Spółka zarządzająca zagranicznym funduszem podatnikiem VAT

Wynika to z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 30 listopada 2011 roku nr IPPP3/443-1199/11-5/MPe.

Sytuacja podatnika

Do Dyrektora Izby Skarbowej zwróciła się niemiecka spółka, która zarządza i reprezentuje otwarty fundusz inwestycyjny rynku nieruchomości utworzony na podstawie niemieckiego prawa inwestycyjnego.

Zgodnie ze strategią funduszu określoną w prospekcie emisyjnym, fundusz prowadzi działalność gospodarczą polegającą na gromadzeniu środków finansowych od inwestorów indywidualnych oraz instytucjonalnych, które są następnie inwestowane na rynku nieruchomości. W zamian za uzyskane środki pieniężne, fundusz wydaje inwestorom jednostki uczestnictwa. W zakresie uprawnień inwestora leży dysponowanie posiadanymi jednostkami uczestnictwa oraz wykonywanie uprawnienia inwestora do partycypacji w zysku funduszu. Inwestorowi nie przysługuje jednak żadne uprawnienie o charakterze majątkowym w stosunku do aktywów, w które inwestuje fundusz.

Zgodnie z niemiecką ustawą inwestycyjną, fundusz co do zasady nie posiada osobowości prawnej. W związku z tym, Spółka działa we własnym imieniu lecz na rzecz funduszu. Działalność funduszu jest całkowicie oddzielona od działalności Spółki. W konsekwencji Spółka nie ujawnia w swoich sprawozdaniach finansowych aktywów funduszu, jak również przychodów uzyskanych w związku z inwestycjami dokonanymi na rzecz funduszu. Zgodnie z niemiecką ustawą inwestycyjną, fundusz nie odpowiada za bieżące zobowiązania Spółki, także w przypadku jej niewypłacalności. W związku z posiadanymi uprawnieniami, Spółka jest zobowiązana do reprezentowania funduszu i prowadzenia jego spraw. W szczególności, Spółka jest odpowiedzialna za zarządzanie aktywami funduszu, dysponowanie nimi i podejmowanie decyzji o ich ewentualnym wynajmie bądź sprzedaży.

W związku z powyższym, Spółka zwróciła się do organu podatkowego o udzielenie odpowiedzi na pytanie czy, zgodnie z art. 15 ust. 1 oraz ust. 2 ustawy o VAT Spółka jako podmiot prowadzący działalność gospodarczą we własnym imieniu lecz na rzecz funduszu jest podatnikiem podatku VAT z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej we własnym imieniu lecz na rzecz funduszu w Polsce, a nie fundusz.

Decyzja Dyrektora Izby Skarbowej

W wydanej interpretacji organ podatkowy zgodził się ze stanowiskiem spółki, że to Spółka jest podatnikiem podatku VAT, gdyż ze względu na brak osobowości prawnej funduszu zobowiązana jest do prowadzenia działalności gospodarczej obejmującej w szczególności świadczenie usług wynajmu powierzchni komercyjnych nieruchomości zlokalizowanych w Polsce, we własnym imieniu lecz na rzecz funduszu.

Z przepisów art.15 ust.1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług wynika, iż jednym z warunków pozwalających na uznanie danego podmiotu za podatnika VAT jest wykonywanie przez niego samodzielnie działalności gospodarczej. Ustawa o VAT nie definiuje jednak pojęcia działalności gospodarczej wykonywanej samodzielnie.

Zatem, wykładni pojęcia działalności gospodarczej wykonywanej samodzielnie należy dokonać na podstawie jego literalnego brzmienia oraz znaczenia wskazanego w doktrynie, w tym w szczególności w wyrokach sądów administracyjnych. Zgodnie z Internetowym Słownikiem Języka Polskiego Wydawnictwa PWN (www.sjp.pwn.pl) samodzielny oznacza „dający sobie radę, niepotrzebujący pomocy; powstały bez czyjejś pomocy, czyjegoś wpływu, wykonany”.

Z kolei na podstawie wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 7 marca 2008 roku, sygn. akt I SA/Wr 1803/07, za działalność wykonywaną samodzielnie należy przyjąć działalność wykonywaną „bez stosunku przyporządkowania, w warunkach niepewności, np. co do popytu, konkurencji, a także ostatecznego rezultatu finansowego podjętej działalności, czyli na własne ryzyko i własny rachunek.” Podobnie uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w wyroku z dnia 9 lipca 2008 roku, sygn. akt I SA/Lu 168/08 oraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z dnia 20 lipca 2010 roku, sygn. akt I SA/Łd 494/10.

W sprawie będącej przedmiotem zapytania Spółka prowadzi działalność funduszu we własnym imieniu, lecz na rzecz funduszu. Spółka jako podmiot zobowiązany do reprezentowania i prowadzenia spraw funduszu zawiera we własnym imieniu lecz na rzecz funduszu umowy z podmiotami trzecimi w związku z wynajmem powierzchni komercyjnych zlokalizowanych w nieruchomościach stanowiących majątek funduszu. Mając na uwadze, że fundusz nie posiada osobowości prawnej, nie może on samodzielnie rozporządzać majątkiem, który został nabyty ze zgromadzonych w nim środków.

Z punktu widzenia prawa niemieckiego odbiorcą pożytków ekonomicznych jest fundusz a nie Spółka, która jest jedynie powierniczym właścicielem posiadanego przez fundusz majątku oraz zarządcą tego majątku. Jednakże, dla celów podatku VAT bez znaczenia jest fakt, iż przychody uzyskane przez Spółkę przypisane są do funduszu, gdyż kluczową kwestią jest identyfikacja podmiotu prowadzącego samodzielnie działalność gospodarczą a nie podmiotu będącego ostatecznym odbiorcą dochodów.

Zatem, biorąc pod uwagę opis stanu faktycznego należy uznać, że to Spółka prowadzi samodzielnie działalność gospodarczą we własnym imieniu, lecz na rzecz Funduszu i w konsekwencji powinna być uznana za podatnika VAT z tego tytułu.

Podstawa prawna: art.15 ust.1 i 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług.