Wykreślenie kontrahenta z „białej listy” a prawo do odliczenia VAT

Odpowiedź

O rzetelności dokonanej transakcji świadczy m.in. fakt, że Czytelnik sprawdził kontrahenta na tzw. „białej liście podatników”. Jeśli w chwili dokonania transakcji kontrahent widniał w wykazie czynnych podatników VAT, to Czytelnik ma prawo do odliczenia VAT od tej transakcji, jeżeli służy ona czynnościom opodatkowanym.

Uzasadnienie

Zasady rejestracji czynnego podatnika VAT i jego wykreślenie.
Zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności np. odpłatnej dostawy towarów, odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne. Naczelnik urzędu skarbowego po weryfikacji danych podanych w zgłoszeniu rejestracyjnym rejestruje podatnika jako “podatnika VAT czynnego” i na wniosek podatnika potwierdza to zarejestrowanie.
Naczelnik urzędu skarbowego wykreśla natomiast z urzędu podatnika z rejestru jako podatnika VAT bez konieczności zawiadamiania go o tym, jeżeli: 

1. podatnik nie istnieje lub
2. mimo podjętych udokumentowanych prób nie ma możliwości skontaktowania się z podatnikiem albo jego pełnomocnikiem, lub
3. dane podane w zgłoszeniu rejestracyjnym okażą się niezgodne z prawdą, lub
4. podatnik albo jego pełnomocnik nie stawia się na wezwania naczelnika urzędu skarbowego, naczelnika urzędu celno-skarbowego, dyrektora izby administracji skarbowej lub Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, lub
5. posiadane informacje wskazują na prowadzenie przez podatnika działań z zamiarem wykorzystania działalności banków w rozumieniu art. 119zg pkt 1 Ordynacji podatkowej lub spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi w rozumieniu art. 119zg pkt 9 Ordynacji podatkowej, lub
6. wobec tego podatnika sąd orzekł, na podstawie odrębnych przepisów, zakaz prowadzenia działalności gospodarczej.

Wykreśleniu z urzędu z rejestru jako podatnik VAT podlega także podatnik, który:

1. zawiesił wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów dotyczących zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na okres co najmniej 6 kolejnych miesięcy lub
2.  będąc obowiązanym do złożenia deklaracji VAT nie złożył takich deklaracji za 3 kolejne miesiące lub takiej deklaracji za kwartał, lub
3. składał przez 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały deklaracje VAT, w których nie wykazał sprzedaży, nabycia towarów lub usług ani importu towarów z kwotami podatku do odliczenia, lub
4. wystawiał faktury lub faktury korygujące, dokumentujące czynności, które nie zostały dokonane, lub
5. prowadząc działalność gospodarczą wiedział lub miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że dostawcy lub nabywcy biorący udział pośrednio lub bezpośrednio w dostawie tego samego towaru lub usługi uczestniczą w nierzetelnym rozliczaniu podatku w celu odniesienia korzyści majątkowej.

 
Naczelnik urzędu skarbowego, na wniosek podmiotu złożony w terminie 2 miesięcy od dnia wykreślenia z rejestru jako podatnika VAT, przywraca zarejestrowanie podmiotu jako podatnika VAT czynnego bez konieczności składania zgłoszenia rejestracyjnego:

• jeżeli podatnik udowodni, że prowadzi opodatkowaną działalność gospodarczą, a w przypadku nieskładania deklaracji pomimo takiego obowiązku - jeżeli najpóźniej wraz ze złożeniem wniosku o przywrócenie zarejestrowania złoży brakujące deklaracje,
• w przypadku, w którym w złożonych deklaracjach nie została wykazana sprzedaż, nabycie towarów lub usług ani import towarów z kwotami podatku do odliczenia, i okoliczność ta wynika, zgodnie z wyjaśnieniami podatnika, ze specyfiki prowadzonej działalności gospodarczej,
• jeżeli podatnik wykaże, że prowadzi działalność gospodarczą, a wystawienie faktury lub faktury korygującej było wynikiem pomyłki lub nastąpiło bez wiedzy podatnika,
• jeżeli podatnik udowodni, że prowadzone przez niego działania nie są realizowane do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi albo wyjdą na jaw inne okoliczności lub dowody, z których wynikał brak tego zamiaru.

Prowadzenie jawnego rejestru podatników VAT
Szef Krajowej Administracji Skarbowej prowadzi w postaci elektronicznej wykaz podmiotów:

1. w odniesieniu do których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji albo które wykreślił z rejestru jako podatników VAT;
2. zarejestrowanych jako podatnicy VAT, w tym podmiotów, których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona.

Wykaz jest udostępniany w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych w sposób umożliwiający sprawdzenie, w tym automatycznie, czy podmiot znajduje się w wykazie na wybrany dzień, przypadający nie wcześniej niż w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym podmiot jest sprawdzany. Dane tego podmiotu są udostępniane według stanu na wybrany dzień. Wykaz zawiera:

• szczegółowe dane podmiotów jak ich nazwę, imię i nazwisko, numery NIP, PESEL, REGON, w KRS, adresy, dane osób wchodzących w skład organu uprawnionego do reprezentowania podmiotu, dane prokurenta, 
• status podmiotu:

w odniesieniu do którego nie dokonano rejestracji albo który wykreślono z rejestru jako podatnika VAT,
zarejestrowanego jako “podatnik VAT czynny” albo “podatnik VAT zwolniony”, w tym podmiotu, którego rejestracja została przywrócona;

• daty rejestracji, odmowy rejestracji albo wykreślenia z rejestru oraz przywrócenia zarejestrowania jako podatnika VAT;
• podstawę prawną odpowiednio odmowy rejestracji, wykreślenia z rejestru oraz przywrócenia zarejestrowania jako podatnika VAT;
• numery rachunków rozliczeniowych - wskazanych w zgłoszeniu identyfikacyjnym lub zgłoszeniu aktualizacyjnym i potwierdzonych przy wykorzystaniu STIR w rozumieniu art. 119zg pkt 6 Ordynacji podatkowej.

Szef Krajowej Administracji Skarbowej wykreśla podmiot z wykazu po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji podmiotu jako podatnika VAT albo wykreślił podmiot z rejestru jako podatnika VAT. Wykaz jest aktualizowany w dni robocze, raz na dobę. Dostęp do wykazu jest możliwy także za pośrednictwem systemu teleinformatycznego Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Szef Krajowej Administracji Skarbowej, z urzędu lub na wniosek, usuwa lub prostuje dane inne niż dane osobowe zawarte w wykazie niezgodne ze stanem rzeczywistym. Podmiot, którego dane zostały zawarte w wykazie, może złożyć do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej wniosek o usunięcie lub sprostowanie danych innych niż dane osobowe niezgodnych ze stanem rzeczywistym wraz z uzasadnieniem. Szef Krajowej Administracji Skarbowej odmawia, w drodze decyzji, usunięcia lub sprostowania danych innych niż dane osobowe zawartych w wykazie wskazanych we wniosku podmiotu, jeżeli spowodowałoby to niezgodność ze stanem rzeczywistym.

Podstawowe reguły odliczania VAT

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Kwotę podatku naliczonego min. stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika 
z tytułu:

a) nabycia towarów i usług, 
b) dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Na wniosek zainteresowanego naczelnik urzędu skarbowego jest obowiązany potwierdzić, czy podatnik jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny lub zwolniony. Zainteresowanym może być zarówno sam podatnik, jak i osoba trzecia mająca interes prawny w złożeniu wniosku.
Zatem, zgodnie z powyższymi przepisami, jeżeli Czytelnik dokonał należytej staranności i na dzień dokonania transakcji sprawdził swojego kontrahenta czy jest on czynnym podatnikiem VAT, to jeśli spełnione zostały pozostałe wymagane warunki w celu odliczenia VAT, to Czytelnik może dokonać obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Wykaz podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT, niezarejestrowanych oraz wykreślonych i przywróconych do rejestru VAT znajduje się na stronie https://www.podatki.gov.pl/wykaz-podatnikow-VAT-wyszukiwarka.

Ewidencja w deklaracjach: VAT-7 (20) nabycie towarów i usług zaliczanych u podatnika do środków trwałych należy wykazać w poz. 43  i 44, natomiast nabycie towarów i usług pozostałych w poz. 45  i 46.
                                                                                               

Podstawa prawna: art. 86 ust. 1 i ust. 2 pkt 1, art. 96 ust. 1, 4, 9, 9a, 9h, 9ha, 9i, 9j i arrt. 96B ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług