Nowy system kontroli obrotu paliwami opałowymi

Projektowane zmiany zmierzają do odstąpienia od systemu oświadczeń papierowych składanych przy sprzedaży oleju opałowego pomiędzy sprzedawcami (pośredniczącymi podmiotami olejowymi) a ostatnim etapem łańcucha jego dostaw, podmiotami zużywającymi olej opałowy do celów uprawniających do zastosowania stawek akcyzy określonych w art. 89 ust. 1 pkt 9, 10 i pkt 15 lit. a ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym.
W ustawie o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów wprowadzono w szczególności poniższe zmiany: 

1. systemem monitorowania objęto obok przewozu olejów opałowych także obrót olejami opałowymi, w tym obrót dokonywany bez ich fizycznego przemieszczenia, a także, pośrednio, zużycie tych wyrobów;
2. przepisy obejmą dystrybucję olejów opałowych bez względu na status podmiotów nabywających olej, czyli także osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej;
3. podmioty zużywające olej opałowy oraz podmioty dokonujące sprzedaży oleju opałowego poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy podlegać będą obowiązkowi zgłoszenia rejestracyjnego przed dokonaniem pierwszej czynności z wykorzystaniem wyrobów akcyzowych przeznaczonych do celów opałowych. Z obowiązku rejestracji zostaną wyłączone podmioty nabywające oleje opałowe w punktach sprzedaży detalicznej w opakowaniach jednostkowych, których masa brutto nie przekracza 30 kg lub ich objętość nie przekracza 30 litrów w łącznej ilości nieprzekraczającej jednorazowo odpowiednio 100 kg lub objętości 100 litrów;
4. uproszczono system potwierdzania przeznaczenia oleju dla celów opałowych poprzez zastąpienie papierowych oświadczeń o przeznaczeniu oleju opałowego do celów opałowych systemem elektronicznym. 

Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz niektórych innych ustaw od 1 września 2019 roku zmienia zasady szeroko rozumianego obrotu paliwami opałowymi (olejami opałowymi do celów grzewczych). Od tej daty, co do zasady, każdy uczestnik transakcji sprzedaży i kupna tych paliw będzie mógł złożyć zgłoszenie rejestracyjne uproszczone AKC-RU, by otrzymać status pośredniczącego podmiotu olejowego (dla sprzedawców) lub zużywającego podmiotu olejowego (dla nabywców). Bez dokonania tego zgłoszenia nie będzie możliwości sprzedaży paliw opałowych lub ich zakupu, bowiem sprzedający odmówi dostarczenia tych wyrobów. Zmiana ta obejmuje również osoby fizyczne i podmioty nieprowadzące działalności gospodarczej.
Jednak mimo wejścia w życie nowych regulacji prawnych do 31 marca 2020 roku będzie można sprzedawać i kupować paliwa opałowe na dotychczasowych zasadach. Okres przejściowy dotyczy zarówno warunków stosowania obniżonej stawki akcyzy na oleje opałowe, jak też zasad przewozu tych wyrobów zgodnie z ustawą z dnia 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów.
Jak wskazano powyżej celem zmian wprowadzanych w ustawie o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów jest rozszerzenie systemu monitorowania, o przewóz olejów opałowych (bez względu na jego objętość w przesyłce) oraz umożliwienie pośredniczącym podmiotom olejowym oraz podmiotom zużywającym te wyroby składania w tym systemie oświadczeń o przeznaczeniu oleju opałowego do celów opałowych. Zmiany te są nierozerwalnie związane ze zmianami wprowadzanymi w ustawie o podatku akcyzowym. Przewiduje się, że objęcie obrotu olejem opałowym monitorowaniem za pośrednictwem systemu SENT uszczelni system podatkowy i usprawni system kontroli.
W związku z powyższym zostaną wprowadzone następujące zmiany w ustawie o podatku akcyzowym:

1. wprowadzenie definicji pośredniczącego podmiotu olejowego i zużywającego podmiotu olejowego, a także obowiązku złożenia przez te podmioty zgłoszenia rejestracyjnego właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego,
2. określenie organów podatkowych właściwych w sprawach rejestracji pośredniczących podmiotów olejowych i zużywających podmiotów olejowych,
3. rozszerzenie zakresu prowadzonych przez organy podatkowe rejestrów o elektroniczny rejestr pośredniczących podmiotów olejowych i elektroniczny rejestr zużywających podmiotów olejowych, co pozwoli na bieżącą informację o funkcjonujących podmiotach, które dokonują obrotu olejem opałowym lub zużywają olej opałowy do celów opałowych,
4. zmianę warunków stosowania stawek akcyzy na oleje opałowe, np. poprzez odstąpienie od obowiązku pobierania przez sprzedawcę tych wyrobów papierowych oświadczeń (w zamian za umożliwienie składania w formie elektronicznej w systemie SENT) od pośredniczącego podmiotu olejowego albo zużywającego podmiotu olejowego oraz wprowadzenie obowiązku złożenia zgłoszenia rejestracyjnego we właściwym urzędzie skarbowym.

W związku ze zmianami w ustawie o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów i ustawie o podatku akcyzowym niezbędne jest dokonanie zmiany przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa w zakresie wykonywania czynności sprawdzających (art. 272 pkt 5) wobec podmiotów dokonujących zgłoszenia rejestracyjnego, tj. pośredniczących podmiotów olejowych i zużywających podmiotów olejowych  oraz w ustawie z dnia 16 listopada 2006 roku o opłacie skarbowej w zakresie poz. 15 części I załącznika do ustawy w zakresie zwolnienia podmiotów zużywających oleje opałowe z obowiązku uiszczenia tej opłaty od pisemnego potwierdza przyjęcia zgłoszenia rejestracyjnego.
Każdy, kto będzie chciał skorzystać z nowych rozwiązań może dokonać zgłoszenia rejestracyjnego uproszczonego AKC-RU za pomocą usług elektronicznych świadczonych przez Krajową Administrację Skarbową m.in. za pośrednictwem tej Platformy Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych (PUESC). Na stronie www.puesc.gov.pl można się zarejestrować jako zużywający podmiot olejowy lub pośredniczący podmiot olejowy:

1. Zaloguj się na PUESC, jeżeli nie masz konta - „UTWÓRZ KONTO”.
2. Ze strony głównej PUESC wybierz „PALIWA OPAŁOWE – ZGŁOSZENIE AKC-RU”, a następnie wybierz „ZGŁOSZENIE AKC-RU”.
3. Wypełnij formularz, sprawdź poprawność danych i zatwierdź.
4. Podpisz formularz Profilem Zaufanym lub kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub kwotą przychodu lub podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy certyfikatu celnego lub podpisem elektronicznym użytkownika na Portalu Podatkowym.
5. Wyślij formularz.

Ustawa modyfikuje również inne przepisy, które wpływać mogą na efektywność systemu monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów. Zmiany w ustawie Kodeks karny skarbowy wprowadzają odpowiedzialność karnoskarbową za niedokonanie zgłoszenia rejestracyjnego uproszczonego (obowiązek zgłoszenia wynika z nowo wprowadzanego art. 16b ustawy o podatku akcyzowym). Zgodnie ze zmianą ustawy - Prawo energetyczne, Prezes Urzędu Regulacji Energetyki będzie obowiązany do niezwłocznego powiadamiania naczelnika urzędu skarbowego o cofnięciu, wygaśnięciu albo zmianie koncesji dla podmiotu prowadzącego działalność w zakresie sprzedaży oleju opałowego. 
Zasadniczy termin wejścia w życie ustawy został określony na 1 września 2019 roku, jednakże zmiany w ustawie o podatku akcyzowym dotyczące obowiązków rejestracyjnych i właściwości organów wejdą życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia. Z tym dniem wejdą też w życie zmiany w ustawie – Prawo energetyczne (obowiązki informacyjne Prezesa URE), zmiany w ustawie Ordynacja podatkowa (uzupełnienie katalogu czynności sprawdzających o weryfikację zgłoszeń rejestracyjnych uproszczonych), zmiany w Kodeksie karnym skarbowym (przestępstwo niedokonania zgłoszenia rejestracyjnego uproszczonego) oraz zmiany w ustawie o opłacie skarbowej (zwolnienie od opłaty skarbowej pełnomocnictwa do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego uproszczonego). Jednakże, zgodnie z przepisem przejściowym zawartym w art. 16 ustawy, do dnia 31 marca 2020 r. mogą być w powyższym zakresie stosowane przepisy dotychczasowe. 

Podstawa prawna: ustawa z dnia 19 lipca 2019r. o zmianie ustawy o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz niektórych innych ustaw.