0
1467
Spółka kapitałowa (potentat w branży) postanowiła prowadzić dystrybucję swoich produktów w oparciu o umowy agencyjne z osobami fizycznymi, które mają założoną jednoosobową działalność gospodarczą. Spółka zobowiązała się, że wyleasinguje samochody osobowe i następnie przekaże je do używania (w ramach umowy najmu) agentom handlowym. Ponadto agenci (czynni podatnicy VAT) otrzymają karty flotowe i będą tankować paliwo do limitu 5.000 km miesięcznie (w tym jazdy samochodami do 3,5 tony dla celów prywatnych, przy czym za jazdy prywatne agent musi zapłacić 1 zł za 1 km lub też pomniejszana będzie jego prowizja). Agenci będą przekazywać dokumenty WZ do spółki, a ona będzie otrzymywać na koniec miesiąca fakturę od sieci stacji benzynowych, czy:
a) zakup paliwa w takiej sytuacji będzie uprawniał spółkę do odliczenia podatku naliczonego,
b) czy spółka może odliczyć podatek naliczony od czynszów leasingowych?
Odpowiedź
Spółka może odliczyć podatek naliczony o czynszów leasingowych w wysokości 100%, gdyż oddaje w ramach czynności opodatkowanych stawką VAT 23% samochody w najem agentom – przedsiębiorcom. Występuje tu bowiem związek pomiędzy odliczeniem podatku naliczonego a czynnością mieszczącą się w ramach wykonywanej działalności gospodarczej w postaci umowy najmu. Nie będzie miała natomiast prawa do odliczenia podatku naliczonego od faktury za paliwo, gdyż paliwo nie jest wykorzystywane do działalności gospodarczej (czynności opodatkowanych) przez samą spółkę, lecz przez odrębnych od niej prawnie, organizacyjnie i ekonomicznie przedsiębiorców, z którymi ma podpisane umowy agencyjne na sprzedaż produktów.
Uzasadnienie
Ustawodawca w konstrukcji podatku VAT zawarł fundamentalną zasadę związaną z prawem do odliczenia podatku naliczonego zawartego w fakturach wystawianych przez sprzedających, która brzmi następująco: W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
W powyższym przepisie najbardziej istotne jest wskazanie, że prawo do odliczenia podatku występuje wtedy, gdy podatnik jest w stanie wykazać, że występuje związek z czynnościami opodatkowanymi. Innymi słowy, odliczenie jest możliwe wtedy, gdy nabyty towar czy usługa będą służyły wykonywaniu czynności opodatkowanych, przez chcącego dokonać odliczenia.
W omawianym przypadku spółka przekazuje na podstawie umowy najmu samochody będące w jej władaniu agentom, którzy są jednoosobowymi firmami i czynnymi podatnikami VAT. Są oni obciążani kosztami używania samochodów do 3,5 tony a jednocześnie korzystają z paliwa do limitu 5000 km miesięcznie, natomiast za jazdy prywatne muszą dopłacić każdego miesiąca wartość będącą iloczynem stawki za 1 km i ilości przejechanych kilometrów.
Spółka leasingując samochody osobowe ponosi wydatki na obsługę umowy leasingu oraz wydatki na ubezpieczenie samochodów. Z tego tytułu jest obciążana między innymi fakturami od firmy leasingowej. Biorąc pod uwagę fakt, że samochody są następnie przedmiotem umowy najmu z agentami – przedsiębiorcami, spółka od tego typu umów leasingowych może odliczyć całość podatku naliczonego. Można tu bowiem wykazać związek podatku naliczonego wykazanego na fakturze wystawionej przez firmę leasingową z czynnością opodatkowaną jaką są umowy najmu z agentami – przedsiębiorcami (spółka jako czynny podatnik VAT nalicza w takim przypadku podatek należny w wys. 23%). Jednocześnie spółka nie musi prowadzić ewidencji przebiegu pojazdu, gdyż możliwe jest tu zastosowanie przepisu wyrażonego w art.86a ust.5 pkt 1 lit.c u.p.t.u.: Warunku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu nie stosuje się w przypadku pojazdów samochodowych przeznaczonych wyłącznie do oddania w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze – jeżeli odprzedaż, sprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych pojazdów stanowi przedmiot działalności podatnika.
Inaczej jednak przedstawia się sytuacja w przypadku zakupu paliwa. W tym przypadku, jak mogłoby się wydawać zastosowania nie znajdzie przepis art.86a ust.1 u.p.t.u.: W przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, stanowi 50% kwoty podatku wynikającej z faktury otrzymanej przez podatnika. Na pozór, ze względu na fakt iż leasingowane samochody osobowe są używane nie tylko do celów agencyjnych, ale także do jazd prywatnych przez agentów – przedsiębiorców można by było zakładać, że spółka będzie miała prawo odliczyć podatek naliczony w wysokości 50%. W tym jednak przypadku należy wskazać na całkowity brak możliwości odliczenia podatku naliczonego. Otóż art.86a ust. 3 pkt 1 lit.a u.p.t.u. wskazuje: Przepis ust. 1 nie ma zastosowania w przypadku gdy pojazdy samochodowe są wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika.
Przepis powyższy dotyczy sytuacji, w której czynny podatnik VAT ma prawo odliczyć 100% podatku naliczonego od faktur związanych np. z zakupem paliwa, gdy istnieje możliwość wyeliminowania sytuacji użycia pojazdu do celów innych niż związane z działalnością gospodarczą. Jednocześnie wykładnia tego przepisu pozwala na wskazanie, że aby spółka mogła odliczyć podatek naliczony, musi istnieć wyraźny związek pomiędzy zakupem paliwa a czynnościami opodatkowanymi w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez spółkę – podatek naliczony od wydatków może być przedmiotem analizy w kontekście możliwości jego odliczenia, gdy zakup paliwa ma związek z działalnością gospodarczą wykonywaną przez czynnego podatnika VAT (tu: spółka).
Ocena modelu biznesowego jaki stosuje spółka wskazuje, że oddała ona na podstawie umów najmu samochody przez siebie leasingowane innym podmiotom gospodarczym. Jednoosobowe firmy, które określane są jako agenci zajmujący się dystrybucją produkcji spółki, wykonują działalność na własny rachunek i są odrębnymi podatnikami VAT. Trudno zatem uznać, że paliwo które jest tankowane przez agentów – przedsiębiorców (będących odrębnymi podmiotami gospodarczymi) na dokumenty WZ ma związek z działalnością gospodarczą prowadzoną przez spółkę.
Ewidencja w deklaracjach: VAT-7 (19) odliczenie kwoty podatku naliczonego z tytułu umów leasingowych – wartość netto w poz. 45 a podatek naliczony w poz. 46. Z tytułu zakupu paliwa odliczenie w ogóle nie wystąpi.
Podstawa prawna: art.86 ust.1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
