Środki zaskarżenia czynności braku zarejestrowania jako czynnego podatnika VAT

ODPOWIEDŹ

Osoba, która ubiega się o status czynnego podatnika VAT faktycznie nie otrzymuje żadnej decyzji (lub postanowienia) o odmowie rejestracji jako czynny podatnik VAT. Ustawodawca wskazał tylko w jakich przypadkach następuje brak rejestracji, natomiast nie wskazał szczegółowego trybu odwoławczego. Dlatego też można skorzystać z instytucji ponaglenia, a w przypadku braku rejestracji złożyć skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego na bezczynność organu.

UZASADNIENIE

Ustawodawca próbując ograniczyć proceder wyłudzania podatku od towarów i usług wprowadził przepisy dające naczelnikowi urzędu skarbowego prawo od nie dokonania rejestracji wnioskodawcy. Jak wskazuje bowiem treść art.96 ust.4a ustawy o podatku od towarów i usług (u.p.t.u.) naczelnik urzędu skarbowego nie dokonuje rejestracji podmiotu jako podatnika VAT bez konieczności zawiadamiania podmiotu, jeżeli:

1. dane podane w zgłoszeniu rejestracyjnym są niezgodne z prawdą lub
2. podmiot ten nie istnieje, lub
3. mimo podjętych udokumentowanych prób nie ma możliwości skontaktowania się z tym podmiotem albo jego pełnomocnikiem, lub
4. podmiot albo jego pełnomocnik nie stawia się na wezwania naczelnika urzędu skarbowego, lub
5. z posiadanych informacji wynika, że podatnik może prowadzić działania z zamiarem wykorzystania działalności banków w rozumieniu art. 119zg pkt 1 Ordynacji podatkowej lub spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi w rozumieniu art. 119zg pkt 9 Ordynacji podatkowej.

Należy także podać, że ustawodawca:

• nie wskazał w jakiej formie osoba ubiegająca się o nadanie statusu czynnego podatnika VAT powinna dowiedzieć się o odmowie rejestracji – innymi słowy nie wskazuje się ani na postanowienie, ani też na decyzję podatkową,
• nie ma także wskazania jaki środek zaskarżania powinien być użyty przez wnioskodawcę składającego VAT-R, aby odwołać się od „decyzji” naczelnika urzędu skarbowego o braku rejestracji.

Należy zauważyć, że w takiej sytuacji należy wybrać taki środek zaskarżenia, który docelowo powinien zmierzać do weryfikacji „decyzji” naczelnika urzędu skarbowego przez sąd administracyjny. Dlatego też można wskazać:

• w pierwszej kolejności wnioskodawca powinien wnieść ponaglenie,
• następnie, w braku rejestracji – co może być potwierdzone odpłatnie na VAT-5 – wnioskodawca powinien złożyć skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego na bezczynność organu podatkowego.

Ponaglenie to instytucja prawna uregulowana w art.141 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa (OP), która wskazuje, że na niezałatwienie sprawy we właściwym terminie lub terminie ustalonym na podstawie art. 140 stronie służy ponaglenie do organu podatkowego wyższego stopnia. Wnioskodawca powinien złożyć zatem ponaglenie do Dyrektora Izby Administracji Skarbowej. Należy jednakże mieć na uwadze, że art.141 § 1 OP należy interpretować łącznie z treścią art.140§ 1 OP, gdzie wskazuje się, że o każdym przypadku niezałatwienia sprawy we właściwym terminie organ podatkowy obowiązany jest zawiadomić stronę, podając przyczyny niedotrzymania terminu i wskazując nowy termin załatwienia sprawy. Zatem wykładnia literalna i wewnętrzna systemowa (w ramach ustawy Ordynacja Podatkowa) powoduje, że aby złożyć ponaglenie na czynności naczelnika urzędu skarbowego niezbędne jest łącznie:

• niezałatwienie sprawy (tu: brak rejestracji jako czynny podatnik VAT),
• niezałatwienie sprawy w terminie.

Co najbardziej istotne, żaden przepis dotyczący braku rejestracji (ani też inny przepis w ustawie o podatku od towarów i usług) wnioskodawcy jako czynnego podatnika VAT, nie wskazuje ustawowego terminu rejestracji. Należy zatem ze strony Dyrektora Izby Administracji Skarbowej spodziewać się postanowienia negatywnego, co do którego nie przysługuje zażalenie.

Kolejno, wnioskodawca powinien złożyć do WSA skargę na bezczynność organu podatkowego i na poziomie sądowym dochodzić swoich praw.

Przedstawiona procedura postępowania wydaje się wobec braku uregulowań ustawowych, jedyną możliwą ścieżką postępowania na gruncie Ordynacji Podatkowej,w ramach której wnioskodawca może poddać kontroli sądowej „decyzję” podjętą przez naczelnika urzędu skarbowego.

Mariusz Nowak