Utrata samochodu w wyniku spalenia a obowiązek korekty podatku naliczonego

ODPOWIEDŹ

W przypadku, gdy samochód został zakupiony z zamiarem wykorzystania do działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług, to jego utrata, z przyczyn niezależnych, tj. w sposób niezawiniony, nie rodzi obowiązku dokonywania korekty odliczonego podatku.

UZASADNIENIE

W myśl art. 86a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, stanowi 50% kwoty podatku wynikającej z faktury otrzymanej przez podatnika. Zgodnie z art. 86a ust. 2 ustawy, do wydatków związanych z pojazdami samochodowymi, o których mowa w ust. 1, zalicza się wydatki dotyczące:

1. nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów oraz nabycia lub importu ich części składowych;

2. używania tych pojazdów na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, związane z tą umową, inne niż wymienione w pkt 3;

3. nabycia lub importu paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu, wykorzystywanych do napędu tych pojazdów, usług naprawy lub konserwacji tych pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów.

Stosownie do art. 86a ust. 3 pkt 1 lit. a ustawy, ograniczenie w odliczeniu podatku do wysokości 50% nie ma zastosowania w przypadku gdy pojazdy samochodowe są wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika. Z kolei na podstawie art. 86a ust. 4 ustawy, pojazdy samochodowe są uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, jeżeli:

1. sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub

2. konstrukcja tych pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne.

W myśl art. 86a ust. 6 ustawy ewidencja przebiegu pojazdu jest prowadzona od dnia rozpoczęcia wykorzystywania pojazdu samochodowego wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika do dnia zakończenia wykorzystywania tego pojazdu wyłącznie do tej działalności. Podatnicy wykorzystujący wyłącznie do działalności gospodarczej pojazdy samochodowe, dla których są obowiązani prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu, mają obowiązek złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego informację o tych pojazdach w terminie 7 dni od dnia, w którym poniosą pierwszy wydatek związany z tymi pojazdami (art. 86a ust. 12 ustawy).

W przedstawionej w pytaniu sytuacji, pojazd był wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej, a sposób wykorzystywania tego pojazdu potwierdzony był prowadzoną ewidencją przebiegu pojazdu, która wykluczała jego użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą, oraz złożono w urzędzie skarbowym informację o przedmiotowym samochodzie - na druku VAT-26, zatem Czytelnikowi przysługiwało pełne prawo do odliczenia podatku VAT od wydatków związanych z zakupem tego pojazdu.

W myśl art. 90b ust. 1 ww. ustawy o podatku od towarów i usług w przypadku gdy w ciągu 60 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania pojazd samochodowy:

1. wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej, nastąpi zmiana jego wykorzystania na wykorzystywanie do celów działalności gospodarczej i do celów innych niż działalność gospodarcza podatnik jest obowiązany do dokonania korekty kwoty podatku naliczonego odliczonej przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego pojazdu;

2. w odniesieniu do którego kwotę podatku naliczonego stanowiła kwota w wys. 50%, nastąpi zmiana jego wykorzystywania na wykorzystywanie wyłącznie do działalności gospodarczej, podatnik jest uprawniony do dokonania korekty kwoty podatku naliczonego odliczonej przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego pojazdu.

Natomiast, w myśl art. 90b ust. 2 ww. ustawy, w przypadku gdy w okresie korekty, o której mowa w ust. 1, nastąpi sprzedaż pojazdu samochodowego, uznaje się, że wykorzystanie tego pojazdu zostało zmienione na wykorzystanie wyłącznie do działalności gospodarczej, aż do końca okresu korekty. Zgodnie więc z przywołanymi wyżej przepisami zmiana sposobu użytkowania samochodu przed upływem 60 miesięcy powoduje konieczność korekty podatku naliczonego.

Dlatego też wątpliwości Czytelnika dotyczą obowiązku dokonania korekty podatku naliczonego, odliczonego w związku z zakupem samochodu, z uwagi na całkowite zniszczenie ww. pojazdu.

W sprawie zachowania nabytego prawa do odliczenia, wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzeczeniu z dnia 15 stycznia 1998 r. w sprawie C-37/95 pomiędzy Państwem Belgijskim a Ghent Coal Terminal NV, w którym stwierdził, że: „w sytuacji kiedy nabycie towarów i usług zostało poczynione z zamiarem wykorzystania ich do działalności opodatkowanej, ale z powodów pozostających poza kontrolą podatnika, nie wykorzystał on nabytych towarów i usług w prowadzeniu tej działalności, prawo podatnika do odliczenia zostaje zachowane”.

Również w wyroku sygn. akt I FSK 1450/09 z dnia 14 października 2010 zdaniem NSA: „W orzecznictwie podkreśla się, że podatnik mógł być zobowiązany do dokonania stosownej korekty podatku gdy sporne towary uznane zostały za niedobory zawinione. (…) Powyższe nie dotyczy jednak niedoborów niezawinionych, gdyż jak podnosi się w literaturze „z brzmienia przepisu art. 20 ust. 1 lit. b VI dyrektywy (odpowiednio art. 185 ust. 2 dyrektywy VAT z 2006 r.) wynika, że nie powodują konieczności korekty udowodnione albo potwierdzone przypadki zniszczenia, utraty lub kradzieży własności (składników majątku).”

Tak więc, zdaniem redakcji, w związku z tym, że ustawa o podatku od towarów i usług pozwala na bieżące odliczenie podatku naliczonego, fakt późniejszego wystąpienia zdarzenia losowego, jakim jest zniszczenie towaru nie pozbawia prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z zakupem tego towaru. Należy pamiętać jednak o tym, że dla celów dowodowych fakt wystąpienia powyższego zdarzenia losowego winien być dokładnie udokumentowany. Konsekwencją powyższego jest brak obowiązku dokonywania korekty podatku naliczonego odliczonego przy nabyciu samochodu, który został następnie zniszczony.

Halina Lisowska