Uznanie Gminy za podatnika z tytułu odpłatnego zbycia przedmiotów nabytych w drodze spadku

Stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 12 października 2018 roku nr 0111-KDIB3-2.4012.630.2018.1.SR

 Sytuacja Podatnika

Gmina jest zarejestrowanym podatnikiem VAT. Postanowieniem z dnia 5 kwietnia 2017 r. Sądu Rejonowego w C. Wydział l Cywilny, Gmina nabyła na podstawie ustawy w całości z dobrodziejstwem inwentarza spadek po zmarłej mieszkance miasta. W skład nabytego spadku wchodzą przedmioty użytku domowego, takie jak, noszące ślady użytkowania: meble (szafy, kredensy, stoły, krzesła – w tym rękodzieło), maszyna do szycia, obrazy olejne i akwarele malarzy nieprofesjonalnych, Varia, w tym biżuteria złota i srebrna, kryształowe wazony, miski, talerze, kieliszki oraz inne drobne przedmioty o znikomej wartości. Gmina, realizując uprawnienia właścicielskie, zamierza zbyć nabyty składnik majątkowy nie w celu uzyskania dochodu, tylko w celu innego sposobu zagospodarowania składnika majątkowego. Sprzedaż odbywać się będzie w sposób sformalizowany na podstawie zarządzenia

Czy Gmina, dokonując odpłatnego zbycia w opisanym zdarzeniu przyszłym działa jako podatnik i tym samym prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem od towarów i usług w rozumieniu przepisów art. 15 ust. 1 w zw. z ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2014 r. o podatku od towarów i usług?

Stanowisko Dyrektora

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług– podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Pod pojęciem działalności gospodarczej – na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy – należy rozumieć wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że za podatnika VAT będzie uznany tylko taki podmiot, który dokonuje czynności zmierzające do wykorzystania nabytych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Jak stanowi natomiast art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Jako, że jednostki samorządu terytorialnego są wyposażone w osobowość prawną oraz w określonym zakresie wykonują samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, należy uznać, że spełniają zawartą w tym przepisie definicję podatnika VAT. Zatem w przypadku, gdy gmina wykonuje czynności na podstawie umów cywilnoprawnych, tj. na warunkach i w okolicznościach właściwych również dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą – powinna być traktowana jako podatnik VAT, gdyż w przedmiotowym zakresie działa de facto w sposób analogiczny do tych podmiotów.

W tym kontekście podkreślić należy, że sposób, w jaki jednostka samorządu terytorialnego weszła w posiadanie majątku będącego przedmiotem zbycia, nie wyłącza możliwości zakwalifikowania późniejszej jego dostawy jako działalności gospodarczej. Zatem Gmina w zakresie rozporządzania posiadanym majątkiem każdorazowo wykonuje działalność gospodarczą. W świetle powyższego należy stwierdzić, że transakcja zbycia składników majątku nabytych wcześniej w drodze spadkobrania jest niewątpliwie czynnością cywilnoprawną (nie zaś publicznoprawną).

Zatem, dokonując odpłatnego zbycia opisanych w zdarzeniu przyszłym składników majątku, Gmina będzie działać jako podatnik i tym samym prowadzić działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 w związku z ust. 2 ustawy. W konsekwencji transakcja ta będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Należy zaznaczyć, że sposób, w jaki Gmina weszła w posiadanie mienia, nie wyłącza możliwości zakwalifikowania późniejszej ich dostawy jako działalności gospodarczej.

Podstawa prawna: art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług.

Komentarz redakcji:

W powyższej Dyrektor KIS uznał Gminę za podatnika prowadzącego działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem VAT z tytułu odpłatnego zbycia przedmiotów użytku domowego nabytych w drodze spadku. Zdaniem KIS sposób, w jaki Gmina weszła w posiadanie mienia, nie wyłącza możliwości zakwalifikowania późniejszej ich dostawy jako działalności gospodarczej.

W Wyroku  NSA z 5 grudnia 2014 r. sygn. I FSK 1547/14 sąd uznał, że takie nabycie, a następnie wykonywanie w związku z tym faktem jedynie funkcji właścicielskich, nie przynosi żadnych wymiernych korzyści zarówno tworzącym wspólnotę samorządową mieszkańcom, jak i samej Gminie. Przedmiotem nabycia jest mienie, którego Gmina, gdyby miała taką możliwość, mogłaby do swych zasobów komunalnych nie włączyć. Dokonując zbycia tak pozyskanego mienia Gmina może uniknąć ponoszenia wydatków związanych z jego posiadaniem, niekiedy mienia które nabyła wbrew swojej woli i którego z obiektywnych przyczyn nie jest w stanie w żaden sposób spożytkować.

Na tej podstawie sąd uznał, że sprzedaż majątku nabytego w drodze spadkobrania, nie jest czynnością wykonywaną przez gminę jako podatnik VAT. Niemniej, każdorazowo należy dokonać oceny, czy w odniesieniu do danej czynności gmina występowała w charakterze podatnika, tj. jako osoba angażująca środki podobne do wykorzystywanych przez handlowca, a nie osoba wykonująca prawo własności w stosunku do nieruchomości. Istotna jest więc ocena, czy strona dokonując sprzedaży nieruchomości zachowywała się tak jak handlowiec.

W naszym artykule: "Sprzedaż przez Gminę towarów nabytych w drodze spadkobrania a opodatkowanie VAT" gmina dodatkowo środki uzyskane ze zbycia spadku zobowiązana była przeznaczyć na spłatę zadłużenia wobec wierzycieli zmarłego, zatem wykonywała narzucone jej przepisami ustawy kodeks cywilny obowiązki spadkobiercy w związku z tym nie działała jak handlowiec.