Wykreślenie podatnika VAT a możliwość powrotu do zwolnienia podmiotowego

ODPOWIEDŹ

Czytelnik (spółka) w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług w sytuacji wykreślenia z rejestru czynnych podatników VAT nie rozpoczyna swojej działalności gospodarczej, lecz ją kontynuuje, z chwilą wykreślenia nie staje się też podatnikiem zwolnionym z VAT.  Zmiana statusu podatnika z czynnego na zwolnionego z VAT powoduje konieczność dokonania korekty odliczonego przy nabyciu podatku, jeżeli zmiana następuje w okresie korekty. W przypadku samochodów o wartości początkowej do 15 000 zł okres korekty wynosi 12 miesięcy, a powyżej 15 tys. zł - 5 kolejnych lat. W przypadku natomiast, gdy sprzedaż przez komornika zostanie dokonana przed zmianą statusu Czytelnika na podatnika zwolnionego z VAT wówczas sprzedaż będzie podlegała opodatkowaniu VAT.

 

UZASADNIENIE

Według przepisów ustawy o podatku od towarów usług naczelnik urzędu skarbowego ma możliwość wykreślenia podmiotu z rejestru czynnych podatników VAT. W sytuacji, gdy podatnik będąc obowiązanym do składania w ustawowym terminie deklaracji podatkowych nie wywiązuje się z tego obowiązku przez 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały, to naczelnik wykreśla z urzędu taki podmiot. Nie oznacza to od razu, że podatnik traci status czynnego podatnika VAT. Zostanie on przywrócony bez konieczności ponownego składania zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R, gdy udowodni, że prowadzi opodatkowaną działalność gospodarczą oraz, niezwłocznie złoży zaległe deklaracje podatkowe.

Jeżeli spółka chciałaby powrócić do zwolnienia podmiotowego w trakcie roku podatkowego musi spełnić następujące warunki: nie może dokonywać dostaw i usług opisanych w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT, musi mieć siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju, wartość sprzedaży nie mogła przekroczyć łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł, musiałby minąć co najmniej rok od końca roku, w którym spółka utraciła zwolnienie lub zrezygnowała z niego, spółka musiałaby być zarejestrowana jako czynny podatnik VAT. Ponadto, podatnik, który zdecyduje się na powrót do zwolnienia z VAT, ma obowiązek w terminie 7 dni, licząc od dnia, w którym nastąpi zmiana, złożyć do właściwego urzędu skarbowego aktualizację danych na formularzu VAT-R w części C.1. Formularza.

Z opisu Czytelnika nie wynika, czy w okresie w którym zaprzestał składania deklaracji VAT nie prowadził również działalności gospodarczej, tj. nie dokonywał sprzedaży podlegającej opodatkowaniu VAT i nie wystawiał z tego tytułu faktur. Zakładam, że Czytelnik nie składał deklaracji ponieważ nie prowadził w tym czasie działalności gospodarczej, nie dokonywał czynności opodatkowanych tym podatkiem oraz nie wystawiał faktur.

Wyboru zwolnienia z VAT można dokonać od pierwszego dnia dowolnego miesiąca następującego po upływie roku liczonym od końca roku, w którym utrata zwolnienia miała miejsce (pod warunkiem spełnienia pozostałych w/w warunków). Należy także pamiętać o tym, że organ nie zarejestruje Czytelnika jako zwolnionego z VAT z datą wsteczną, tj. sprzed dokonania wykreślenia z rejestru jako podatnika VAT czynnego.

Zatem, zdaniem Redakcji, Czytelnik chcąc wybrać zwolnienie podmiotowe z VAT powinien najpierw w celu przywrócenia go przez naczelnika jako podatnika VAT czynnego złożyć zaległe deklaracje, w przypadku gdy nie dokonywał sprzedaży opodatkowanej VAT wykazać w deklaracjach wyłącznie podatek naliczony, np. z tytułu ponoszonych opłat stałych jak czynsz, energia, itp, a następnie złożyć aktualizację danych na formularzu VAT-R najpóźniej w terminie 7 dni od dnia dokonania wyboru zwolnienia z VAT. Należy również pamiętać o tym, że konsekwencją powrotu podatnika VAT czynnego do zwolnienia podmiotowego jest zmiana przeznaczenia zakupionych towarów, na wykorzystywanie wyłącznie do czynności zwolnionych, co powoduje zmianę prawa do odliczenia podatku naliczonego od wydatków poniesionych przez przedsiębiorcę w czasie kiedy był czynnym podatnikiem VAT. Skutkiem tego jest obowiązek korekty podatku naliczonego, o której mowa w art. 91 ust. 7 ustawy o VAT. Z przepisu tego wynika, że podatnik jest zobowiązany do korekty podatku naliczonego w przypadku, gdy m.in. miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia, a następnie zmieniło się prawo do odliczenia. Przy czym należy podkreślić, że obowiązek korekty wystąpi wówczas, gdy do zmiany prawa do odliczenia dochodzi w tzw. okresie korekty, o którym mowa w art. 91 ustawy o VAT. I tak, w stosunku do:

 

• środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych o wartości początkowej powyżej 15 000 zł okres korekty wynosi 5 kolejnych lat,

• środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych o wartości początkowej do 15 000 zł okres korekty wynosi 12 miesięcy, a dokonać należy jej w deklaracji składanej za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła zmiana ich przeznaczenia,

• towarów, surowców i materiałów Czytelnik obowiązany będzie zwrócić całość odliczonej kwoty. Jeżeli w chwili powrotu do zwolnienia Czytelnik posiada na stanie zapasy towarów handlowych lub materiałów, przy nabyciu których miał prawo do odliczenia, powinien skorygować naliczony podatek w deklaracji składanej za okres, w którym miała miejsce zmiana statusu na podatnika VAT zwolnionego. Pomocne w sytuacji zmiany związku zakupionych towarów z czynności opodatkowanych na zwolnione z VAT będzie dokonanie (pomimo braku  ustawowego obowiązku) spisu z natury.

 

Odnośnie sprzedaży samochodu przez komornika, w pierwszej kolejności należy dokonać oceny na podstawie obowiązujących przepisów prawa podatkowego, czy dana sprzedaż podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Sprzedaż taka będzie stanowić dostawę w rozumieniu VAT wtedy, gdyby stanowiła taką dostawę dla tego podatnika. Zatem, jeżeli Czytelnik w okresie sprzedaży przez komornika zajętego samochodu będzie miał już status podatnika zwolnionego z VAT, czyli po uprzednim dokonaniu ewentualnej korekty odliczonego podatku z uwagi na zmianę statusu z czynnego na zwolnionego podatnika VAT, wówczas sprzedaż będzie zwolniona z podatku, w przeciwnym razie czynność sprzedaży samochodu będzie podlegała opodatkowaniu VAT, bowiem zgodnie z art.43 ust. 1 pkt 2 ustawy zwolnienie z VAT przysługuje w przypadku dostawy towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Fakturę wystawioną przez komornika Czytelnik będzie zobowiązany rozliczyć w deklaracji VAT. Obowiązek podatkowy z tytułu dokonywanej w trybie egzekucji dostawy towarów, powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty w odniesieniu do otrzymanej kwoty. Pod pojęciem „otrzymanie zapłaty” należy rozumieć moment otrzymania środków pieniężnych przez komornika (wpływ na jego konto).

Dodatkowo informujemy, że wartość tej sprzedaży nie będzie brana pod uwagę przy ustalaniu limitu 200 tys. zł przy rozważaniu ewentualnego późniejszego prawa do zmiany statusu na podatnika zwolnionego z VAT.

Ewa KotPodstawa prawna: art. 19a ust. 5 pkt 1 lit.c i ust. 6, art. 43 ust. 1 pkt 2, art. 91, art. 96 ust. 9a pkt 2 i ust. 9h, art. 113 ust. 1, ust. 2, ust.11, ust. 13 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.