Podatnik podmiotowo zwolniony z VAT - prawa i obowiązki

1. Prawo przedsiębiorcy do zwolnienia od VAT

Kryterium uprawniającym do korzystania ze zwolnienia podmiotowego od VAT jest kryterium wartości sprzedaży. Zgodnie z art.113 ust.1 i ust.9 ustawy o podatku od towarów i usług, zwalnia się od VAT podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200.000 zł. 

Status podatnika zwolnionego oznacza, że nie ma obowiązku składania deklaracji VAT (np. VAT-7 albo VAT-7K). Czyli przedsiębiorca nie rozlicza w urzędzie skarbowym podatku z tytułu sprzedaży i co istotne – nie ma prawa do odliczenia (zwrotu) podatku naliczonego. Nie ma także obowiązku składania JPK_VAT.
Aby prawidłowo wyliczyć kwotę do zwolnienia, należy pamiętać, że:
- wartość sprzedaży należy liczyć w wartościach netto (bez VAT),
- do wartości sprzedaży opodatkowanej nie wlicza się czynności wymienionych w ustawie o VAT, takich jak:

• wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz sprzedaży wysyłkowej
• dostawy towarów i świadczenia usług zwolnionych z VAT, z wyjątkiem transakcji związanych z nieruchomościami
• pewnej kategorii usług, takich jak np. transakcje walutowe, usługi zarządzania instrumentami finansowymi, udzielanie kredytów i pożyczek, itp.
• usług ubezpieczeniowych, jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych
• dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Podatnik rozpoczynający w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu VAT jest zwolniony od podatku, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty 200.000 zł (art.113 ust.9 ustawy o VAT). Zatem, zakładając firmę można skorzystać z prawa do zwolnienia od VAT przy spełnieniu warunku limitu sprzedaży. Po przekroczeniu kwoty 200.000 zł każda kolejna sprzedaż podlega opodatkowaniu VAT czyli zwolnienie z VAT przestaje obowiązywać i należy zarejestrować się jako podatnik VAT. 

Proporcję wylicza się następująco:
- mnożąc liczbę dni od rozpoczęcia sprzedaży do końca roku przez obowiązujący limit VAT
- następnie dzieląc otrzymaną liczbę przez liczbę dni w danym roku.

Przykład 1
Firma „A” została założona 2 maja 2019 roku, czyli do końca roku zostały 244 dni. 
Obliczenie wygląda następująco: (200 000 x 244) / 365 = 133.698,63 zł
Kwota 133.698 zł to limit sprzedaży dla A. Po przekroczeniu tej kwoty przedsiębiorca powinien pamiętać, że przed sprzedażą, którą przekroczy ten limit, powinien zarejestrować się jako VAT-owiec.

Pamiętaj: Podatnik VAT czynny ma prawo do rezygnacji z opodatkowania podatkiem VAT i skorzystania ze zwolnienia, jeśli w poprzednim roku nie osiągnął sprzedaży 200.000 zł. Podatnik rozpoczynający działalność w trakcie roku jest zwolniony od podatku, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty 200.000 zł.

2. Kiedy, pomimo niskich obrotów, nie można skorzystać ze zwolnienia od VAT

Prosimy pamiętać, że zwolnienie to nie obowiązuje, jeżeli przedsiębiorca m.in.sprzedaje:

• towary wymienione w załączniku nr 12 do ustawy o VAT (m.in. metale szlachetne i złom z nich, wyroby jubilerskie),
• towary opodatkowane podatkiem akcyzowym (z wyjątkiem energii elektrycznej, wyrobów tytoniowych i samochodów osobowych),
• w niektórych przypadkach: budynki, budowle lub ich części,
• tereny budowlane,
• nowe środki transportu;
• świadczy usługi:
• prawnicze,
• w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,
• Jubilerskie;
• nie posiada siedziby działalności gospodarczej w Polsce (art.113 ust.13 ustawy o VAT).

Powyższe oznacza, że we wskazanych przypadkach, przedsiębiorca musi rozliczać VAT nawet wtedy, gdy nie przekroczy 200.000 zł limitu sprzedaży.

Ważne: Zgodnie z przygotowanym przez Ministerstwo Finansów projektem ustawy z 31 maja 2019 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, zwolnienie to – zgodnie z art.1 pkt 20 ustawy zmieniającej – nie będzie obowiązywało także w sytuacjach dostawy następujących towarów, w związku z zawarciem umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie (art.113 ust.13 pkt 1 lit.f):

• preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU 20.42.1),
• komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26),
• urządzeń elektrycznych i nieelektrycznego sprzętu gospodarstwa domowego (PKWiU 27),
• maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 28),
• dostawy hurtowych i detalicznych części do (art.113 ust.13 pkt 1 lit.g)::
• pojazdów samochodowych (PKWiU 45.3),
• motocykli (PKWiU 45.4);
• świadczenia usług ściągania długów, w tym factoringu (art.113 ust.13 pkt 2 lit.d):.

Planowane wejście w życie powyższych zmian w art.113 to 1 września 2019 roku.

3. Wybór zwolnienia od VAT

3.1. Rozpoczęcie działalności
Przedsiębiorcy rozpoczynający działalność gospodarczą korzystają ze zwolnienia z VAT z mocy prawa. Oznacza to, że nie mają obowiązku składać żadnych deklaracji informujących urząd o korzystaniu ze zwolnienia. Pamiętać jednak należy, że zwolnienie z mocy prawa oznacza, że jeśli taki przedsiębiorca nie zawiadomi naczelnika urzędu skarbowego na piśmie o tym, że rezygnuje ze zwolnienia przewidzianego w art. 113 ust. 1, staje się automatycznie podatnikiem VAT zwolnionym. Zatem w sytuacji, gdyby chciał rozliczać VAT, musi zawiadomić o tym wyborze właściwy urząd skarbowy. Jeśli przedsiębiorca skorzysta z opcji zwolnienia musi pamiętać o tym, że może korzystać ze zwolnienia do momentu przekroczenia progu sprzedaży w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym.

3.2. Wybór zwolnienia w trakcie działalności
W sytuacji, gdy podatnik VAT czynny osiąga niskie obroty ze sprzedaży, może skorzystać ze zwolnienia od VAT. Wówczas należy złożyć do swojego urzędu skarbowego zgłoszenia aktualizacyjne na druku VAT-R w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpił wybór zwolnienia z VAT – w tym celu w zgłoszeniu rejestracyjnym VAT-R w części C.1. należy zaznaczyć poz.30 „Podatnik będzie korzystał (korzysta) ze zwolnienia, o którym mowa w art.113 ust. 1 lub 9 ustawy”, natomiast w poz.38 należy wpisać datę, od której podatnik będzie korzystał lub korzysta ze zwolnienia. Należy także pamiętać o dokonaniu ewentualnej korekty odliczonego VAT, co szczegółowo wyjaśniamy w rozdziale 4.

3.3. Powrót do zwolnienia
Zasady powrotu do zwolnienia podmiotowego reguluje art.113 ust. 11 ustawy o VAT. W myśl przepisu podatnik, który utracił prawo do zwolnienia sprzedaży od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, może ponownie z niego skorzystać, nie wcześniej jednak niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub z niego zrezygnował. Powrót do zwolnienia jest możliwy, pod warunkiem że wartość sprzedaży u danego podatnika nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym łącznie kwoty 200.000 zł. Zgodnie natomiast z art.113 ust.11a ustawy o VAT powyższe stosowane jest odpowiednio do podatnika będącego osobą fizyczną, który przed zakończeniem działalności gospodarczej utracił prawo do zwolnienia od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, a następnie rozpoczął ponownie wykonywanie czynności opodatkowanych.

Należy pamiętać, że powrót do zwolnienia możliwy jest w sytuacji, gdy podatnik nie wykonuje czynności określonych w art.113 ust.13 pkt 1 i 2 ustawy o VAT. Podatnik może ponownie skorzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT z początkiem dowolnego miesiąca, następującego po wyznaczonym w art. 113 ust. 11 ustawy o VAT terminie. 

Kilka lat temu organy podatkowe uznawały, że powrót do zwolnienia możliwy jest wyłącznie od początku danego roku podatkowego. Jednak po wyroku NSA z 24 września 2014 r., sygn. akt I FSK 1463/13 stanowisko to uległo zmianie. 

W wyroku tym Sąd orzekł, że w art.113 ust. 11 ustawy o VAT mowa jest o możliwości ponownego skorzystania ze zwolnienia po upływie roku liczonym od końca roku, w którym utrata zwolnienia miała miejsce. Wyznaczając ten termin, ustawodawca zapewnił sobie gwarancję minimalnego czasu funkcjonowania podmiotu gospodarczego jako vatowca. Nie wprowadził natomiast dodatkowego warunku w postaci ponownego skorzystania ze zwolnienia od początku roku kalendarzowego po roku, w którym podatnik spełnił warunki do odzyskania tego zwolnienia. Ponowne zwolnienie może więc być zapoczątkowane od pierwszego dnia dowolnego miesiąca następującego po rocznym okresie karencji.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Minister Finansów wydał interpretację ogólną z 24 kwietnia 2015 r., nr PT3.8101.4.2015.LBE.72, w której potwierdził, że podatnik może powrócić do zwolnienia z VAT również w trakcie roku podatkowego.

W sytuacji ponownego korzystania ze zwolnienia od VAT należy pamiętać, aby złożyć do swojego urzędu skarbowego zgłoszenie aktualizacyjne na druku VAT-R w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpił wybór zwolnienia z VAT (zakreślić należy poz.30 oraz wypełnić poz.38 i dokonać ewentualnej korekty odliczonego VAT). 

Przykład 2
Przedsiębiorca „B” prowadzi działalność od października 2017 roku. W początkowym okresie prowadzonej działalności korzystał ze zwolnienia z VAT ze względu na limit obrotów. Jednak na początku lipca 2019 roku przekroczył limit 200.000 zł. W tej sytuacji „B” musi zarejestrować się do VAT poprzez złożenie formularza VAT-R.

Przykład 3
Podatnik „C” we wrześniu 2017 roku utracił prawo do zwolnienia podmiotowego z VAT i w związku z tym stał się czynnym podatnikiem VAT. Wartość sprzedaży w 2018 roku wyniosła 180.000 zł. Podatnik mógł powrócić do zwolnienia z VAT od stycznia 2019 roku lub od początku dowolnego miesiąca w trakcie tego roku (oczywiście pod warunkiem, że nie wykonuje czynności wykluczających prawo do korzystania z tego zwolnienia). 

Ważne: W sytuacji powrotu do zwolnienia podmiotowego lub wyboru tego zwolnienia przez podatnika VAT czynnego, nastąpi zmiana przeznaczenia zakupionych towarów. Przedsiębiorcy przysługuje bowiem odliczenie tylko w przypadku, gdy zakupy służą czynnościom opodatkowanym. Tym samym podatnik traci prawo do odliczenia, wykonując czynności zwolnione z VAT. Bardzo istotne jest wówczas rozpatrzenie kwestii korekty odliczonego VAT.

4. Korekta VAT przy powrocie do zwolnienia

Konsekwencją powrotu do zwolnienia podmiotowego jest zmiana przeznaczenia zakupionych towarów (ze związku z działalnością opodatkowaną na związek z działalnością zwolnioną z VAT). Na skutek tej zmiany będzie konieczne zastosowanie art.91 ust. 7 ustawy o VAT. Przepis ten nakłada na podatnika obowiązek skorygowania podatku naliczonego, w przypadku gdy miał on prawo do obniżenia podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia. Sposób rozliczenia i wykazania korekty uzależniony jest od jej przedmiotu, co wynika z art.91 ust. 7 ustawy o VAT nakazującego odpowiednie stosowanie zasad korekty podatku naliczonego wskazanych w art.91 ust. 1–6 tego aktu. Obowiązek (prawo) korekty VAT wystąpi tylko w sytuacji, gdy zmiana przeznaczenia towarów nastąpi w okresie korekty.

4.1. Korekta od środków trwałych o wartości początkowej powyżej 15.000 zł
Jeżeli w działalności opodatkowanej VAT podatnik wykorzystywał środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne podlegające amortyzacji o wartości początkowej przekraczającej 15.000 zł, wówczas musi skorygować, jeśli, licząc od roku, w którym te składniki majątku zostały oddane do użytkowania, nie upłynęło 5 lub 10 lat (dotyczy nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego gruntu). Wówczas:
- należy dokonać korekty w ciągu 5 kolejnych lat, a w przypadku nieruchomości, praw wieczystego użytkowania gruntów – w ciągu 10 lat, licząc od końca roku oddania ich do użytkowania,
- korekta dotyczy 1/5, a dla nieruchomości i prawa wieczystego użytkowania gruntów – 1/10 kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu,
- korekty dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonywana jest korekta.

Przykład 4
„D” - czynny podatnik VAT w 2016 roku kupił urządzenie do produkcji za kwotę 80.000 zł i odliczył VAT w wysokości 18.400 zł. Od maja 2019 roku podatnik  zdecydował się na wybór zwolnienia podmiotowego. Zatem, w okresie korekty (lata 2016-2020) następuje zmiana przeznaczenia urządzenia, co oznacza, że „D” musi skorygować VAT naliczony. Pierwszą korektę VAT (za 2019 rok) „D” wykaże w deklaracji VAT za styczeń 2020 roku w wysokości „in minus” 3.680 zł (18.400 zł : 5 = 3.680 zł). Jeśli „D” nadal będzie korzystał ze zwolnienia, to w deklaracji za styczeń 2021 roku będzie musiał dokonać kolejnej – ostatniej korekty na -3.680 zł.

Przykład 5
Podatnik „E” w czerwcu 2014 roku zakupił budynek na potrzeby działalności opodatkowanej, odliczając VAT w kwocie 40.000 zł. Od początku stycznia 2019 roku „E” zrezygnował ze statusu czynnego podatnika VAT.. Zmiana przeznaczenia budynku spowodowała konieczność korekty podatku naliczonego. Korekty tej „E” dokonuje za lata 2019-2023 w deklaracjach składanych za styczeń w latach 2020-2024 (jeśli nadal będzie korzystał ze zwolnienia). W każdym roku będzie to kwota -4.000 zł (1/10 kwoty odliczonego VAT).

4.2. Korekta od środków trwałych o wartości początkowej poniżej 15.000 zł
Korekty naliczonego VAT od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych o wartości początkowej nieprzekraczającej 15.000 zł należy dokonać w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym wystąpiła zmiana przeznaczenia tych towarów. Korekty tej nie dokonuje się w przypadku, gdy od końca okresu rozliczeniowego, w którym wydano ww. towary do użytkowania, upłynęło 12 miesięcy, o czym stanowi art. 91 ust 7c ustawy o VAT.

Przykład 6
Na potrzeby działalności opodatkowanej VAT, podatnik „F” w 2017 roku zakupił laptopa za kwotę 4.500 zł. VAT od tego zakupu odliczył w całości. Z dniem 1 lipca 2019 roku „F” zrezygnował z rozliczania VAT i wybrał zwolnienie.
Podatnik nie ma obowiązku korygowania odliczonego VAT, gdyż upłynęło już 12 miesięcy od oddania laptopa do użytkowania.

Przykład 7
W sierpniu 2018 roku Podatnik „H” kupił laptopa na potrzeby prowadzonej przez niego działalności opodatkowanej VAT i odliczył VAT naliczony w kwocie 1.200 zł. Od 1 czerwca 2019 roku „H” korzysta ze zwolnienia od VAT ze względu na niską wartość sprzedaży. Co oznacza, że zmieniło się przeznaczenie laptopa w okresie jego korekty - ze związku z działalnością opodatkowaną na związek z działalnością zwolnioną. 

Zatem, w deklaracji za czerwiec 2019 roku „H” powinien jednorazowo skorygować VAT w wysokości 1.200zł. Kwotę korekty „H” wykazuje w części D.3. deklaracji VAT-7 w poz.48 ze znakiem „-”.

4.3. Korekta VAT od towarów handlowych, surowców, materiałów
Jeżeli przedsiębiorca w okresie bycia czynnym podatnikiem VAT dokonał zakupu towarów handlowych, surowców, materiałów i odliczył od nich VAT – zgodnie z art.91 ust. 7d ustawy o VAT – w momencie powrotu do zwolnienia podmiotowego obowiązany jest zwrócić całość odliczonej kwoty. Zgodnie z tym przepisem, jeśli podatnik nabył towary handlowe, surowce oraz materiały w celu wykorzystania do czynności opodatkowanych, a następnie podjął decyzję o powrocie do zwolnienia, jest on zobowiązany do dokonania korekty podatku w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła zmiana.  Zatem, jeżeli podatnik w chwili powrotu do zwolnienia posiada na stanie zapasy towarów handlowych lub materiałów, przy nabyciu których miał prawo do odliczenia, powinien skorygować naliczony podatek w deklaracji składanej za okres, w którym miała miejsce zmiana statusu na podatnika VAT zwolnionego.

Przykład 8
Podatnik „I” będący do końca 2018 roku czynnym podatnikiem VAT, od stycznia 2019 roku powrócił do zwolnienia z VAT ze względu na niską wartość sprzedaży. Na dzień 31 grudnia 2018 roku posiadał towary handlowe i surowce, przy nabyciu których odliczył w całości podatek VAT. Zatem „I”, w związku ze zmianą przeznaczenia towarów, ma obowiązek dokonania korekty całego odliczonego od tych zakupów podatku.

 

    
5.  Obowiązki podatnika zwolnionego z VAT

5.1. Ewidencja 
Podatnik zwolniony ma obowiązek prowadzenia uproszczonej ewidencji sprzedaży (art.109 ust.1 ustawy o VAT). Rejestr sprzedaży pozwala zorientować się, kiedy sprzedaż przekroczy próg zwolnienia z VAT (przed sprzedażą, po której przekroczy próg, należy zarejestrować się do VAT). Uproszczona ewidencja nie ma określonego przepisami wzoru. Powinno się w niej ujmować sprzedaż za dany dzień, nie później jednak niż przed rozpoczęciem sprzedaży w dniu następnym. Ewidencja może zawierać takie informacje, jak: liczbę porządkową, datę sprzedaży, wartość sprzedaży, wartość sprzedaży narastająco.

5.2. Faktury
Podatnicy korzystający ze zwolnienia od VAT nie mają obowiązku wystawiania faktury w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej. Należy jednak pamiętać, że zgodnie z art.106b ust. 3 pkt 2 ustawy o VAT, zobowiązani są oni do wystawienia faktury na żądanie nabywcy towaru i usługi. Fakturę taką należy wystawić, jeśli żądanie jej wystawienia zostanie zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty. Faktura dokumentująca dostawę towarów lub świadczenie usług zwolnionych od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT powinna zawierać następujące elementy (co wynika z art.106e ust.1 i ust.4 pkt 3 ustawy o VAT):
- datę wystawienia i kolejny numer,
- imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy i nr NIP,
- nazwę (rodzaj) towaru lub usługi,
- miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług,
- cenę jednostkową towaru lub usługi,
- wartość sprzedaży netto.

5.3. VAT-UE
Jeśli przedsiębiorca zwolniony z VAT zamierza dokonywać transakcji z kontrahentami zagranicznymi z państw UE, musi zarejestrować się jako podatnik VAT-UE (art.97 ust.1 i 2 ustawy o VAT). Nawet jeśli nie ma obowiązku zarejestrowania się jako podatnik VAT czynny, ale dokona wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT), czyli kupi towar od firmy z UE, a całkowita wartość tych transakcji przekroczy w trakcie roku podatkowego kwotę 50.000 zł. W takiej sytuacji jest obowiązek rozliczania podatku VAT od tych transakcji (mimo braku obowiązku rozliczania VAT w zakresie pozostałej działalności gospodarczej).

Obowiązek rejestracji VAT UE (niezależnie od zwolnienia z VAT) dotyczy również:
- nabycia usług od kontrahentów z UE, w odniesieniu do których miejscem świadczenia jest kraj nabywcy,
- wewnątrzwspólnotowego świadczenia usług, dla których miejscem rozliczenia podatku z transakcji jest kraj nabywcy (art.97 ust.3 ustawy o VAT).

Rejestracji dokonuje się na formularzu VAT-R, a potwierdzenie nadania numeru VAT UE otrzymuje się na formularzu VAT-5UE. Od tego momentu dla potrzeb rozliczania transakcji wewnątrzwspólnotowych, przedsiębiorca ma obowiązek posługiwania się numerem identyfikacji podatkowej poprzedzonym kodem „PL”.
Obowiązek rejestracji jako podatnik VAT-UE nie dotyczy świadczenia usług na rzecz osób fizycznych z innych krajów UE, które nie prowadzą działalności. 

W przypadku podmiotów, które nie posiadają siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce, zgłoszenie VAT składane jest do Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście.    

Podatnik VAT-UE dokonujący transakcji wewnątrzwspólnotowych, ma obowiązek składania w formie elektronicznej informacji VAT-UE (art.100 ust.1 ustawy o VAT). Informacje podsumowujące o dokonanych wewnątrzwspólnotowych transakcjach (VAT-UE) muszą być składane za okresy miesięczne (nawet jeśli rozliczasz się z VAT kwartalnie) oraz wyłącznie za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu tych transakcji (art.100 ust.3 ustawy o VAT).
 

5.4. Kasa fiskalna
Prosimy pamiętać o obowiązku prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących w sytuacji, gdy podatnik dokonuje sprzedaży towarów i usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych – co wynika z art.111 ust. 1 ustawy 
o VAT. Przepisy ustawy o VAT i rozporządzeń wykonawczych precyzyjnie określają wymogi, jakie spełniać musi ta szczególna ewidencja sprzedaży, a obowiązek prowadzenia tej ewidencji dotyczy także podatników zwolnionych od VAT. Obowiązek ten nie dotyczy podatników korzystających ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania na podstawie rozporządzeń wykonawczych do ustawy, czyli kasy fiskalnej nie muszą posiadać przedsiębiorcy, których obrót ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył kwoty 20.000 zł netto. 

6. Jednostki sektora finansów publicznych

Czynności wykonywane przez jednostki sektora finansów publicznych także podlegają przepisom ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie bowiem z art.15 ust.1 ustawy o VAT, podatnikami tego podatku są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust.2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Jednostki te w pewnym zakresie korzystają jednak z wyłączenia z kategorii podatników w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z art.15 ust.6 ustawy o VAT nie uznaje się bowiem za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. 

Zatem, jednostki sektora publicznego są również podatnikami VAT, jeżeli wykonują czynności podlegające opodatkowaniu i mogą one także korzystać ze zwolnienia na podstawie omawianego art.113 ust.1 ustawy o VAT, czyli zwolnienia dla podmiotów, u których obrót z tytułu czynności opodatkowanych jest mniejszy niż 200.000 zł.

Podsumowanie: 
Naszym zdaniem dla większości firm – pomimo wielu dodatkowych obowiązków – bardziej opłacalne jest bycie podatnikiem podatku od towarów i usług. Korzystnie jest być vatowcem w przypadku gdy klientami są podatnicy VAT, występują wysokie koszty zakupów, a także gdy sprzedaż opodatkowana jest obniżonymi stawkami podatku. Wybór zwolnienia od VAT jest opłacalny najczęściej w działalności usługowej dla podmiotów niebędących czynnymi podatnikami VAT, przy niskich kosztach nabycia towarów.

Zaletą bycia vatowcem jest:

• możliwość odzyskania w całości podatku naliczonego zapłaconego w momencie zakupów, przez co koszty działalności są mniejsze i nie trzeba kalkulować ceny sprzedaży zwiększając ją o zapłacony VAT,
• łatwiejsza współpraca z kontrahentami będącymi czynnymi podatnikami VAT. 

Wadą bycia vatowcem jest:

• dużo obowiązków dokumentacyjnych,
• obowiązek opodatkowania każdej sprzedaży.
   

 

    

Podstawa prawna: art.15 ust.1 i 6, art.91 ust.1-7, ust.7c i 7d, art.97 ust.1 i 2, art.106b ust.3 pkt 2, 111 ust.1, art.106e ust.1 i ust.4 pkt 3, art.109 ust.1, art.113 ust.1, ust.9, ust.11 i 11a, ust.13 ustawy z 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług.