Sprzedaż towarów osobom prywatnym z krajów UE i krajów trzecich a VAT

Odpowiedź

W opisanej sytuacji mamy do czynienia z:

• tzw. sprzedażą wysyłkową z terytorium kraju, uregulowaną w art. 23 ustawy o VAT w przypadku sprzedaży dla klientów indywidualnych z krajów UE oraz z
• eksportem towarów dla klientów z krajów spoza UE. Definicja sprzedaży wysyłkowej zawarta jest w art. 2 pkt 23, definicja eksportu w art. 2 pkt 8.

W deklaracji VAT-7 sprzedaż wysyłkową osobom prywatnym w krajach UE należy wykazać w poz. 19 i poz. 20 – do przekroczenia limitów sprzedaży wyznaczonych w danym kraju UE. Z chwilą zapłaty przez klienta zaliczki powstaje obowiązek podatkowy. Sprzedaż należy: 

• zarejestrować na kasie fiskalnej i wystawić paragon, również na otrzymaną zaliczkę.
• wystawić fakturę z VAT polskim (jeśli Czytelnik nie zarejestrował się jako vatowiec w innym kraju UE albo z VAT-em obowiązującym w państwie po przekroczeniu limitu sprzedaży),
• posiadać dokumenty potwierdzające odbiór towaru przez klienta- mogą to być także powiadomienia od poczty lub kuriera, korespondencja z nabywcą, bądź potwierdzenie zapłaty za towar.

Sprzedaży na rzecz osób prywatnych spoza Unii Europejskiej - opodatkowanie transakcji stawką 0%, stosowaną przy standardowym eksporcie towarów do krajów trzecich tzn. poza terytorium Unii Europejskiej. Aby było możliwe zastosowanie takiej stawki VAT, konieczne jest posiadanie dokumentów potwierdzających wywóz towaru jeszcze przed upływem terminu złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy.
Jeżeli Czytelnik nie będzie posiadał ww. dokumentacji, to nie należy wykazywać sprzedaży w rejestrze sprzedaży VAT za dany okres rozliczeniowy, lecz w okresie następnym, stosując stawkę podatku 0% w poz. 11 VAT-7 i VAT-7K i JPK, pod warunkiem otrzymania niezbędnej dokumentacji przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej (za ten kolejny okres). W przypadku nieotrzymania ww. dokumentacji w drugim i jednocześnie ostatecznym terminie, sprzedaż na rzecz osób fizycznych spoza Unii Europejskiej powinna zostać opodatkowana właściwą stawką dla dostawy tego towaru na terytorium kraju i wykazania w deklaracji VAT-7 i VAT-7K poz. 19 i 20 i JPK.

Uzasadnienie

Sprzedaż z terytorium kraju do UE - osobom prywatnym
Zgodnie z art. 2 pkt 23 ustawy o podatku od towarów i usług sprzedażą wysyłkową z terytorium kraju jest dostawa towarów wysyłanych lub transportowanych przez podatnika podatku od towarów i usług lub na jego rzecz z terytorium kraju na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, które jest państwem przeznaczenia dla wysyłanego lub transportowanego towaru, pod warunkiem że dostawa dokonywana jest na rzecz:

1. podatnika podatku od wartości dodanej lub osoby prawnej niebędącej podatnikiem podatku od wartości dodanej, którzy nie mają obowiązku rozliczania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, lub
2. innego podmiotu niebędącego podatnikiem podatku od wartości dodanej.

Zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy – w przypadku sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju dostawę towarów uznaje się za dokonaną na terytorium państwa członkowskiego przeznaczenia dla wysyłanych lub transportowanych towarów.
Jeżeli natomiast całkowita wartość towarów innych niż wyroby akcyzowe wysyłanych lub transportowanych do tego samego państwa członkowskiego w ramach sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju, pomniejszona o kwotę podatku, jest mniejsza lub równa w danym roku od kwoty wyrażonej w złotych, odpowiadającej kwocie ustalonej przez państwo członkowskie przeznaczenia dla wysyłanych lub transportowanych towarów wówczas dostawę towarów uznaje się za dokonaną na terytorium kraju (art. 23 ust. 2 ustawy).
W przypadku przekroczenia kwoty limitu, miejsce opodatkowania na terytorium państwa członkowskiego przeznaczenia dla wysyłanych lub transportowanych towarów obowiązuje, począwszy od dostawy, którą przekroczono tę kwotę.
Niemniej podatnicy mogą wybrać miejsce opodatkowania na terytorium państw członkowskich przeznaczenia dla wysyłanych towarów, pod warunkiem pisemnego zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o skorzystaniu z tego wyboru (opcji), z zaznaczeniem nazwy państwa członkowskiego lub nazw państw członkowskich, których zawiadomienie to dotyczy. Zawiadomienie, należy wówczas złożyć co najmniej na 30 dni przed datą dostawy, począwszy od której podatnik chce korzystać  tej opcji.
Zatem sprzedaż wysyłkowa z terytorium kraju ma miejsce wówczas, gdy transakcje dokonywane są na rzecz osób fizycznych niebędących podatnikami lub na rzecz podatników  niemających obowiązku rozliczania się z wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, z różnych państw członkowskich, a miejscem opodatkowania tej sprzedaży jest państwo przeznaczenia towarów, gdy wartość sprzedaży wysyłkowej dla tego państwa przekracza określony w jego przepisach limit, lub też jeśli jest ona niższa, a podatnik dokonał wyboru opodatkowania w kraju przeznaczenia. W pozostałych przypadkach sprzedaż wysyłkowa z terytorium kraju opodatkowana jest w Polsce. 
Obowiązek w zakresie prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących wynika z art. 111 ustawy. W myśl ust. 1 tego przepisu, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani do prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Przepis ten dotyczy całej sprzedaży na terytorium Polski, dotyczy więc również sprzedaży wysyłkowej z terytorium Polski, jeśli sprzedaż uznaje się ją za dokonaną w Polsce 
i w Polsce się ją opodatkowuje.
W myśl art. 111 ust. 3a pkt 1 ustawy o VAT, podatnicy prowadzący ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących są obowiązani dokonywać wydruku paragonu fiskalnego lub faktury z każdej sprzedaży oraz wydawać wydrukowany dokument nabywcy. Ta zasada stosowana jest również 
w przypadku otrzymania zaliczki. 
Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju i sprzedaż wysyłkową na terytorium kraju na rzecz osoby prywatnej.
Zatem, należy stwierdzić, że w przypadku sprzedaży wysyłkowej podmiot dokonujący dostawy będzie zawsze zobowiązany do wystawienia faktury.
W myśl art. 109 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT podatnicy, obowiązani są prowadzić ewidencję zawierającą dane niezbędne do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej oraz informacji podsumowującej. Ewidencja powinna zawierać 
w szczególności dane niezbędne do określenia przedmiotu i podstawy opodatkowania, wysokości kwoty podatku należnego, korekt podatku należnego, kwoty podatku naliczonego obniżającej kwotę podatku należnego, korekt podatku naliczonego, kwoty podatku podlegającej wpłacie do urzędu skarbowego lub zwrotowi 
z tego urzędu, a także inne dane służące identyfikacji poszczególnych transakcji, 
w tym numer, za pomocą którego kontrahent jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej.
Należy zaznaczyć, że kasa rejestrująca jest szczególnego rodzaju ewidencją podatkową. Ma ona charakter ewidencji sprzedaży, gdyż zarejestrowaniu w niej podlegają transakcje podlegające opodatkowaniu wykonane przez podatnika.
Czytelnik jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT, który prowadzi sprzedaż towarów oraz:

• sprzedaż dokonywana jest na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej,
• sprzedaż towarów dokonywana jest na teren Unii Europejskiej z terytorium kraju,
• sprzedaż dokumentowana jest paragonem na otrzymaną zaliczkę, a następnie fakturą,
• nie jest zarejestrowany na VAT w krajach UE, do których dokonywana jest dostawa,
• jest zarejestrowany na VAT-UE do WDT,

zatem mamy od czynienia ze sprzedażą wysyłkową z terytorium kraju, którą należy wykazać w deklaracji VAT „Dostawa towarów oraz świadczenie usług na terytorium kraju, opodatkowane stawką 22% albo 23%”. 
Jeżeli Czytelnik przekroczy limity sprzedaży w danym kraju UE, wówczas zaistnieje konieczność rejestracji do VAT w danym kraju i w tym kraju rozliczania się 
z podatku. Wówczas taka sprzedaż nie podlega pod VAT w Polsce i należy wykazać w deklaracji VAT „Dostawa towarów oraz świadczenie usług poza terytorium kraju” poz.11.

Sprzedaż do krajów spoza UE – osobom prywatnym.
Opodatkowaniu VAT podlegają:

• odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
• eksport towarów;
• import towarów na terytorium kraju;
• wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
• wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

W przypadku sprzedaży osobom fizycznym do krajów spoza Unii Europejskiej mamy do czynienia z eksportem. Eksport towarów, to dostawa towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej przez:
a) dostawcę lub na jego rzecz, lub
b) nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz, z wyłączeniem towarów wywożonych przez samego nabywcę do celów wyposażenia lub zaopatrzenia statków rekreacyjnych oraz turystycznych statków powietrznych lub innych środków transportu służących do celów prywatnych
- jeżeli wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej jest potwierdzony przez właściwy organ celny określony w przepisach celnych.

Zatem, aby dokonaną dostawę towarów można było uznać za eksport towarów i opodatkować stawką 0% muszą być spełnione jednocześnie poniższe przesłanki:

• towar musi być wywieziony z terytorium kraju poza terytorium UE,
• wywóz towaru musi być potwierdzony dokumentami celnymi - Podatnik musi dysponować dokumentem wystawionym przez urząd celny wyprowadzenia towaru, tj. urząd, który dokonał odprawy wywozu np. pocztą, poza obszar celny UE
• wywóz towarów musi być dostawą towarów, czyli musi nastąpić przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.`

Zgodnie z art. 41 ust. 4 ustawy o VAT stawka opodatkowania eksportu towarów wynosi 0%. Przedsiębiorca może zastosować tę stawkę wyłącznie pod warunkiem, że przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za wybrany okres rozliczeniowy otrzyma dokument, który potwierdzi wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej.
Dokumenty potwierdzające wywóz towaru poza UE:

• dokument w formie elektronicznej otrzymany z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych albo potwierdzony przez urząd celny wydruk tego dokumentu;
• dokument w formie elektronicznej pochodzący z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych, otrzymany poza tym systemem, jeżeli zapewniona jest jego autentyczność;
• zgłoszenie wywozowe w formie papierowej złożone poza systemem teleinformatycznym służącym do obsługi zgłoszeń wywozowych albo jego kopia potwierdzona przez urząd celny.

Jeżeli warunek, dotyczący otrzymania dokumentu potwierdzający wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskie przed upływem termonu do złożenia deklaracji, nie został spełniony, podatnik nie wykazuje tej dostawy w ewidencji za dany okres rozliczeniowy, lecz w okresie następnym, stosując stawkę podatku 0%, pod warunkiem otrzymania ww. dokumentu przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za ten następny okres. W przypadku nieotrzymania tego dokumentu w terminie następnym mają zastosowanie stawki właściwe dla dostawy tego towaru na terytorium kraju.
Otrzymanie przez podatnika dokumentu potwierdzającego wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej w terminie późniejszym niż powyższe upoważnia podatnika do dokonania korekty podatku należnego w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym podatnik otrzymał ten dokument.
Podkreślić należy, że jeżeli podatnik otrzymał całość lub część zapłaty przed dokonaniem dostawy towarów, stawkę podatku 0% w eksporcie towarów stosuje się w odniesieniu do otrzymanej zapłaty, pod warunkiem że wywóz towarów nastąpi w terminie 2 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym podatnik otrzymał tę zapłatę, oraz podatnik w tym terminie otrzymał dokument. Stawkę 0 % stosuje się również, jeżeli wywóz towarów nastąpi w terminie późniejszym niż określony wyżej, pod warunkiem że wywóz towarów w tym późniejszym terminie jest uzasadniony specyfiką realizacji tego rodzaju dostaw potwierdzoną warunkami dostawy, w których określono termin wywozu towarów.
Przy eksporcie towarów dokonywany jest na rzecz osób prywatnych, sprzedaż ta podlega obowiązkowi zaewidencjonowania w kasie rejestrującej.
Wobec powyższego jeżeli Czytelnik posiada dokumenty celne potwierdzające wywóz towarów, to w deklaracji VAT w poz. 11 Dostawa towarów oraz świadczenie usług poza terytorium, wykaże daną sprzedaż. Jeżeli mimo dokonania wywozu podatnik nie będzie dysponował dokumentami celnymi potwierdzającymi wywóz, wówczas będzie zobligowany do wykazania tej transakcji jako krajową ze stawką VAT krajową 23%.
Ewidencja w deklaracjACH: VAT-7(19) dostawa towarów oraz świadczenie usług poza terytorium poz. 11 podstawa opodatkowania. Eksport towarów w  poz. 22 podstawa opodatkowania. Dostawa towarów oraz świadczenie usług na terytorium kraju, opodatkowana stawką 23% - poz. 19 podstawa opodatkowania, poz.  20 podatek należny.