Utrata zwolnienia podmiotowego VAT a korekta podatku naliczonego

Odpowiedź

Korektę podatku naliczonego „in plus” wynikającego ze sporządzonego spisu z natury należy dokonać jednorazowo w pierwszej deklaracji VAT-7 składanej po utracie prawa do zwolnienia w pozycji 48 – korekta podatku naliczonego od pozostałych nabyć.

Uzasadnienie

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Kwotę podatku naliczonego stanowi, suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika: 

• z tytułu nabycia towarów i usług,
• wskutek dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy, nie wcześniej jednak niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny. 
Zatem, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. 
Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. Jeżeli jednak wartość sprzedaży zwolnionej od podatku przekroczy kwotę 200 000 zł, zwolnienie traci moc począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę. 
Stosowanie do art. 96 ust. 1 ustawy, podmioty prowadzące działalność gospodarczą, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności, tj. 

1. odpłatnej dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksportu towarów;
3. importu towarów na terytorium kraju;
4. wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów
   - złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne. 

Naczelnik urzędu skarbowego po weryfikacji danych podanych w zgłoszeniu rejestracyjnym rejestruje podatnika jako „podatnika VAT czynnego” i na wniosek podatnika potwierdza to zarejestrowanie.
Podmioty prowadzące działalność gospodarczą rozpoczną dokonywanie sprzedaży opodatkowanej, utracą zwolnienie od podatku lub zrezygnują z tego zwolnienia, obowiązane są do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, a w przypadku podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT zwolnieni - do aktualizacji tego zgłoszenia, w terminach:

1. przed dniem dokonania pierwszej sprzedaży towaru lub usługi w przypadku rozpoczęcia dokonywania tej sprzedaży;
2. przed dniem, w którym podatnik traci prawo do zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9, w przypadku utraty tego prawa;
3. przed początkiem miesiąca, w którym podatnik rezygnuje ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 3 oraz art. 113 ust. 1 i 9, w przypadku rezygnacji z tego zwolnienia, z zastrzeżeniem pkt 4;
4. przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5, w przypadku rezygnacji ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 9, od pierwszej wykonanej czynności.

Z kolei zasady dotyczące sposobu i terminu dokonywania korekt podatku naliczonego oraz podmiotu zobowiązanego bądź uprawnionego do dokonania korekty zostały określone w art. 91 ustawy o VAT. Zgodnie z art. 91 ust. 7d ustawy w przypadku zmiany prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony od towarów i usług, innych niż wymienione w ust. 7a i 7b, w szczególności towarów handlowych lub surowców i materiałów, nabytych z zamiarem wykorzystania ich do czynności, w stosunku do których przysługuje pełne prawo do obniżenia podatku należnego lub do czynności, w stosunku do których prawo do obniżenia podatku należnego nie przysługuje, i niewykorzystanych zgodnie z takim zamiarem do dnia tej zmiany, korekty podatku naliczonego dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okresy rozliczeniowe, w których wystąpiła ta zmiana. 
Zatem, dokonanie korekty VAT naliczonego po utracie zwolnienia z podatku VAT jest możliwe, w przypadku wykorzystania niesprzedanych do dnia utraty zwolnienia składników do czynności opodatkowanych. Korekty dotyczą niżej wymienionych składników majątkowych:

1. środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych oraz gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy o wartości początkowej przekraczającej 15.000 zł,
2. środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych oraz gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy o wartości początkowej nieprzekraczającej 15.000 zł,
3. towarów, materiałów i surowców handlowych.

Czytelnik w związku z utratą prawa do zwolnienia dokonał na dzień rejestracji jako czynny podatnik VAT spisu z natury towarów i materiałów nabytych do prowadzonej działalności a niesprzedanych do dnia utraty zwolnienia. Zatem, w odniesieniu do wyszczególnionych w tym spisie materiałów i towarów nastąpiła zmiana prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu ich zakupu z uwagi na zmianę sposobu ich wykorzystania.  
Wobec tego Czytelnik w miesiącu, w którym nastąpiła zmiana przeznaczenia tych towarów ma prawo dokonać korekty podatku naliczonego.
Na podstawie dokonanego spisu z natury Czytelnik ma prawo do odliczenia kwoty ustalonego w ten sposób podatku naliczonego, w deklaracji VAT-7 w poz. 48 – korekta podatku naliczonego od pozostałych nabyć.
Należny także pamiętać, że podatek VAT od zakupionych towarów i materiałów w okresie kiedy Czytelnik był zwolniony z VAT stanowił koszty uzyskania przychodów. Wobec tego wartość podatku VAT zawarta w jednorazowej korekcie powinna zwiększyć przychody zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 7f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ewidencja w deklaracjACH: VAT-7(19) korekta podatku naliczonego od pozostałych nabyć w poz. 48

Podstawa prawna: art. 86 ust. 1, art. 86 ust. 2, art. 86 ust. 10 i 10b, art. 91 ust.7-7d ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług.