadku jednostek pływających powyżej 90 dni), dla którego miejscem świadczenia jest miejsce gdzie usługobiorca posiada siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu. W tym przypadku usługodawca ma obowiązek rozliczenia VAT od świadczonej usługi w kraju leasingobiorcy. Zasada ta nie dotyczy długoterminowego najmu statku rekreacyjnego, w przypadku którego miejscem świadczenia jest miejsce, w którym statek rekreacyjny jest faktycznie oddawany do dyspozycji usługobiorcy, pod warunkiem że usługodawca faktycznie świadczy tę usługę ze swojej siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, znajdujących się w tym miejscu.

W omawianym w tym punkcie przypadku należy także pamiętać o art. 28l pkt 1 i 7 ustawy o VAT, zgodnie z którym, w przypadku świadczenia na rzecz podmiotów niebędących podatnikami, posiadających siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu poza terytorium Unii Europejskiej usług:

 

• sprzedaży praw lub udzielania licencji i sublicencji, przeniesienia lub cesji praw autorskich, patentów, praw do znaków fabrycznych, handlowych, oddania do używania wspólnego znaku towarowego albo wspólnego znaku towarowego gwarancyjnego, albo innych pokrewnych praw,

• wynajmu, dzierżawy lub innych o podobnym charakterze, których przedmiotem są rzeczy ruchome, z wyjątkiem środków transportu, za które uznaje się również przyczepy i naczepy oraz wagony kolejowe

• miejscem świadczenia usług jest miejsce, gdzie podmioty te posiadają siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.

 

               

5.  Sprzedaż środka trwałego po zakończeniu umowy leasingowej

Po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego leasingodawca może sprzedać przedmiot leasingu korzystającemu. Transakcja ta będzie stanowiła dostawę towaru i jest odrębną transakcją od usługi leasingu. Transakcja ta opodatkowana jest wg zasad obowiązujących dla dostawy towarów (czyli tak jak w przypadku leasingu finansowego). 

 

6.  Ubezpieczenie a podstawa opodatkowania leasingu

 

Po latach sporów z organami podatkowymi, 17 stycznia 2013 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że w świetle przepisów dotyczących VAT usługa ubezpieczenia przedmiotu leasingu i usługa leasingu są, co do zasady, usługami odrębnymi. Ma to ten zasadniczy skutek, że usługa ubezpieczenia traktowana samodzielnie jest zwolniona z VAT. Natomiast traktowana, jako część złożonego świadczenia (usługi) leasingu, jak uważały organy podatkowe - jest opodatkowana stawką podstawową VAT (aktualnie 23%). Tezy wyroku TSUE z 17 stycznia 2013 roku w sprawie (sygn. C-224/11) BGŻ Leasing sp. z o.o. przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie:

 

1. Usługa ubezpieczenia przedmiotu leasingu i usługa leasingu co do zasady stanowią usługi odrębne i niezależne do celów podatku od wartości dodanej. Do sądu odsyłającego należy ustalenie, czy w świetle szczególnych okoliczności postępowania głównego dane czynności są w takim stopniu powiązane ze sobą, że należy je traktować jako stanowiące jedną usługę, czy też przeciwnie – stanowią one usługi odrębne.

2. Jeżeli leasingodawca ubezpiecza przedmiot leasingu, obciążając dokładnym kosztem tego ubezpieczenia leasingobiorcę, w okolicznościach takich jak w postępowaniu głównym taka czynność stanowi transakcję ubezpieczeniową w rozumieniu art. 135 ust. 1 lit. a) dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.

 

Ponadto, główne tezy wyroku Trybunału, które mają najbardziej istotne znaczenie z punktu widzenia określenia odrębności bądź nie, omawianych usług, są one następujące:

 

• ostateczna ocena, czy w konkretnym przypadku mamy do czynienia ze świadczeniem złożonym, czy dwoma odrębnymi świadczeniami, powinna być dokonana biorąc pod uwagę całokształt okoliczności sprawy - pkt 50 uzasadnienia wyroku,

• przesłanką istnienia odrębnych świadczeń jest obciążanie leasingobiorcy dokładnym kosztem tego ubezpieczenia - pkt 62, 68, 69, 70 uzasadnienia wyroku,

• leasingobiorca dysponuje swobodą wyboru zakładu ubezpieczeń - punkt 43 uzasadnienia wyroku,

• oddzielne fakturowanie usługi leasingowej i usługi ubezpieczeniowej stanowi przesłankę istnienia odrębnych świadczeń dla celów opodatkowania - punkt 44 uzasadnienia wyroku,

• przy braku istnienia postanowienia umownego, usługi leasingu i ubezpieczenia mogą stanowić niezależne świadczenia - punkt 47 uzasadnienia wyroku.

 

W związku z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z dnia 17 stycznia 2013 roku w sprawie C-224/11, Minister Finansów w interpretacji ogólnej nr PT3/033/1/101/AEW/13/63224 z 26 czerwca 2013 roku uznał, że: „usługa ubezpieczenia przedmiotu leasingu i usługa leasingu co do zasady stanowią usługi odrębne i niezależne dla celów opodatkowania podatkiem VAT. Należy przy tym wskazać, że rozstrzygnięcie podejmowane w zakresie ustalenia czy dane czynności są w takim stopniu powiązane ze sobą, że należy je traktować jako stanowiące jedną usługę, czy też przeciwnie – stanowią one usługi odrębne w świetle przepisów ustawy o VAT, wymaga każdorazowo szczegółowej i obiektywnej analizy stanu faktycznego konkretnej sprawy”.

Zdaniem Redakcji przy rozstrzygnięciu czy usługa leasingu stanowi wraz z innymi usługami usługę złożoną należy wziąć pod uwagę warunki zawartej umowy, a w szczególności to, czy usługa ubezpieczenia może stanowić odrębną usługę.

 7. Podatek naliczony u leasingobiorcy

 Podmiotom zarejestrowanym jako podatnicy VAT, u których przedmiot umowy leasingu lub usługa leasingu związane są z działalnością opodatkowaną podatkiem od towarów i usług, przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu otrzymanej od leasingodawcy faktury dokumentującej całość transakcji (w przypadku leasingu finansowego lub zakupu przedmiotu po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego) lub też od poszczególnych rat leasingowych (w przypadku leasingu operacyjnego). Prawo to wynika z podstawowej zasady zawartej w art.86 ust.1 ustawy o VAT. Prawo do odliczenia podatku od towarów i usług powstaje co do zasady w rozliczeniu za okres, w którym u leasingodawcy powstał obowiązek podatkowy lub za jeden z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych (art.86 ust.10 i 11 ustawy o VAT).

Przy odliczaniu podatku naliczonego z tytułu leasingu obowiązują takie same zasady jak w przypadku dokonywania każdego innego odliczenia: podatnik zwolniony podmiotowo od VAT lub u którego przedmiot leasingu będzie służył czynnościom zwolnionym nie ma prawa do odliczenia podatku, natomiast podatnik, u którego przedmiot leasingu będzie służył zarówno czynnościom opodatkowanym jak i zwolnionym od VAT ma prawo do częściowego odliczenia podatku naliczonego od tej transakcji (art.90 i 91 ustawy o VAT). Podatnik, u którego przedmiot leasingu będzie służył zarówno do działalności gospodarczej, jaki i do czynności spoza działalności, ma prawo do częściowego odliczenia podatku naliczonego od tej transakcji (art. 86 2a-2h ustawy o VAT).

Bardzo ważne jest również, aby w przypadku gdy umowa leasingu dotyczy samochodu osobowego, pamiętać o ustanowionych ograniczeniach w prawie do odliczenia podatku.

W przypadku samochodów ciężarowych, leasingobiorca zasadniczo ma prawo do odliczenia całego podatku VAT.

Natomiast odliczenie VAT od samochodów osobowych w leasingu jest możliwe na dwa sposoby w zależności od sposobu ich użytkowania w firmie. Jeżeli pojazd jest wykorzystywany zarówno w celach służbowych, jak i niezwiązanych z prowadzoną działalnością (czyli w sposób mieszany), wówczas podatnik ma prawo do odliczenia jedynie 50% kwoty podatku VAT od raty leasingowej lub innych opłat w ramach umowy (art.86a ust.1 ustawy o VAT). Co istotne, nie obowiązuje żaden limit kwotowy, zatem podatnik do końca trwania okresu leasingu operacyjnego będzie mógł odliczać połowę podatku VAT z każdej otrzymanej od leasingodawcy faktury. Ograniczenie w wysokości 50% odliczenia dotyczy również wydatków związanych z bieżącą eksploatacją pojazdu i zakupu paliwa.

Natomiast w sytuacji, gdy samochód osobowy w leasingu służy przedsiębiorcy jedynie w prowadzonej działalności gospodarczej - nabywa on prawo do pełnego odliczenia podatku VAT nie tylko od rat leasingowych, ale także pozostałych wydatków, w tym również paliwa. Jednak wyłączne wykorzystywanie samochodu w ramach przedsiębiorstwa podatnik musi odpowiednio udowodnić oraz udokumentować, czyli: zgłosić do urzędu skarbowego pojazd jako firmowy na formularzu VAT-26, prowadzić szczegółową ewidencję przebiegu pojazdu dla celów podatku VAT, sporządzić regulamin wykorzystywania samochodu w firmie (art.86a ust. 4 pkt 1 i ust.12  ustawy o VAT).  

WAŻNE: Ograniczenie prawa do odliczenia VAT nie dotyczy przypadków, gdy pojazdy wykorzystywane są wyłącznie do działalności, a warunku prowadzenia ewidencji nie stosuje się przypadku pojazdów przeznaczonych m.in. do odprzedaży, oddania ich w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innych umów o podobnym charakterze i jeśli cele te stanowią przedmiot działalności podatnika (art.86a ust.5 pkt 1 ustawy o VAT).

Przykład 4

Przedmiotem umowy leasingu operacyjnego jest samochód osobowy. Rata wynosi 5.000 zł i VAT 1.150 zł. Podatnik „I” zakupił samochód do celów mieszanych. „I” może odliczać z każdej raty 575 zł (1.150 x 50%).

Przykład 5

Firma „J” otrzymuje co miesiąc od leasingodawcy faktury dokumentujące raty leasingowe za samochód osobowy w kwocie netto 5.000 zł, VAT 1.150 zł. „J” wykorzystuje pojazd tylko w działalności gospodarczej (spełnia wszystkie wymagane warunki). Zatem „J” ma prawo do odliczenia w każdym miesiącu otrzymania faktury dokumentującej ratę leasingową 100% podatku, tj. 1.150 zł.

               

8.  Leasing, w którym finansującym jest podmiot zagraniczny

               

     8.1.    Leasing finansowy

Leasing finansowy (traktowany jako dostawa towaru) nabywany od unijnego podmiotu stanowi dla polskiego podatnika wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów w sytuacji gdy towary w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane do Polski z terytorium innego państwa członkowskiego oraz po spełnieniu określonych w ustawie warunków.

W przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia przedmiotu leasingu obowiązek podatkowy powstaje, na mocy art.20 ust.5 ustawy o VAT, z chwilą wystawienia faktury przez podatnika podatku od wartości dodanej, nie później jednak niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia, natomiast w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia nowych środków transportu obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania tych towarów, nie później jednak niż z chwilą wystawienia faktury przez podatnika podatku od wartości dodanej. Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, zgodnie z art.86 ust.10 ustawy o VAT, powstaje w rozliczeniu za okres, w którym u nabywcy powstał obowiązek podatkowy.

 

UWAGA: Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów nie występuje w sytuacji, gdy nabywcą jest podatnik zwolniony podmiotowo od VAT, a całkowita wartość WNT nie przekroczyła w trakcie roku podatkowego kwoty 50.000 zł (art. 10 ust. 1 pkt 2 lit. c i ust. 2 ustawy o VAT). Zasada ta nie dotyczy nabycia nowych środków transportu.

 Nabycie przedmiotu leasingu finansowego od podmiotu spoza Unii Europejskiej należy potraktować jako import towarów.

               

     8.2.  Leasing operacyjny

W przypadku, gdy nabywcą usługi leasingu od zagranicznego podmiotu jest polski podatnik, a po analizie miejsca świadczenia nabywanych usług opisaną w pkt 4, okaże się, że w rozumieniu ustawy o VAT jest ona świadczona w Polsce, to na podstawie art.2 pkt 9 w powiązaniu z art.17 ust.1 pkt 4 ustawy o VAT należy rozpoznać import usług w odniesieniu do takiej transakcji.

 

9.  Jednostki sektora finansów publicznych

 

Jednostki sektora finansów publicznych mogą także użytkować środki trwałe np. środki transportu, maszyny, urządzenia, nieruchomości poprzez zawarcie umowy leasingu. W tym przypadku leasing określa się jako leasing komunalny. Jednostki samorządu terytorialnego w przypadku nabycia przedmiotu w drodze leasingu muszą zastosować przepisy ustawy o zamówieniach publicznych, czyli nabycie środka trwałego przez Gminę w formie leasingu odbywa się poprzez ogłoszenie przetargu publicznego. Za wyborem leasingu, dzięki któremu można sfinansować inwestycję przemawia uproszczona procedura, a także krótki czas wydania decyzji.

 

Jan FalkowskiPodstawa prawna: art.2 pkt 9, art.17 ust.1 pkt 4, art.19a ust.1, ust.5 pkt 4 lit. b i ust.7, art.20 ust.5, art.28b, art.28c, art. 28l pkt 1 i 7, art.86 ust.1, ust.10, ust.10b pkt 1, art.86a ust.1, ust. 4 pkt 1, ust.5 pkt 1 i ust.12, art.106b ust.1 pkt 1 i 4 oraz ust.3 pkt 1, art. 106i ust. 3 pkt 4, art.106i ust.7 i ust.8 art.41 ust.1, ust.2 i ust.2a, art.146aa ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług.