Obowiązek ewidencji za pomocą kasy fiskalnej w związku z wykonywaniem usług przewozu osób karetką z lekarzem

Odpowiedź

Spółka świadcząc usługi przewozu osób wymagających specjalnych warunków transportu w połączeniu z usługami opieki świadczonej przez lekarza musi stosować kasę z chwilą wykonania pierwszej usługi dla osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, bez względu na wysokość osiągniętego obrotu.

Uzasadnienie

Zgodnie z regulacją zawartą w art. 111 ust. 1 ustawy o VAT podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.
Zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących - zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2021 roku podatników rozpoczynających po dniu 31 grudnia 2018 r. dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli przewidywany przez podatnika obrót z tego tytułu nie przekroczy, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w danym roku podatkowym, kwoty 20 000 zł.
Zwolnienie to traci moc po upływie dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym podatnik przekroczy obrót na rzecz w/w osób w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w danym roku podatkowym, w kwocie 20.000 zł (§ 5 ust. 2 rozporządzenia).
Z kolei podatnicy wykonujący czynności, o których mowa w § 4 rozporządzenia już od pierwszej takiej czynności muszą prowadzić ewidencję prz zastosowaniu kasy (§ 5 ust. 7 rozporządzenia). Wśród tych czynności w § 4 ust. 1 pkt 2 lit. a i lit. f ww. rozporządzenia  wymienione są usługi:

• przewozów pasażerskich w samochodowej komunikacji, z wyłączeniem przewozów wymienionych w poz. 15 i 16 załącznika do rozporządzenia tj. pozostałego transportu lądowego pasażerskiego, miejskiego i podmiejskiego – dotyczącego wyłącznie przewozów miejskich rozkładowych pasażerskich, innych niż kolejowe, za które są pobierane ceny ustalone przez gminę (Radę m.st. Warszawy) lub związek komunalny; transportu lądowego pasażerskiego, rozkładowego: międzymiastowego i specjalizowanego – dotyczącego wyłącznie przewozów miejskich rozkładowych pasażerskich, innych niż kolejowe, za które są pobierane ceny ustalone przez gminę (Radę m.st. Warszawy) lub związek komunalny,
• w zakresie opieki medycznej świadczonej przez lekarzy i lekarzy dentystów.

Transport medyczny obejmuje wszelkie usługi ratownictwa medycznego, które działają aktualnie w zakresie Państwowego Ratownictwa Medycznego (PRM). Usługi transportowe PRM są realizowane w przypadku stanu zagrożenia życia osób poszkodowanych w wypadkach lub osób w ciężkich stanach chorobowych. Do transportu chorych, którzy potrzebują natychmiastowej pomocy używa się karetek typu S lub P, posiadających bogate wyposażenie pozwalające na zapewnienie poszkodowanemu jak najszybszej pomocy. Do 1 kwietnia 2019 roku świadczenia z zakresu transportu medycznego mogły świadczyć podmioty prywatne. Wejście w życie nowego prawa spowodowało ich całkowite wycofanie z rynku ratownictwa medycznego.
Świadczonych przez Spółkę usług nie można zaliczyć do usług wymienionych w  § 4 ust. 1 pkt 2 lit. a (transport pasażerski) - zdaniem Redakcji należy odwołać się do definicji związanej z przewozem osób wymagających specjalnych warunków transportu.
Ustawodawca na gruncie ustawy o VAT oraz rozporządzeń dotyczących prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących nie zdefiniował pojęcia transportu sanitarnego, zatem zasadne jest w tym przypadku odwołanie się do legalnej definicji tego pojęcia sformułowanej w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Definicja ta jest wynikiem zmian wprowadzonych artykułem 172 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, która weszła w życie z dniem 1 lipca 2011 roku.
Stosownie do zapisu art. 5 pkt 33a ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - transport sanitarny oznacza przewóz osób albo materiałów biologicznych i materiałów wykorzystywanych do udzielania świadczeń zdrowotnych, wymagających specjalnych warunków transportu.
Natomiast art. 161ba  ww. ustawy określa, iż transport sanitarny wykonywany jest specjalistycznymi środkami transportu lądowego, wodnego i lotniczego i środki te muszą spełniać cechy techniczne i jakościowe określone w Polskich Normach przenoszących europejskie normy zharmonizowane. Ten rodzaj świadczenia np. na zlecenie osoby fizycznej dotyczy np. transportu chorych pomiędzy szpitalami, na badania, czy do domów opieki. Transport chorych, których stan życia nie jest zagrożony, ale ich swobodne poruszanie się jest ograniczone, również odbywa się w ramach transportu sanitarnego. W wyniku ww. zmiany prawa, prywatne podmioty świadczące usługi transportu i ratownictwa medycznego wciąż mogą świadczyć usługi transportu sanitarnego. NFZ przy podpisywaniu kontraktów wymaga od szpitali posiadania umów z podwykonawcami na transport sanitarny w sytuacji, gdy sam szpital go nie zapewnia. Taki transport przypomina nieco “medyczną taksówkę”, jeżeli pacjent z różnych powodów nie kwalifikuje się do transportu przez szpital lub jego podwykonawcę, może wezwać prywatnie transport medyczny. 
W samej ustawie o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeniach nie znajdziemy również definicji usług w zakresie opieki medycznej. Za taką usługę należałoby przede wszystkim uznać świadczenie zdrowotne, w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 10 ustawy o działalności leczniczej oraz art. 5 pkt 40 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, z których wynika, że świadczenie zdrowotne to działanie służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działanie medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich udzielania.
Definicja transportu sanitarnego zawarta w art. 5 pkt 33a ww. ustawy, która określa, że  stanowi on przewóz osób albo materiałów biologicznych i materiałów wykorzystywanych do udzielania świadczeń zdrowotnych, wymagających specjalnych warunków transportu nie mieści się w zakresie legalnej definicji świadczeń zdrowotnych zawartej w w/w ustawach. Przy czym podkreślenia wymaga fakt, iż na gruncie przepisów ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych transport sanitarny stanowi tzw. świadczenia towarzyszące wchodzące obok świadczeń zdrowotnych w zakres świadczeń opieki zdrowotnej w rozumieniu art. 5 pkt 34 tej ustawy (świadczenie opieki zdrowotnej – świadczenie zdrowotne, świadczenie zdrowotne rzeczowe i świadczenie towarzyszące). Zgodnie bowiem z art. 5 pkt 38 tej ustawy przez świadczenie towarzyszące rozumie się zakwaterowanie i adekwatne do stanu zdrowia wyżywienie w szpitalu lub w innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, usługi transportu oraz transportu sanitarnego, a także zakwaterowanie poza zakładem leczniczym podmiotu leczniczego, jeżeli konieczność jego zapewnienia wynika z warunków określonych dla danego świadczenia gwarantowanego. 
Zgodnie z wyjaśnieniami do Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług grupowanie PKWiU 86.2 obejmuje - USŁUGI W ZAKRESIE PRAKTYKI LEKARSKIEJ. Grupa ta zawiera porady lekarskie, diagnostykę oraz leczenie świadczone przez lekarzy. Usługi w zakresie praktyki lekarskiej mogą być prowadzone w takich placówkach medycznych, jak: przychodnie (ogólne, przyszpitalne, medycyny pracy, przy domach pomocy społecznej), specjalistyczne placówki medyczne inne niż szpitale, prywatne gabinety, w domu pacjenta, zakładach pracy, szkołach itp. lub przez telefon, Internet lub w inny sposób. 
Co do zakresu przedmiotowego pojęć „opieki medycznej”, czy „świadczeń opieki medycznej”, jak czytamy w wyroku WSA w Szczecinie z dnia 22 stycznia 2015 r. I SA/Sz 609/14  TSUE stwierdził, że „odnoszą się one do świadczeń, które służą diagnozie, opiece oraz, w miarę możliwości, leczeniu chorób lub zaburzeń zdrowia. Innymi słowy opieka medyczna w rozumieniu zespołu czynności funkcjonalnie skierowanych na utrzymanie bądź przywrócenie dobrego stanu zdrowia stanowi ciąg czynności - których celem jest utrzymanie bądź przywrócenie dobrego stanu zdrowia - obejmujący na wstępie czynności polegające na obserwacji i badaniu, a następnie ewentualnie na diagnozie i leczeniu. W tym znaczeniu analizy medyczne przepisane przez lekarza stanowią opiekę medyczną (orzeczenie w sprawie C., C-262/08”.
Logiczną konsekwencją takiej argumentacji jest przyjęcie, że pojęciem „ochrona zdrowia – opieka medyczna” należy objąć wszystkie czynności/działania w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu 
i poprawie zdrowia – w tym również opieka lekarza obecnego przy transporcie chorego zamawiającego prywatnie transport specjalistycznymi środkami do wyznaczonego punktu w trakcie którego może być niezbędna interwencja i opieka zgodna z zasadami wykonywania zawodu lekarza (art. 30 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty) określającymi, iż lekarz ma obowiązek udzielać pomocy lekarskiej w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia. 
Podsumowując, jak wynika z cytowanych powyżej przepisów Spółka świadcząc usługi transportu sanitarnego połączonego z jednoczesnymi usługami opieki medycznej świadczonej przez lekarza nie może korzystać ze zwolnień podmiotowo-podmiotowych i z chwilą wykonania pierwszej usługi dla osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej w tym zakresie, bez względu na wysokość osiągniętego obrotu, musi stosować kasę.
 

Podstawa prawna: art. 111 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, §3 ust. 1 pkt 2, § 5 ust. 2 i ust. 7, § 4 ust. 1 pkt 2 lit. a i lit. f rozporządzenia Ministra  Finansów z dnia 28.12.2018 roku w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, art. 5 pkt 33a, pkt 34, pkt 38, i pkt 40 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, art. 2 pkt 10 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, art. 30 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty,