Likwidacja majątku szkoły na gruncie podatku VAT

ODPOWIEDŹ

• Jeżeli dany składnik majątku służył Szkole wyłącznie do realizacji zadań własnych, to sprzedając, darując bądź likwidując ten składnik majątku Szkoła nie występuje jako podatnik. Sprzedaż ta nie podlega więc opodatkowaniu VAT.

• Jeżeli dany składnik majątku służył Szkole również do sprzedaży opodatkowanej to sprzedaż bądź darowiznę majątku ruchomego dla jednostek spoza Gminy należałoby opodatkować 23% stawką VAT.

• Jeżeli służył wyłącznie do sprzedaży zwolnionej i z tytułu nabycia nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego to może korzystać ze zwolnienia.

• Przekazanie majątku jednostkom budżetowym w ramach scentralizowanej Gminy nie podlega opodatkowaniu VAT.

• Likwidacja składnika majątku np. poprzez utylizację, jeżeli czynność ta zostanie potwierdzona protokołami ze zniszczenia, nie ma konsekwencji na gruncie VAT.

Uzasadnienie

Zgodnie z art.5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Natomiast w myśl art.7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Przez sprzedaż należy rozumieć odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów – art. 2 pkt 22 ustawy.

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT podlega opodatkowaniu tym podatkiem. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot działający w charakterze podatnika. Jak wynika z art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Na mocy art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Powyższy zapis powstał na kanwie art. 13 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, zgodnie z którym krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.

Z powyższego wynika, że kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zatem jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Są to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany nieruchomości i ruchomości, wynajmu, dzierżawy, itp. umów prawa cywilnego.

W wyniku „centralizacji” rozliczeń VAT podatnikiem VAT jest jednostka samorządu terytorialnego, w której skład wchodzą jednostki organizacyjne powołane do realizacji celów tejże jednostki. Rozliczenia VAT dokonuje się odrębnie dla każdej z jednostek organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego poprzez sporządzenie deklaracji „cząstkowych” przekazywanych następnie tej jednostce do sporządzenia jednej skonsolidowanej deklaracji VAT.

Szkoła likwiduje posiadane składniki majątkowe poprzez sprzedaż, darowiznę lub utylizację – zniszczenie. Ustalenie czy powyższe transakcje należy opodatkować VAT, wiąże się z zaszeregowaniem każdego składnika majątkowego poprzez wskazanie:

- czy dany składnik majątkowy służył czynnościom zwolnionym, opodatkowanym, czy wyłącznie niepodlegającym VAT – wykonywanym wyłącznie w celu realizacji zadań własnych jednostki,

- czy w momencie zakupu danego składnika majątkowego przysługiwało prawo do odliczenia VAT,

- kto jest nabywcą danego składnika majątkowego: jednostka budżetowa w ramach scentralizowanej Gminy, czy też inny podmiot zewnętrzny.

Jeżeli dany składnik majątku służył Szkole wyłącznie do realizacji zadań własnych, to sprzedając, darując bądź likwidując ten składnik majątku Szkoła nie występuje w charakterze podatnika. Sprzedaż, darowizna lub utylizacja nie podlega więc opodatkowaniu VAT.

Jeżeli dany składnik majątku służył Szkole do realizacji zarówno zadań własnych, sprzedaży zwolnionej i sprzedaży opodatkowanej to sprzedaż bądź darowiznę majątku ruchomego dla podmiotów spoza Gminy należałoby opodatkować VAT i udokumentować fakturą.

Należy zauważyć, że zwolniona jest od VAT dostawa towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej, jeżeli z tytułu nabycia nie przysługiwało sprzedającemu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jeżeli dany składnik majątku przekazany jest przez Szkołę innym jednostkom organizacyjnym, które podlegają pod Gminę, to czynność ta nie podlega opodatkowaniu VAT, ponieważ następuje w ramach majątku własnego Gminy. Szkoła charakteryzuje się tym, że nie ma osobowości prawnej, nie jest pod względem prawnopodatkowym podmiotem odrębnym od gminy, stanowi wraz z gminą całość. Jeśli Szkoła dokona darowizny danego składnika majątkowego na rzecz własnej gminy lub innej jednostki w ramach tej samej gminy, to wewnętrzne przesunięcia składników nie podlegają VAT i nie należy ich dokumentować fakturą (można wystawić np. notę).

Należy zauważyć, że zgodnie z zasadą wynikającą z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów. Ustawodawca w przepisach zrównał niektóre świadczenia nieodpłatne z czynnościami wykonywanymi za wynagrodzeniem. Przepis ten stanowi, że przez dostawę towarów rozumie się również nieodpłatne przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

- przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

- wszelkie inne darowizny,

jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych.

Z powyższego wynika, że darowizna podlega opodatkowaniu, gdy spełnione są łącznie dwa warunki tj. nieodpłatne przekazanie towarów następuje na cele niezwiązane z prowadzoną działalnością i podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia lub wytworzenia tych towarów. Trzeba zaznaczyć, że istotne jest posiadanie samego prawa do odliczenia, a nie sam fakt skorzystania z tego prawa.

W kwestii likwidacji danego składnika majątkowego np. poprzez utylizację, jeżeli czynność ta zostanie potwierdzona protokołami ze zniszczenia, wówczas operacja ta nie ma żadnych konsekwencji na gruncie VAT. Utylizacja majątku firmowego sprowadza się do czynności oddania zbędnych, zużytych, czy też zepsutych rzeczy firmie zajmującej się recyclingiem lub na wysypisko śmieci. W założeniu niszczone składniki majątkowe nie mają być już w przyszłości wykorzystywane. Niezbędny jest protokół likwidacji zawierający m.in. opis jej przyczyny, sposób i termin przeprowadzenia. Dzięki temu w razie kontroli taka decyzja nie zostanie zakwestionowana.

Przekazania wyposażenia, czy środków trwałych do utylizacji nie dokumentuje się fakturą. Jeśli dany sprzęt jest wpisany do ewidencji środków trwałych lub wyposażenia, to odpowiednią adnotację umieszcza się wraz z wykreśleniem sprzętu z tych ewidencji.

EWIDENCJA W DEKLARACJACH: W deklaracji VAT-7(18) szkoła w cząstkowej deklaracji VAT-7(18), którą przekazuje Gminie winna wykazać: sprzedaż zwolnioną w poz.10, sprzedaż opodatkowaną stawką 23% podstawę opodatkowania w poz.19 i w poz. 20 podatek należny, natomiast sprzedaży niepodlegającej opodatkowaniu nie wykazuje się w deklaracji

Paulina Pawluk

Podstawa prawna: art. 2 pkt 2, art. 7, art 8, art. 15 art. 86 ust. 22, art. 90 ust. 10 a ustawy z dnia 11 marca 2004 roku (Dz. U. z 2017 roku poz. 1221 z późn. zm.)