Sprzedaż towaru do USA nabytego we Włoszech

ODPOWIEDŹ

Przedmiotowe transakcje nie podlegają opodatkowaniu na terytorium Polski.

UZASADNIENIE

Transakcje, w których występuje kilka podmiotów dokonujących obrotu tym samym towarem, a towar trafia bezpośrednio od pierwszego do ostatniego podmiotu w łańcuchu stanowią tzw. transakcje łańcuchowe. Z przedstawionej sytuacji wynika, iż mamy do czynienia z transakcją łańcuchową z trzema podmiotami, przy czym włoski podmiot jest pierwszym, a polska firma jest w niej drugim w kolejności podmiotem. Transport jest bezpośrednio organizowany przez firmę włoską i to ona będzie wysyłała ten towar bezpośrednio do USA.

Czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT na terytorium kraju zostały wymienione w art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług i są to:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2. eksport towarów;

3. import towarów na terytorium kraju;

4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Co do zasady, jako dostawę towarów rozumie się, przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT).

Jak stanowi art. 7 ust. 8 ww. ustawy, w przypadku gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, uznaje się, że dostawy towarów dokonał każdy z podmiotów biorących udział w tych czynnościach. Oznacza to, iż towar, będący przedmiotem więcej niż jednej transakcji, jest wydawany tylko jeden raz (ostatecznemu nabywcy).

W celu opodatkowania transakcji łańcuchowych zasadniczą kwestią jest ustalenie miejsca dostawy dla każdego ogniwa w łańcuchu dostaw. Stosownie do art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, miejscem dostawy towarów jest, w przypadku towarów wysyłanych lub transportowanych przez dokonującego ich dostawy, ich nabywcę lub przez osobę trzecią - miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy. Natomiast zgodnie z art. 22 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, w przypadku towarów niewysyłanych ani nietransportowanych - miejsce, w którym towary znajdują się w momencie dostawy. Jak wynika z art. 22 ust. 2 ustawy o VAT, w przypadku gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, przy czym towar ten jest wysyłany lub transportowany, to wysyłka lub transport tego towaru są przyporządkowane tylko jednej dostawie; jeżeli towar jest wysyłany lub transportowany przez nabywcę, który dokonuje również jego dostawy, przyjmuje się, że wysyłka lub transport są przyporządkowane dostawie dokonanej dla tego nabywcy, chyba że z warunków dostawy wynika, że wysyłkę lub transport towaru należy przyporządkować jego dostawie.

Ponadto w art. 22 ust. 3 powołanej ustawy, określono, iż w przypadku, o którym mowa w ust. 2, dostawę towarów, która:

1. poprzedza wysyłkę lub transport towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów;

2. następuje po wysyłce lub transporcie towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu zakończenia wysyłki lub transportu towarów.

Przepis ten miałby zastosowanie w sytuacji, gdyby transport organizował Czytelnik.

W opisanej w pytaniu sytuacji mamy do czynienia z przypadkiem, w którym dostawca z Włoch zorganizował transport do USA w związku z powyższym art. 22 ust. 2 i 3 nie znajdzie tu zastosowania. Dostawa z Włoch do Czytelnika podlega zatem opodatkowaniu zgodnie z art. 22 ust.1, tj. we Włoszech.

Zgodnie z art. 2 pkt 8 ustawy o VAT, przez eksport towarów rozumie się dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej przez:

a) dostawcę lub na jego rzecz, lub

b) nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz, z wyłączeniem towarów wywożonych przez samego nabywcę do celów wyposażenia lub zaopatrzenia statków rekreacyjnych oraz turystycznych statków powietrznych lub innych środków transportu służących do celów prywatnych

- jeżeli wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej jest potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych.

Co do zasady, jako dostawę towarów rozumie się, przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT). Zatem, z eksportem towarów mamy do czynienia wówczas, gdy łącznie zostały spełnione następujące warunki:

1. zachodzi przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel;

2. wywóz towarów następuje z terytorium kraju poza terytorium UE:

- przez dostawcę lub na jego rzecz (eksport bezpośredni),

- lub przez nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju, lub na jego rzecz (eksport pośredni).

3. wywóz towarów musi być potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych (polski urząd celny lub urząd celny w innym państwie unijnym).

W rozpatrywanej sytuacji, nabycie towaru od włoskiego kontrahenta jak i sprzedaż towaru na rzecz kontrahenta z USA, nastąpi poza terytorium kraju. Zatem w omawianej sytuacji eksport towarów w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług nie występuje.

W myśl art.9 ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem ma miejsce wówczas, gdy spełnione są łącznie warunki:

1. kupujący nabywa prawo do rozporządzania towarami jak właściciel;

2. towary są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz.

Ponadto przepisy ustawy określają pewne wymagania odnośnie statusu dostawcy i nabywcy, warunkujące uznanie transakcji za wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów:

• dostawcą towarów musi być podatnik od towarów i usług lub podatnik od wartości dodanej;

• nabywcą musi być:

- podatnik od towarów i usług lub podatnik od wartości dodanej,a towary przez niego nabywane mają służyć jego działalności gospodarczej;

- osoba prawna niebędąca podatnikiem VAT - z zastrzeżeniem art.10 ustawy.

W przedstawionym przez Pana przypadku nie został spełniony jeden z podstawowych warunków pozwalających na uznanie dokonanego zakupu za wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, gdyż w ramach dostawy towary nie zostały wysłane ani przetransportowane z Włoch na terytorium Polski.

W konsekwencji, zakup towarów od włoskiej firmy nie stanowi WNT w rozumieniu ustawy o podatku VAT.

Reasumując, zarówno nabycie towaru od kontrahenta z Włoch jak i dostawa dla odbiorcy w USA nie stanowią żadnej z wymienionych art. 5 ustawy o VAT czynności. W rezultacie nie ma podstaw do rozpoznania nabycia od kontrahenta z Włoch jako wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, a sprzedaży dokonanej do USA jako eksportu towaru. Zatem żadna z tych transakcji nie podlega opodatkowaniu VAT w kraju. Dostawa towarów do kontrahenta w USA powinna zostać udokumentowana fakturą bez podatku VAT.

Należy również pamiętać, iż zgodnie z objaśnieniami do deklaracji VAT w poz. 11 wykazuje się dostawę towarów oraz świadczenie usług poza terytorium kraju, w stosunku do których przysługuje podatnikowi prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, o którym mowa w art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy (tj. jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą dostawy towarów lub świadczenia usług przez podatnika poza terytorium kraju, jeżeli kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane na terytorium kraju, a podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami), lub prawo do zwrotu kwoty podatku naliczonego, o którym mowa w art. 87 ust. 5 ustawy. W opisanym przypadku nie występuje podatek naliczony w związku z nabyciem towarów będących przedmiotem dostawy do kontrahenta z USA. Zatem dostawy tej nie wykazuje się również w poz.11 deklaracji.

Ryszard Bielik