Rozliczenie transakcji łańcuchowej

ODPOWIEDŹ

W przypadku udziału w transakcji łańcuchowej, gdy towar ulega przemieszczeniu pomiędzy różnymi państwami, istotną kwestią staje się ustalenie, której dostawie należy przyporządkować transport towarów. Prawo do zastosowania stawki VAT 0% ma ten podmiot, którego dostawie jest przyporządkowana wysyłka lub transport towaru.

UZASADNIENIE

Zasada ogólna wyrażona w art. 28b ustawy o podatku od towarów i usług określa, iż miejscem opodatkowania w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej. Natomiast świadczenie usług na rzecz podmiotów niebędących podatnikami opodatkowane jest, zgodnie z art.28c ustawy o VAT, w kraju, w którym usługodawca posiada siedzibę działalności gospodarczej.

W art. 28e ustawy o VAT ustawodawca wskazał, że miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami, jest miejsce położenia tych nieruchomości (w praktyce kraj na terytorium którego te nieruchomości się znajdują).

W przypadku świadczenia usług związanych z nieruchomością w przypadku określania miejsca świadczenia takich usług decyduje wyłącznie miejsce położenia nieruchomości, z którą dana usługa jest ściśle związana.

Na podstawie art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT, istnieje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikających z faktur VAT dotyczących zakupów wykorzystywanych do świadczenia usług budowlanych, związanych z nieruchomościami położonymi w innych krajach Unii Europejskiej niż Polska (w zakresie, w jakim nabyte towary dotyczą świadczenia usług opodatkowanych poza terytorium kraju), o ile spółka posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami.

Jak wynika z pytania, materiał zakupiony od polskiego podatnika we Włoszech został bezpośrednio przewieziony do Holandii. W przypadku opisanym przez Czytelnika mamy do czynienia z tzw. transakcją łańcuchową, która polega na tym, że dostawa odbywa się pomiędzy trzema kontrahentami w ten sposób, że towar jest wysyłany od ostatniego z podmiotów w łańcuchu dostaw do pierwszego, lecz każdy z podmiotów biorących udział w transakcji rozpoznaje dostawę towarów na rzecz kolejnego.

Po przyporządkowaniu wysyłki lub transportu jednej dostawie pozostałe dostawy towarów uznaje się za dostawy tzw. nieruchome. W takim przypadku dostawę towarów, która:

• poprzedza wysyłkę lub transport towarów - uznaje się za dokonaną w miejscu rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów,

• następuje po wysyłce lub transporcie towarów - uznaje się za dokonaną w miejscu zakończenia wysyłki lub transportu towarów.

Ponieważ każda z dostaw w łańcuchu transakcji traktowana jest odrębnie, do dla każdej należy ustalić miejsce opodatkowania na zasadach dla niej właściwych. Ponieważ przy tego typu czynności jest tylko jedno przemieszczenie towarów, to jego wysyłka lub transport przyporządkowane są tylko jednej dostawie - zwanej ruchomą.

O tym, która transakcja jest dostawą ruchomą lub nieruchomą decyduje, który z kolejnych w łańcuchu podmiotów transportuje towar.

I tak, w sytuacji opisanej w pytaniu, jeżeli transport lub wysyłkę realizuje podmiot z Włoch (dostawca) – firma A, ruchomą dostawą będzie realizowana przez niego transakcja. Wówczas podmiot we Włoszech winien wykazać wewnątrzwspólnotową dostawę towaru /miejsce rozpoczęcia transportu/ opodatkowaną preferencyjną stawką VAT 0%, natomiast jego kontrahent, firma Polska - B winna rozpoznać wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru opodatkowane w Holandii /miejscu zakończenia transportu/. Ostatnia dostawa pomiędzy podmiotami polskimi firmą B i firmą C jest dostawą nieruchomą, czyli opodatkowaną w kraju zakończenia wysyłki towarów, czyli w Holandii. W tym przypadku Polska firma B na rzecz Polskiego nabywcy C towarów w Holandii winna wystawić fakturę „np”, ponieważ ta dostawa nie podlega opodatkowaniu w Polsce, również jest opodatkowana w Holandii.

Zgodnie z art. 25 ustawy o VAT wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów uznaje się za dokonane na terytorium państwa członkowskiego, na którym towary znajdują się w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu. W przypadku gdy nabywca, o którym mowa w art. 9 ust. 2, przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów podał numer przyznany mu przez dane państwo członkowskie dla celów transakcji wewnątrzwspólnotowych inne niż państwo członkowskie, na którym towary znajdują się w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów uznaje się za dokonane również na terytorium tego państwa członkowskiego, chyba że nabywca udowodni, że wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów zostało opodatkowane na terytorium państwa członkowskiego, na którym towary znajdują się w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu.

A zatem, gdy towar przewieziony będzie bezpośrednio z Włoch na teren Holandii, wewnątrzwspólnotowe nabycie uznaje się za dokonane na terytorium Holandii i tutaj powinien być rozliczony VAT. Jeżeli Polska firma B poda dla tej transakcji polski numer VAT, to będzie zobowiązana do rozliczenia podatku zarówno w Holandii jak i w Polsce, chyba że udowodni, że dokonała rejestracji i zapłaciła VAT z tego tytułu na terenie Holandii.

Przy opodatkowaniu czynności dostaw łańcuchowych należy pamiętać, że dla każdej z dostaw przepisy wskazują odmiennie miejsce opodatkowania. Decyduje ono o tym, gdzie należy rozliczyć podatek od danej transakcji (dostawy lub nabycia) i jaką stawkę opodatkowania do niej zastosować, a także ewentualnie, który z podmiotów uprawniony może być do stawki 0%. Zasadą jest, że krajem opodatkowania dostawy ruchomej towarów wysyłanych lub transportowanych przez dostawcę, nabywcę lub osobę trzecią jest miejsce, gdzie towary te znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy. W sytuacji gdyby towar był wysyłany lub transportowany przez nabywcę, który dalej go odsprzedaje, wysyłka lub transport tego towaru jest z zasady przyporządkowana dostawie dla tego nabywcy.

EWIDENCJA W DEKLARACJACH: W deklaracji VAT-7 (17) w poz. 17 i 18 „Dostawa towarów oraz świadczenie usług na terytorium kraju, opodatkowane stawką 8%”, w poz. 19 i 20 „Dostawa towarów oraz świadczenie usług na terytorium kraju, opodatkowane stawką 23%”, w poz. 23 i 24 „Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów”, w poz. 11 „Dostawa towarów oraz świadczenie usług poza terytorium kraju”

Karol Zen

Podstawa prawna: art.5 ust. 1, art.7 ust.8, art.9 ust.1, art.13 ust.1, art. 22 ust. 1 pkt 1 i ust. 2, art.22 ust. 3, art. 25 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT.