Sprzedaż zaewidencjonowana za pomocą kasy fiskalnej na rzecz rolnika ryczałtowego a faktura

Odpowiedź

Czytelnik od 1 stycznia 2020 roku nadal ewidencjonuje taką sprzedaż przy zastosowaniu kasy rejestrującej i ma możliwość wystawienia rolnikowi ryczałtowemu faktury do paragonów, które nie zawierają NIP.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących.
Zatem, co do zasady, każda sprzedaż na rzecz tych osób winna zostać zewidencjonowana na kasie fiskalnej. W przypadku natomiast gdy drugą stroną jest podmiot, który prowadzi działalność ma on obowiązek wystawić fakturę sprzedaży. 
Z kolei, zgodnie z  art. 106i ust. 6 ustawy o VAT, na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę, którą  wystawia się: 

• do 15. dnia kolejnego miesiąca – jeżeli żądanie wystawienia faktury zostało zgłoszone do końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty,
• nie później niż 15. dnia od dnia zgłoszenia żądania – jeżeli żądanie wystawienia faktury zostało zgłoszone po upływie miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty.

W przypadku, gdy żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone po upływie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty przedsiębiorca nie ma takiego obowiązku (art. 106b ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług).
W przypadku sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej potwierdzonej paragonem fiskalnym fakturę na rzecz podatnika podatku lub podatku od wartości dodanej wystawia się wyłącznie, jeżeli paragon potwierdzający dokonanie tej sprzedaży zawiera numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej (art. 106b ust. 5 ustawy). Powyższa nowelizacja została wprowadzona z dniem  1 stycznia 2020 roku.  
Zgodnie z § 6 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących, podatnicy prowadząc ewidencję wystawiają i wydają nabywcy, bez jego żądania, paragon fiskalny podczas dokonywania sprzedaży, nie później niż z chwilą przyjęcia należności, bez względu na formę płatności, z zastrzeżeniem § 12.
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług).
W przypadku sprzedaży dokonanej na rzecz rolnika ryczałtowego należy wyjaśnić, iż rolnik ryczałtowy jest podatnikiem podatku od towarów i usług, nie oznacza to jednak, że rozlicza ten podatek. Rolnik, który dokonuje sprzedaży swoich produktów rolnych z własnej działalności (lub świadczący usługi rolnicze) jest rolnikiem ryczałtowym i korzysta ze zwolnienia od podatku w myśl art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT. Obowiązki w podatku VAT rolnika ryczałtowego są ograniczone. Nie wystawia faktur VAT na swoją sprzedaż, nie musi prowadzić ewidencji, a ponieważ nie jest on osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, dlatego ustawodawca wymienił go w art. 111 ust. 1 ustawy i w związku z tym sprzedaż dokonywana na jego rzecz musi zostać zaewidencjonowana przy pomocy kasy fiskalnej. Natomiast w przypadku, gdy rolnik rozlicza podatek VAT, to sprzedaż na potrzeby prowadzonego przez niego gospodarstwa rolnego nie podlega obowiązkowi ewidencji przy zastosowaniu kasy rejestrującej i tym samym musi być udokumentowana fakturą. 
Zapis art. 3 ust. 1 ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników określa, iż identyfikatorem podatkowym jest:

1. numer PESEL - w przypadku podatników będących osobami fizycznymi objętymi rejestrem PESEL nieprowadzących działalności gospodarczej lub niebędących zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług;
2. NIP - w przypadku pozostałych podmiotów podlegających obowiązkowi ewidencyjnemu, o którym mowa w art. 2.

W myśl art. 5 ust. 2a tej ustawy, zgłoszenia identyfikacyjnego nie dokonują podatnicy będący osobami fizycznymi objętymi rejestrem PESEL nieprowadzący działalności gospodarczej lub niebędący zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług.
Ponieważ na kasie rejestrującej ewidencjonuje się sprzedaż i podatek należny tylko na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych to zgodnie z art. 106b ust. 3 ustawy, na żądanie tych podmiotów podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą dokonaną sprzedaż. Faktury te mogą służyć do udokumentowania poniesionych wydatków 
i nie będą zawierały numeru identyfikującego nabywcę.
Podsumowując powyższe Czytelnik od 1 stycznia 2020 r. nadal ewidencjonuje sprzedaż na rzecz rolnika ryczałtowego za pomocą kasy fiskalnej i ma możliwość wystawienia faktury do paragonów, które nie zawierają NIP dla rolnika ryczałtowego, który nie posiada tego numeru.        
 

Podstawa prawna: art. 15 ust. 2, art. 43 ust. 1 pkt 3, art. 106i ust. 6, art. 106b ust. 3 i ust. 5, art. 111 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2020r. poz. 106), art. 3 ust.1, art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz. U. z 2019 r. poz. 63, z późn. zm.), § 6 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 kwietnia 2019r. w sprawie kas rejestrujących (Dz. U. z 2019r. poz. 816).