Ulga na złe długi w przypadku dłużnika nieodliczającego VAT

ODPOWIEDŹ

Zgodnie z art.89b ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług w przypadku otrzymania zawiadomienia, o którym mowa w art.89a ust.2 pkt 6 i nieuregulowania należności w terminie 14 dni od dnia otrzymania tego zawiadomienia, podatnik (dłużnik) jest obowiązany do odpowiedniego pomniejszenia podatku naliczonego podlegającego odliczeniu lub w przypadku jego braku, do odpowiedniego powiększenia kwoty podatku należnego, o kwotę podatku wynikającą z nieuregulowanych faktur, poprzez korektę deklaracji za okres, w którym dokonał odliczenia.

Istotnym zatem w opisanej w pytaniu sytuacji jest ustalenie:

• czy podatek wynikający z faktury, z której wierzytelność została odpisana jako nieściągalna jest w Pani przypadku podatkiem naliczonym podlegającym odliczeniu oraz

• jak należy rozumieć zapis do odpowiedniego pomniejszenia podatku naliczonego lub w przypadku jego braku, do odpowiedniego powiększenia kwoty podatku należnego.

Odnosząc się do pierwszej kwestii, w opisanym przez Panią przypadku podatek naliczony nie jest podatkiem podlegającym odliczeniu co wynika z treści art.86 ust.1 w powiązaniu z art.90 ustawy o VAT. W myśl bowiem art.86 ust.1 ustawy w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art.15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Zgodnie natomiast z art.90 ust.1 i 2 ustawy o VAT w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust.10, zgodnie z którym, w przypadku gdy proporcja określona zgodnie z ust.2–8: 1) przekroczyła 98% oraz kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu, wynikająca z zastosowania tej proporcji, w skali roku, była mniejsza niż 500 zł – podatnik ma prawo uznać, że proporcja ta wynosi 100%; 2) nie przekroczyła 2% – podatnik ma prawo uznać, że proporcja ta wynosi 0%.

Prowadzi Pani działalność gospodarczą, w której 99% stanowi sprzedaż zwolniona, a zatem zgodnie z cytowanym art.90 ust.10 miała Pani prawo uznać, że podatek naliczony wynikający z faktur dokumentujących dokonane zakupy nie podlega odliczeniu i takiego odliczenia Pani nie dokonała.

W odniesieniu do drugiej kwestii moim zdaniem, zapis do odpowiedniego pomniejszenia podatku naliczonego lub w przypadku jego braku, do odpowiedniego powiększenia kwoty podatku należnego z pewnością nie dotyczy sytuacji, w której dłużnik nie dokonał odliczenia podatku naliczonego. Zapis ten może dotyczyć sytuacji, w której dłużnik odliczył w deklaracji podatek naliczony z faktury będącej przedmiotem ulgi na złe długi i jednocześnie w tej samej deklaracji z uwagi na rozliczenie innych faktur korekt „in minus” podatek naliczony w efekcie wykazany był ze znakiem minus.

Niezależnie od powyższego, istotny w sprawie jest fakt, że przepis w sposób wyraźny i jednoznaczny określa, w jaki sposób i za jaki okres dłużnik obowiązany jest do pomniejszenia podatku naliczonego (lub w przypadku jego braku do powiększenia podatku należnego), tj. poprzez korektę deklaracji za okres, w którym dokonał odliczenia. W opisanym przez Panią przypadku takiej deklaracji nie ma. Stanowisko takie poparł Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej nr IBPP2/443-837/11/BW z 4 listopada 2011 roku, który uznał za prawidłowe stanowisko wnioskodawcy, zdaniem którego w sytuacji, gdy dłużnik nie odliczył podatku naliczonego, jedyną konsekwencją jest brak działań po stronie dłużnika, który nie jest zobligowany do dokonania korekty podatku naliczonego, nie ma to jednak znaczenia dla możliwości skorygowania należnego podatku VAT przez wierzyciela.  

Reasumując

Z uwagi na fakt, że:

• nie dokonała Pani odliczenia VAT z przedmiotowej faktury,

• podatek naliczony z niej wynikający nie stanowi u Pani podatku podlegającego odliczeniu,

• zapis mówiący o odpowiednim powiększeniu podatku należnego nie dotyczy sytuacji występującej w przypadku dłużnika, który takiego odliczenia nie dokonał, nie ma Pani obowiązku dokonania określonej w art. 89b ustawy o VAT korekty podatku naliczonego ani należnego.

Katarzyna Domińska