Sprzedaż nakładów na przydomowe oczyszczalnie ścieków

Stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w indywidualnej interpretacji podatkowej 14 listopada 2019 roku, nr 0112-KDIL2-3.4012.503.2019.1.ZD.

Sytuacja Podatnika

Gmina zrealizowała Projekt, który uzyskał dofinansowanie ze środków samorządu Województwa w ramach programu Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej PROW na lata 2007-2013 w wysokości 75% kosztów kwalifikowanych. Pozostałe koszty projektu Gmina pokryła ze środków własnych. Mieszkańcy nie partycypowali w kosztach przedsięwzięcia. W ramach projektu, wybudowane zostały przydomowe oczyszczalnie ścieków na nieruchomościach należących do mieszkańców, które mieszkańcy udostępnili Gminie na podstawie umów użyczenia. Gmina wyłoniła wykonawcę POŚ i podpisała z nim umowę, na podstawie której wybudowano oczyszczalnie. Całkowity koszt wybudowania POŚ poniosła Gmina i to ona stała się właścicielem instalacji po ich wybudowaniu. Przez okres gwarancji, tj. 60 miesięcy, Gmina zajmowała się naprawami gwarancyjnymi urządzeń. 
Jednocześnie, Gmina zobowiązała się przez ww. okres odpłatnie udostępniać POŚ poszczególnym mieszkańcom w zamian za kwartalny czynsz. Przez cały okres umowy Gmina wystawiała na ich rzecz faktury VAT oraz pobierała czynsz dzierżawny od użytkowników. Po zakończeniu obowiązywania umów dzierżawy, Gmina zobowiązała się do sprzedaży POŚ na rzecz poszczególnych dzierżawców. Sprzedaż nastąpi na podstawie odrębnych umów, które Gmina zawrze z poszczególnymi mieszkańcami. Umowy te będą odpłatne.

Stanowisko Dyrektora

Zgodnie z art.5 ust.1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, na mocy 
art. 8 ust. 1 ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

• przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
• zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
• świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Jak stanowi art.15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Aby wyjaśnić omawianą sytuację Dyrektor uznał, że w pierwszej kolejności należy ustalić, czy poniesione przez Gminę nakłady na wybudowanie przydomowych oczyszczalni ścieków na gruntach należących do mieszkańców należy traktować jako towar. Powołując się na przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny wskazał, że nakłady na nieruchomość (np. wybudowanie budynku lub budowli oraz ulepszenie i modernizacja istniejących budynków lub budowli) stanowią część składową gruntu i tym samym własność właściciela gruntu. W konsekwencji podmiot, który poniósł nakłady na nieruchomość, nie może ich sprzedać. Niemniej jednak ma on pewne prawo do nakładów, które może przenieść na rzecz innego podmiotu.
Dyrektor uznał, że prawa do nakładów nabyte przez Gminę na użytkowanym majątku nie stanowią towaru w rozumieniu art.2 pkt 6 ustawy (tj. w szczególności rzeczy oraz ich części). Przedmiotem zbycia będą zatem nakłady stanowiące inwestycję w obcym środku trwałym. Nakłady nie stanowią bowiem odrębnej rzeczy, a jedynie skutkują one powstaniem po stronie Zainteresowanego roszczenia o zwrot poniesionych kosztów. Roszczenie to nie stanowi natomiast prawa rzeczowego, a jedynie prawo o charakterze zobowiązaniowym, uprawniające do żądania zwrotu nakładów. Tym samym prawo to nie może również stanowić towaru w rozumieniu ustawy. W konsekwencji, w przypadku zbycia nakładów nie dochodzi do przeniesienia prawa do dysponowania towarami jak właściciel. Należy zatem przyjąć, że przeniesienie nakładów poniesionych w obcym środku trwałym nie stanowi dostawy towarów.
Niemniej jednak podmiot, który poniósł nakłady, dysponuje pewnym prawem do tych nakładów i może to prawo przenieść na rzecz innego podmiotu. Nakład jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego.
Podsumowując, Dyrektor stwierdził, że sprzedaż praw majątkowych do nakładów budowlanych w postaci przydomowych oczyszczalni ścieków stanowi świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu VAT.

Podstawa prawna: art.5 ust.1, art.8 ust.1, art.15 ust.6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług