Określenie miejsca dostawy towarów - zasady i przykłady

1. Dostawa towarów wysyłanych lub transportowanych

W przypadku dostaw towarów wysyłanych lub transportowanych przez dokonującego ich dostawy, ich nabywcę lub przez osobę trzecią (np. przez wynajętego przewoźnika) miejscem świadczenia jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu (art.22 ust.1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług).

Przykład 1

Polski podatnik VAT UE „A” dokonuje dostawy towaru na rzecz szwedzkiego podatnika VAT UE, przy czym towar ten jest przemieszczany z terytorium Polski na terytorium Szwecji. Dostawa opodatkowana jest w Polsce, gdyż tutaj znajdują się towary w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu.

2. Dostawa towarów z montażem lub instalacją

W przypadku dostaw towarów, które są instalowane lub montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez niego, przez podatnika dokonującego ich dostawy lub przez podmiot działający na jego rzecz, miejscem świadczenia jest miejsce (państwo), w którym towary są instalowane lub montowane (art.22 ust.1 pkt 2 ustawy o VAT). Przy czym nie uznaje się za instalację lub montaż prostych czynności umożliwiających funkcjonowanie montowanego lub instalowanego towaru zgodnie z jego przeznaczeniem.

Przykład 2

Polski podatnik „B” dokonuje na rzecz francuskiego podatnika dostawy linii produkcyjnej i dokonuje jej montażu u nabywcy. Dostawa ta podlega opodatkowaniu we Francji. Opodatkowaniu podlega cała transakcja obejmująca wartość dostarczanego towaru wraz z montażem. „B” będzie zobowiązany do rejestracji dla celów VAT we Francji oraz rozliczenia podatku z tytułu tej dostawy według stawki i regulacji tam obowiązujących. Jednak w tym przypadku przepisy prawne przewidują możliwość zastosowania w takiej sytuacji procedury odwrotnego obciążenia podatkiem, tzw. reverse charge, więc polski podatnik VAT nie będzie zobowiązany do rejestracji i rozliczenia podatku we Francji, ponieważ podatek rozliczy francuski podatnik.

3. Dostawa towarów niewysyłanych lub nietransportowanych

W przypadku dostaw towarów niewysyłanych i nietransportowanych miejscem świadczenia jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie ich dostawy (art.22 ust.1 pkt 3 ustawy o VAT).

Przykład 3

Polski podatnik „C” dokonuje dostawy towarów np. w swoim sklepie zlokalizowanym w Poznaniu na rzecz klienta z Niemiec, który odbiera towar osobiście. „C” nie dysponuje informacją, czy towar zostanie przez nabywcę wywieziony. Dostawa ta jest opodatkowana w Polsce z zastosowaniem stawek podatku właściwych dla sprzedaży danego towaru w Polsce (dostawa krajowa). Należy pamiętać, że w przypadku, gdy nabywcą jest osoba fizyczna — ostateczny konsument, dla obciążenia danej transakcji podatkiem od towarów i usług lub zwolnienia z tego obciążenia, nie ma znaczenia, czy towar jest wysyłany czy nie. W takim przypadku transakcje dla klientów indywidualnych uznaje się za transakcje krajowe.

4. Dostawa towarów na pokładach statków, samolotów lub pociągów w trakcie części transportu pasażerów wykonywanej na terytorium UE

Miejscem świadczenia tego rodzaju dostaw w trakcie części transportu pasażerów wykonywanej na terytorium UE jest miejsce rozpoczęcia transportu pasażerów (art.22 ust.1 pkt 4 ustawy o VAT).

Prosimy pamiętać, iż na potrzeby określenia miejsca świadczenia, o którym mowa w tym punkcie, art.22 ust.5 ustawy o VAT określa:

1. przez część transportu pasażerów wykonaną na terytorium Unii Europejskiej rozumie się część transportu zrealizowanego bez zatrzymania na terytorium państwa trzeciego, od miejsca rozpoczęcia transportu pasażerów (pierwsze na terytorium Unii Europejskiej miejsce przyjęcia pasażerów na pokład, również w przypadku, gdy przyjęcie pasażerów nastąpiło po przebytym już przez samolot, statek lub pociąg odcinku biegnącym poza terytorium Unii Europejskiej) do miejsca zakończenia transportu pasażerów (ostatnie na terytorium Unii Europejskiej miejsce zejścia z pokładu pasażerów, którzy zostali na niego przyjęci na terytorium Unii Europejskiej, również w przypadku, gdy zejście pasażerów nastąpiło przed dalszą trasą samolotu, statku lub pociągu biegnącą poza jej terytorium);

2. przez miejsce rozpoczęcia transportu pasażerów rozumie się przewidziane pierwsze na terytorium Unii Europejskiej miejsce przyjęcia pasażerów na pokład, w tym również po odcinku podróży poza terytorium Unii Europejskiej;

3. przez miejsce zakończenia transportu pasażerów rozumie się przewidziane ostatnie na terytorium Unii Europejskiej miejsce zejścia z pokładu pasażerów, którzy zostali na niego przyjęci na terytorium Unii Europejskiej, w tym również przed odcinkiem podróży poza terytorium Unii Europejskiej;

4. w przypadku podróży w obie strony, odcinek powrotny transportu uznaje się za transport oddzielny.

Przykład 4

Na pokładzie samolotu lecącego z Wrocławia do Rzymu w trakcie lotu sprzedawane są napoje i słodycze. Miejscem opodatkowania dostawy towarów w tym przypadku jest Polska.

Przykład 5

Przelot samolotu odbywa się na trasie między Toronto (Kanada) a Moskwą (Rosja) z międzylądowaniem w Polsce (Warszawa) oraz na Litwie (Wilno). Towary sprzedawane na pokładzie samolotu na trasie Toronto — Warszawa nie będą podlegać opodatkowaniu VAT na terytorium Unii Europejskiej (w tym i na terytorium Polski).

Natomiast towary sprzedane pasażerom na trasie między Polską a Litwą podlegać będą opodatkowaniu polskim podatkiem VAT. Odcinek ten stanowi bowiem część transportu na terenie Unii Europejskiej, który rozpoczął się na terytorium Polski, a zakończył się na Litwie. Dostawy towarów dokonane na ostatnim odcinku podróży, pomiędzy Litwą i Rosją, jako odbywające się po ostatnim miejscu zejścia pasażerów z pokładu, znajdującym się na terytorium Unii Europejskiej, nie będą podlegały opodatkowaniu w Polsce.

5. Dostawa gazu w systemie gazowym

Przepisy art.22 ust.1 pkt 5 ustawy o VAT ustalają miejsce dokonania dostawy gazu w systemie gazowym, energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym, energii cieplnej lub chłodniczej przez sieci dystrybucji energii cieplnej lub chłodniczej i określają dwa przypadki:

• a) dostawę wymienionych towarów do podmiotu będącego podatnikiem, który wykonuje samodzielnie działalność gospodarczą, którego głównym celem nabywania gazu oraz energii jest odprzedaż tych towarów w takich systemach lub sieciach dystrybucji i u którego własne zużycie takich towarów jest nieznaczne - miejscem świadczenia jest miejsce, gdzie znajduje się siedziba lub stałe miejsce prowadzenia działalności, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu nabywcy,

• b) dostawę omawianych towarów do innego podmiotu niż wymieniony powyżej (czyli do końcowego konsumenta), podlega opodatkowaniu w miejscu, w którym nabywca korzysta z tych towarów i je zużywa (czyli w kraju, w którym dochodzi do konsumpcji); natomiast jeżeli wszystkie te towary lub ich część nie są w rzeczywistości zużyte przez tego nabywcę, towary niezużyte uważa się za wykorzystane i zużyte w miejscu, w którym nabywca posiada siedzibę działalności gospodarczej, stałe miejsce prowadzenia działalności, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.

6. Dostawy łańcuchowe

Dostawy łańcuchowe to dostawy, w których uczestniczy kilka podmiotów i dotyczą one dostaw tego samego towaru. Polegają na tym, że pierwszy podmiot wydaje towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, przy czym towar ten jest wysyłany lub transportowany. Dla takich dostaw stosuje się szczególną regulację, jeśli chodzi o ustalanie miejsca świadczenia. Polega ona na założeniu, że wysyłka bądź transport towaru przyporządkowana jest tylko jednej dostawie, przy czym jeżeli towar jest wysyłany bądź transportowany przez nabywcę, który dokonuje również jego dostawy, to wysyłka bądź transport przyporządkowane są, co do zasady, dostawie dokonanej dla tego nabywcy.

Przy powyższym założeniu dostawę towaru, która:

• poprzedza wysyłkę bądź transport towaru - uznaje się za dokonaną w miejscu rozpoczęcia wysyłki lub transportu towaru,

• następuje po wysyłce lub transporcie towaru - uznaje się za dokonaną w miejscu zakończenia wysyłki lub transportu towaru.

Zatem przyporządkowanie transportu bądź wysyłki towaru konkretnej dostawie w łańcuchu dostaw decyduje o miejscu opodatkowania tych dostaw (art. 22 ust. 2 i 3 ustawy).

Przykład 6

W dostawie tego samego towaru uczestniczą kolejno cztery podmioty: A, B, C, D z czterech różnych państw członkowskich UE, przy czym bezpośredni transport towaru z państwa A do państwa D organizowany jest przez podmiot C. Dostawę towaru dokonaną przez podmiot A na rzecz podmiotu B oraz dostawę dokonaną przez podmiot B na rzecz podmiotu C należy opodatkować w państwie A. Dostawę dokonaną przez podmiot C na rzecz podmiotu D należy opodatkować w państwie D. W praktyce wiąże się to z koniecznością rejestracji dla potrzeb VAT podmiotu B w państwie A i podmiotu C w państwie D. Ale w przypadku gdy przepisy prawne w państwie podmiotu D przewidują możliwość zastosowania w takiej sytuacji procedury odwrotnego obciążenia podatkiem tzw. reverse charge, podmiot C nie będzie zobowiązany do rejestracji w państwie D, ponieważ podatek rozliczy nabywca, tj. podmiot D. Dostawa towaru dokonana przez podmiot A na rzecz podmiotu B i dostawa dokonana przez podmiot B na rzecz podmiotu C opodatkowane są według stawek i regulacji obowiązujących w państwie A, przy czym należy zaznaczyć, że dostawa między B i C może stanowić wewnątrzwspólnotową dostawę towarów, gdyż tej dostawie towarzyszy transport towarów. Dostawa towaru dokonana przez podmiot C na rzecz podmiotu D opodatkowana jest według stawek i regulacji obowiązujących w państwie D.

Przykład 7

W dostawie tego samego towaru uczestniczą kolejno cztery podmioty: A, B, C, D z czterech różnych państw członkowskich UE, przy czym bezpośredni transport towaru z państwa A do państwa D organizowany jest przez podmiot B. Dostawę towaru dokonaną przez podmiot A na rzecz podmiotu B należy opodatkować w państwie A. Dostawę dokonaną przez podmiot B na rzecz podmiotu C oraz dostawę dokonaną przez podmiot C na rzecz podmiotu D należy opodatkować w państwie D.

Przykład 8

W dostawie tego samego towaru uczestniczą kolejno cztery podmioty: A, B, C, D z czterech różnych państw członkowskich UE, przy czym bezpośredni transport towaru z państwa A do państwa D organizowany jest przez podmiot D. Wszystkie dostawy towarów należy opodatkować w państwie A.

Przykład 9

W dostawie tego samego towaru uczestniczą kolejno cztery podmioty: A, B, C, D z czterech różnych państw członkowskich UE, przy czym bezpośredni transport towaru z państwa A do państwa D organizowany jest przez podmiot A.

Dostawę towaru dokonaną przez podmiot A na rzecz podmiotu B należy opodatkować w państwie A. Dostawę dokonaną przez podmiot B na rzecz podmiotu C oraz dostawę dokonaną przez podmiot C na rzecz podmiotu D należy opodatkować w państwie D.

7. Dostawa towarów będących uprzednio przedmiotem importu

W przypadku gdy miejscem rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów jest terytorium państwa trzeciego (spoza Unii Europejskiej), dostawę towarów dokonywaną przez podatnika lub podatnika podatku od wartości dodanej, który jest również podatnikiem z tytułu importu albo zaimportowania tych towarów, uważa się za dokonaną na terytorium państwa członkowskiego importu albo zaimportowania tych towarów.

Przykład 10

Firma „D” - polski podatnik VAT UE dokonuje dostawy towaru, który zakupił od podmiotu z Rosji, na rzecz niemieckiego podatnika VAT UE, przy czym transport tego towaru odbywa się z Rosji przez Polskę do Niemiec.

Polski podatnik VAT zobowiązany jest w Polsce do rozliczenia podatku VAT z tytułu importu towarów z Rosji. Dostawę towaru na rzecz niemieckiego nabywcy należy opodatkować w Polsce. Dostawa ta spełniać będzie definicję wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, dlatego podlegać będzie opodatkowaniu stawką 0%.

8. Sprzedaż wysyłkowa z terytorium Polski

Sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju dokonuje polski podatnik VAT w przypadku, gdy dostarcza towary na rzecz podatnika VAT z innego niż Polska państwa członkowskiego UE lub osoby prawnej niebędącej takim podatnikiem — którzy nie mają obowiązku rozliczania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub na rzecz innego podmiotu niebędącego podatnikiem VAT (np. ostateczny klient z innego niż Polska państwa członkowskiego).

Warunkiem uznania dostawy towarów za sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju jest to, że towary te muszą być transportowane z terytorium Polski na terytorium innego państwa członkowskiego UE przez podatnika dokonującego tej sprzedaży lub przez przewoźnika, któremu podatnik ten zlecił transport towarów.

Miejscem świadczenia przy sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju jest państwo członkowskie przeznaczenia wysyłanych lub transportowanych towarów (art.23 ust.1 ustawy o VAT).

Jeśli jednak całkowita wartość wysyłanych towarów (pomniejszona o kwotę podatku) nie przekroczy w danym roku progu kwotowego ustalonego przez państwo przeznaczenia, miejscem dokonania dostawy w ramach sprzedaży wysyłkowej jest terytorium kraju (art.23 ust.2 ustawy o VAT). Należy przy tym pamiętać, że przepis ten stosuje się pod warunkiem, że całkowita wartość towarów innych niż wyroby akcyzowe wysyłanych lub transportowanych do tego samego państwa członkowskiego w ramach sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju, pomniejszona o kwotę podatku, nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej kwocie ustalonej przez państwo członkowskie przeznaczenia dla wysyłanych lub transportowanych towarów (art.23 ust.3 ustawy o VAT).

Natomiast w przypadku przekroczenia kwoty progowej, miejsce opodatkowania na terytorium państwa członkowskiego przeznaczenia dla wysyłanych lub transportowanych towarów obowiązuje, począwszy od dostawy którą przekroczono tę kwotę (art.23 ust.4 ustawy o VAT).

Przykład 11

Polski podatnik VAT firma „E” dokonuje dostawy towaru o wartości 2.000 EURO na rzecz osoby fizycznej z Francji niebędącej podatnikiem VAT. Dostawca dostarcza towar do Francji własnym transportem.

Dostawa ta spełnia definicję sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju. Łączna wartość dostaw towarów, dokonywanych przez „E” w ramach sprzedaży wysyłkowej do Francji, wynosi 30.000 EURO w danym roku i nie przekracza określonego przez władze francuskie rocznego progu sprzedaży (100.000 EURO). Miejscem opodatkowania tej sprzedaży jest w takim przypadku Polska. „E” wystawi fakturę VAT i zastosuje stawkę podatku przewidzianą dla sprzedaży tego towaru w kraju.

Przykład 12

Polski podatnik VAT firma „F” dokonuje dostawy towarów o wartości 8.000 EURO na rzecz osoby fizycznej z Hiszpanii niebędącej podatnikiem VAT. Dostawca dostarcza towar do Hiszpanii własnym transportem.

Dostawa ta spełnia definicję sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju. Łączna wartość dostaw towarów, dokonywanych przez „F” w ramach sprzedaży wysyłkowej do Hiszpanii wraz z ostatnią dostawą, wynosi 40.000 EURO w danym roku i przekroczyła określony przez władze hiszpańskie roczny próg sprzedaży (35.000 EURO). Miejscem opodatkowania tej sprzedaży jest Hiszpania z uwagi na fakt, iż wartość dostawy przekroczyła ustalony przez Hiszpanię próg wartościowy dla tego typu dostaw. „F” jest zatem zobowiązany do rejestracji dla potrzeb podatku VAT w Hiszpanii i opodatkowania tej oraz każdej następnej dostawy według stawek i regulacji tam obowiązujących.

PAMIĘTAJ: Kwoty progowe nie są wartościami stałymi. Każde państwo członkowskie ustala wysokość progu we własnym zakresie.

Adresy kontaktowe organów podatkowych VAT w państwach członkowskich znajdują się na stronie: www.mf.gov.pl

Podatnicy, do których ma zastosowanie powołany powyżej ust.2, mogą wybrać miejsce opodatkowania w kraju przeznaczenia wysyłanych lub transportowanych towarów pod warunkiem pisemnego zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o skorzystaniu z tego wyboru (opcji), z zaznaczeniem nazwy państwa członkowskiego lub nazw państw członkowskich, których zawiadomienie to dotyczy (art.23 ust.5 ustawy o VAT). Zawiadomienie to składa się co najmniej na 30 dni przed datą dostawy, począwszy od której podatnik chce korzystać z tej opcji (art.23 ust.6 ustawy o VAT).

Natomiast w terminie 30 dni od pierwszej dostawy towarów po skorzystaniu z opcji, o której mowa w ust. 5, podatnik jest obowiązany przedstawić naczelnikowi urzędu skarbowego dokument potwierdzający o zawiadomieniu właściwego organu podatkowego w innym państwie członkowskim o zamiarze rozliczania w tym państwie członkowskim podatku od wartości dodanej od sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju (art.23 ust.7 ustawy o VAT).

WAŻNE: Opcja, o której mowa w ust. 5, obowiązuje co najmniej przez 2 lata od daty pierwszej dostawy dokonanej w trybie przewidzianym tą opcją (art.23 ust.8 ustawy o VAT).

W przypadku gdy po upływie okresu, o którym mowa w ust. 8, podatnik rezygnuje z korzystania z opcji, o której mowa w ust. 5, dla jednego lub więcej państw członkowskich, jest on obowiązany przed datą dostawy, począwszy od której rezygnuje z korzystania z tej opcji, zawiadomić na piśmie naczelnika urzędu skarbowego o tej rezygnacji (art.23 ust.9 ustawy o VAT).

Przeliczenia kwot, o których mowa w ust.2 i 3, dokonuje się według ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski średniego kursu waluty, w której, w państwie członkowskim przeznaczenia, kwoty te są ustalane, obowiązującego w dniu 1 maja 2004 roku, w zaokrągleniu do 1.000 zł (art.23 ust.10 ustawy o VAT).

Przedstawione powyżej regulacje dotyczące określenia miejsca świadczenia przy sprzedaży wysyłkowej - na mocy art.23 ust.11 i ust.13 ustawy o VAT - nie dotyczą:

1. nowych środków transportu;

2. towarów, które są instalowane lub montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez niego, przez dokonującego ich dostawy lub przez podmiot działający na jego rzecz;

3. towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków opodatkowanych według szczególnych procedur przewidzianych dla tych towarów (opodatkowania marży).

Prosimy pamiętać, iż miejsce świadczenia dotyczące ww. towarów określa się na zasadach przewidzianych dla tego rodzaju towarów.

Natomiast w przypadku sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju, której przedmiotem są wyroby akcyzowe (np. paliwa silnikowe, oleje opałowe i gaz, napoje alkoholowe oraz wyroby tytoniowe), dostawę towarów uznaje się w każdym przypadku za dokonaną na terytorium państwa członkowskiego przeznaczenia (art.23 ust.12 ustawy o VAT.

Warunkiem uznania dostawy towarów w ramach sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju za dostawę dokonaną na terytorium państwa członkowskiego przeznaczenia jest otrzymanie przez podatnika, przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, następujących dokumentów, jeżeli dokumenty te łącznie potwierdzają dostarczenie towarów do nabywcy znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego przeznaczenia dla wysyłanych lub transportowanych towarów:

• dokumentów przewozowych otrzymanych od przewoźnika (spedytora) odpowiedzialnego za wywóz towarów z terytorium kraju - w przypadku gdy przewóz towarów jest zlecany przez podatnika przewoźnikowi;

• dokumentów potwierdzających odbiór towarów poza terytorium kraju (art.23 ust.14 ustawy o VAT).

W przypadku jednak gdy dokumenty, o których mowa w ust.14, nie potwierdzają jednoznacznie dostarczenia towarów do nabywcy znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego przeznaczenia dla wysyłanych lub transportowanych towarów, dokumentami wskazującymi, że wystąpiła dostawa towarów na terytorium państwa członkowskiego przeznaczenia dla wysyłanych lub transportowanych towarów, mogą być również inne dokumenty otrzymywane przez podatnika w tego rodzaju dostawie towarów, w szczególności:

1. korespondencja handlowa z nabywcą, w tym jego zamówienie;

2. dokument potwierdzający zapłatę za towar, z wyjątkiem przypadków, gdy dostawa ma charakter nieodpłatny lub zobowiązanie jest realizowane w innej formie - w takim przypadku inny dokument stwierdzający wygaśnięcie zobowiązania (art.23 ust.15 ustawy o VAT).

Natomiast, jeśli warunek, o którym mowa w ust. 14 i 15, nie został spełniony, podatnik nie wykazuje tej dostawy w ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 3, za dany okres rozliczeniowy. W tym przypadku podatnik wykazuje tę dostawę w ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 3, za następny okres rozliczeniowy jako dostawę towarów na terytorium kraju, jeżeli przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za ten następny okres rozliczeniowy podatnik nie otrzymał dokumentów wskazujących, że wystąpiła dostawa towarów na terytorium państwa członkowskiego przeznaczenia dla wysyłanych lub transportowanych towarów (art.23 ust. 15a ustawy o VAT).

Otrzymanie dokumentów po terminie, o którym mowa w ust. 15a, wskazujących, że wystąpiła dostawa towarów na terytorium państwa członkowskiego przeznaczenia dla wysyłanych lub transportowanych towarów, uprawnia podatnika do dokonania korekty podatku należnego w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym podatnik otrzymał te dokumenty (art.23 ust. 15b ustawy o VAT).

PAMIĘTAJ: Sprzedaż wysyłkowa z terytorium kraju występuje również, jeżeli dla dokonania tej sprzedaży wysyłane lub transportowane z terytorium państwa trzeciego towary zostały sprowadzone na terytorium kraju w ramach importu towarów (art.23 ust.16 ustawy o VAT).

9. Sprzedaż wysyłkowa na terytorium kraju

Zgodnie definicją podaną w art.2 pkt 24 ustawy o VAT sprzedaż wysyłkowa na terytorium kraju to dostawa towarów wysyłanych lub transportowanych przez podatnika podatku od wartości dodanej lub na jego rzecz z terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju na terytorium kraju, które jest państwem przeznaczenia dla wysyłanego lub transportowanego towaru, pod warunkiem że dostawa jest dokonywana na rzecz:

• a) podatnika lub osoby prawnej niebędącej podatnikiem w rozumieniu art. 15, którzy nie mają obowiązku rozliczania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, o którym mowa w art. 9, lub

• b) innego niż wymieniony w lit. a podmiotu, niebędącego podatnikiem w rozumieniu art. 15 i niemającego obowiązku rozliczania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, o którym mowa w art. 9.

Zatem sprzedaż wysyłkowa na terytorium kraju to dostawa towarów realizowana z państwa Unii Europejskiej na terytorium Polski, a podmiotem dokonującym sprzedaży jest podatnik podatku od wartości dodanej (podatnik VAT) z innego państwa UE. Dostawa ta jest przy tym dokonywana na rzecz podmiotu nie będącego podatnikiem VAT, bądź podatnika VAT, który nie rozlicza takiej transakcji jako wewnątrzwspólnotowego nabycia.

Zasady sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju regulują przepisy art. 24 ustawy o VAT. W przypadku sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju dostawę towarów uznaje się za dokonaną na terytorium kraju (ust.1). Przy czym należy pamiętać, iż w przypadku sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju dostawę towarów uznaje się za dokonaną poza terytorium kraju, jeżeli całkowita wartość towarów innych niż wyroby akcyzowe, wysyłanych lub transportowanych z tego samego państwa członkowskiego na terytorium kraju, pomniejszona o kwotę podatku od wartości dodanej, nie przekroczyła w roku podatkowym kwoty 160.000 zł (ust.2). Przepis ust. 2 stosuje się, pod warunkiem że całkowita wartość towarów innych niż wyroby akcyzowe, wysyłanych lub transportowanych z tego samego państwa członkowskiego w ramach sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju, pomniejszona o kwotę podatku od wartości dodanej, nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 160.000 zł.

Z powołanych powyżej przepisów wynika, że jeśli wartość sprzedaży do Polski realizowanej przez danego podatnika z UE w poprzednim roku podatkowym przekroczyła limit 160.000 zł podatnik podatku od wartości dodanej ma obowiązek opodatkować sprzedaż w Polsce. Jeśli natomiast dany podmiot limitu tego w poprzednim roku nie osiągnął, opodatkowanie sprzedaży w Polsce nastąpi dopiero po przekroczeniu tego limitu. W świetle powyższego przy wartościach sprzedaży poniżej w/w kwoty danego podatnika z innego kraju UE z podmiotami polskimi miejscem opodatkowania sprzedaży wysyłkowej będzie kraj wysyłki towaru.

Podatnicy podatku od wartości dodanej, do których ma zastosowanie powołany powyżej ust. 2, mogą wybrać miejsce opodatkowania określone w ust.1 pod warunkiem pisemnego zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o skorzystaniu z tego wyboru (opcji) co wynika z art.24 ust. 4 ustawy o VAT. Zawiadomienie to składa się co najmniej na 30 dni przed datą dostawy, począwszy od której podatnik wybiera tą opcję. Opcja ta obowiązuje co najmniej przez 2 lata od daty pierwszej dostawy dokonanej w trybie przewidzianym tą opcją. A w przypadku, gdy po upływie okresu dwuletniego podatnik rezygnuje z korzystania z opcji, jest on obowiązany zawiadomić na piśmie naczelnika urzędu skarbowego o tej rezygnacji.

Przedstawione powyżej regulacje dotyczące określenia miejsca świadczenia przy sprzedaży wysyłkowej - na mocy art.24 ust.8 i ust.10 ustawy o VAT - nie dotyczą:

1. nowych środków transportu;

2. towarów, które są instalowane lub montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez niego, przez dokonującego ich dostawy lub przez podmiot działający na jego rzecz;

3. towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków opodatkowanych według szczególnych procedur przewidzianych dla tych towarów (opodatkowania marży) - pod warunkiem posiadania przez dokonującego dostawy towarów dokumentów jednoznacznie potwierdzających dokonanie tej dostawy na zasadach określonych w przepisach dotyczących marży,

4. towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków, będących przedmiotem dostawy na aukcji (licytacji) w państwie członkowskim rozpoczęcia transportu lub wysyłki, jeżeli dostawa ich jest dokonywana przez organizatora aukcji (licytacji) oraz do dostawy tej zastosowano szczególne zasady opodatkowania podatkiem od wartości dodanej obowiązujące w państwie członkowskim rozpoczęcia transportu lub wysyłki, stosowane do dostaw towarów dokonywanych przez organizatora aukcji (licytacji), wyłączające uznanie dostawy towarów za czynność odpowiadającą wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów - pod warunkiem posiadania przez dokonującego dostawy towarów dokumentów jednoznacznie potwierdzających dokonanie tej dostawy na tych zasadach.

PAMIĘTAJ: W przypadku sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju, której przedmiotem są wyroby akcyzowe, dostawę towarów uznaje się w każdym przypadku za dokonaną na terytorium kraju.

Sprzedaż wysyłkowa na terytorium kraju występuje również, jeżeli dla dokonania tej sprzedaży wysyłane lub transportowane z terytorium państwa trzeciego towary zostały zaimportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju.

Jan Falkowski

Podstawa prawna: - art. 22, art. 23 i art. 24 ustawy z 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług.