Nabycie nieruchomości w licytacji komorniczej

Odpowiedź

Tak, co do zasady komornik przy licytacyjnej sprzedaży nieruchomości wystawia fakturę VAT zgodnie z art. 106c pkt 2 ustawy o VAT (zob. wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 26 marca 2015 r. w sprawie C-499/13 Marian Macikowski/dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku).

Uzasadnienie

W myśl regulacji zawartej w art. 18 ustawy o podatku od towarów i usług, komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów. 
Powołany przepis wprowadza szczególną na gruncie przepisów ustawy o VAT regulację, kiedy to należny podatek jest pobierany i odprowadzany do urzędu skarbowego przez płatnika, a nie przez podatnika. Płatnik pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika, co jest uzasadnione charakterem odpłatnej dostawy następującej w ramach wykonywania czynności egzekucyjnych. Komornik sądowy dokonuje zatem transakcji w imieniu podatnika - dłużnika. Prowadzona przez niego sprzedaż towarów będących własnością dłużnika będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług wówczas, gdyby do rozliczenia tego podatku był zobowiązany dłużnik; w przypadku, gdy powyższa czynność nie podlegałaby opodatkowaniu tym podatkiem lub byłaby zwolniona, komornik sądowy nie będzie obowiązany do odprowadzenia podatku (szerz. zob. pismo dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 27 czerwca 2019 r., sygn. 0113-KDIPT1 2.4012.231.2019.2.KT).
Jak stwierdził WSA w Warszawie w wyroku z 16 grudnia 2016 r. (sygn. akt III SA/Wa 2795/15), „(…) to na komorniku, jako organie egzekucyjnym, na którego ustawodawca nałożył obowiązki płatnika podatku od towarów i usług, spoczywa obowiązek obliczenia, poboru i zapłaty podatku oraz obowiązek wystawienia faktury z tytułu dokonanej przez niego dostawy. Z powyższego wynika, że uiszczając podatek od towarów i usług zgodnie z art. 18 ustawy o VAT, komornik realizuje obowiązek podatkowy dłużnika, w imieniu i na rachunek którego wystawia fakturę dokumentującą sprzedaż”.
Warunek z art. 18 ustawy o VAT do uznania komornika za płatnika VAT od dostawy dokonanej w wyniku prowadzenia określonego rodzaju egzekucji zostanie spełniony również, gdy w trakcie prowadzenia egzekucji będzie on dokonywał tylko niektórych czynności egzekucyjnych, tak jak to ma miejsce w przypadku egzekucji z nieruchomości (szerz. zob. pismo dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 10 kwietnia 2015 r., sygn. IPPP2/4512-95/15-2/MT). Wskazać należy, że wątpliwości, czy komornik sądowy jest płatnikiem VAT w przypadku sprzedaży nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym, rozstrzygnął Sąd Najwyższy - Izba Cywilna w uchwale z 15 grudnia 2006 r. (sygn. akt III CZP 115/06). Szerzej na ten temat zob. też wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 4 listopada 2010 r. (sygn. akt P 44/07).
Podsumowując, przedsiębiorca, który nabędzie nieruchomość w drodze licytacji komorniczej, ma prawo domagać się od komornika faktury dokumentującej przeprowadzoną transakcję. 

Podstawa prawna: art. 18, art. 106c pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług