Opodatkowanie VAT dotacji

Odpowiedź

Dotację należy opodatkować wg stawki 8%. Kwota dotacji jest kwotą brutto. 
W deklaracji VAT dotację należy wykazać w poz. 17 i 18 - sprzedaż wg stawki 8%. Gminie przysługuje prawo do odliczenia VAT z faktur otrzymanych od wykonawcy.

Uzasadnienie

1. Opodatkowanie dotacji
W myśl art.5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług. Przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w  rozumieniu art.  7 (art.8 ust. 1 ustawy o VAT). W przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi (art.8 ust. 2a ustawy o VAT).
Z ustawy o VAT wynika także, że podatnikami tego podatku są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą (art.15 ust.1 ustawy o VAT). Ustawa o VAT zawiera także definicję działalności gospodarczej, która obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody (art.15 ust.2 ustawy o VAT). Nie uznaje się jednak za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w  zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z  wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych (art.15 ust.6 ustawy o VAT).
Podstawową zasadę opodatkowania dotacji wyznacza art. 29a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z powołanym przepisem, podstawą opodatkowania (...) jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
Zaistnienie czynności opodatkowanej ma miejsce wyłącznie wówczas, gdy istnieje ścisły związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością wynagrodzenia otrzymywanego z tytułu danego świadczenia. Czynnikiem decydującym o tym, że mamy do czynienia z wynagrodzeniem za dokonanie dostawy towarów lub świadczenie usług, a nie tylko z przekazanym świadczeniem pieniężnym, jest określenie, czy wynagrodzenie było należne z tytułu danego świadczenia lub dostawy towarów. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Jeżeli dotacja, subwencja lub inna dopłata o podobnym charakterze przekazywana jest w celu sfinansowania dostawy konkretnych towarów lub świadczenia konkretnych usług – istnieje bezpośredni związek między otrzymaną dopłatą a dostawą towarów lub świadczeniem usług i ich ceną – to stanowi ona obrót w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. 
Kryterium uznania dotacji za stanowiącą podstawę opodatkowania jest zatem stwierdzenie, że dotacja dokonywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej VAT. Jeśli otrzymana dotacja jest w sposób zindywidualizowany i policzalny związana z ceną danego świadczenia (świadczenie dzięki dotacji ma cenę niższą o konkretną kwotę bądź świadczeniobiorca otrzymuje je darmowo), to taka dotacja podlega VAT,
W omawianej sprawie należy zwrócić uwagę także na wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 13 czerwca 2002 r. (C-353/00, Keeping Newcastle Warm Ltd.). W wyroku tym Trybunał wyraził pogląd, że niezależnie od tego, czy dofinansowanie spełnia warunek bezpośredniego związku z ceną, czy też nie spełnia takiego warunku, zwiększać będzie podstawę opodatkowania, jeśli osoba trzecia (także organ władzy publicznej) wpłaca pewną kwotę pieniędzy na poczet usług świadczonych na rzecz osoby fizycznej.
Zatem, w świetle art.15 ust. 6 ustawy o VAT, Gmina wykonująca opisywane czynności jest podatnikiem VAT. Gmina bowiem nabywa przedmiotowe usługi od firmy zajmującej się usuwaniem tego typu odpadów we własnym imieniu, ale na rzecz osób trzecich (mieszkańców), a więc stosownie do  art. 8 ust. 2a ustawy o VAT, zawierając umowę z wykonawcą na świadczenie usługi, wchodzi w rolę podmiotu świadczącego usługę. Dotacja przyznana gminie  na realizację zadania podlega opodatkowaniu VAT, a co za tym idzie, jest podstawą opodatkowania 
z tytułu wykonania przez gminę usług w zakresie demontażu, zbieraniu i utylizacji wyrobów zawierających azbest (art. 29a ust. 1 ustawy o VAT), bowiem:

• dotacja dokonywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej VAT -  demontaż, zbieranie i utylizacja wyrobów zawierających azbest,
• dotacja jest w sposób zindywidualizowany i policzalny związana z ceną świadczenia - mieszkańcy otrzymują usługę darmowo.

Obowiązek podatkowy z tytułu otrzymanej dotacji powstanie z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 2 ustawy. 

2. Stawka VAT, deklaracja
Przepisy dotyczące podatku od towarów i usług nie określają wprost jaką stawką należy opodatkować otrzymaną dotację. Orzecznictwo sądów administracyjnych jak i stanowisko zawarte w interpretacjach wskazuje, że do dotacji należy stosować te same stawki podatkowe, które mają zastosowanie do danego towaru lub usługi objętych dotowaniem i ta zasada dotyczy także zwolnienia od podatku. 
Zgodnie z art.41 ust. 2 w powiązaniu z art. 146aa ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, stawka podatku wynosi 8% dla towarów i  usług, wymienionych w  załączniku nr  3 do ustawy. Pod poz. 152 załącznika nr 3 do ustawy o VAT wymieniono: Usługi związane z odkażaniem i czyszczeniem.
Zatem dotacja przeznaczona  na usuwanie i unieszkodliwianie wyrobów zawierających azbest podlega opodatkowaniu wg stawki 8%.
Otrzymana dotacja stanowi kwotę brutto co oznacza, że należy z niej wyodrębnić wartość netto oraz podatek VAT. Do obliczenia kwoty podatku należnego trzeba więc posłużyć się rachunkiem „w stu”.
W deklaracji VAT dotację należy wykazać w poz. 17 i 18 - sprzedaż według stawki 8%.    

3. Odliczenie VAT od zakupów sfinansowanych z dotacji
Podstawowa zasada odliczania VAT wynika z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Zasada ta wskazuje, że w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi, z zastrzeżeniem ust. 3-7 suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.
W omawianym przypadku istnieje związek dokonanych zakupów z czynnościami opodatkowanymi – dotacja ta jest opodatkowana. W konsekwencji Gmina może skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących dokonanie usługi usuwania i unieszkodliwiania wyrobów zawierających azbest na posesjach mieszkańców.

Podstawa prawna: art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust.1 i 2a, art.15 ust.1, ust. 2 i ust.6, art.29a ust.1, art.41 ust. 2, art.86 ust.1 i ust. 2 pkt 1 lit.a, art. 146aa ust. 1 pkt 2 ustawy z 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług.