0
1863
Firma od sierpnia zajmuje się sprzedażą wysyłkową, korzysta z usług kurierskich. Czy słusznie zakładamy, że obowiązek podatkowy w VAT przy dostawie towarów przez kuriera (płatność za pobraniem) powstaje z chwilą dostarczenia towaru do klienta (faktycznego odbioru przez kupującego)?
Odpowiedź
Nie, w przypadku gdy płatność następuje po dostawie towaru przekazywanego za pośrednictwem kuriera, obowiązek podatkowy powstaje w momencie dokonania dostawy, to jest w momencie przekazania towaru przewoźnikowi - kurierowi (art. 19a ust. 1 ustawy o VAT). O momencie powstania obowiązku podatkowego VAT przy dostawie towaru z wykorzystaniem transportu decyduje bowiem moment przejścia na nabywcę prawa do rozporządzania tym towarem jak właściciel. Wcześniejszą zapłatę za wysyłany towar należałoby natomiast opodatkować zgodnie
z art. 19a ust. 8 ustawy o VAT jako przedpłatę/zaliczkę.
Uzasadnienie
Opodatkowaniu VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług). Istotna jest analiza art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
Wskazać należy, że pojęcie przekazanie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel nie zostało zdefiniowane w przepisach prawa krajowego, ani wspólnotowego. Wyjaśnienia tego pojęcia dokonał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dawniej ETS) w wyroku z dnia 8 lutego 1990 r. w sprawie C-320/88 Staatssecretaris van Financien przeciwko Shipping and Forwarding Enterprise Safe BV, wypracowując pojęcie władztwa ekonomicznego. Nie jest to prawo własności w rozumieniu krajowych przepisów prawa cywilnego, ale porównać je można do posiadania, które będąc faktycznym władztwem nad rzeczą pozwala zarówno na rozporządzanie nią, jak też pobieranie z niej pożytków (zob. też wyrok WSA w Rzeszowie z 11 sierpnia 2009 r., sygn. akt I SA/Rz 511/09).
Jak stwierdził NSA w wyroku z 4 października 2018 r. (sygn. akt I FSK 1815/16), „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT obejmuje przeniesienie własności towaru w sensie prawnym (cywilistycznym) oraz przeniesienie władztwa ekonomicznego nad tym towarem, dokonane przez dostawcę, który władał nim jako posiadacz samoistny (jak właściciel), i w następstwie którego nabywca może tym towarem rozporządzać jak właściciel, tzn. korzystać z niego z wyłączeniem innych osób, pobierać pożytki i inne dochody, mieć możność przetwarzania go, zużycia, a nawet zniszczenia, a także dokonywać w stosunku do niego czynności prawnych.”
Reasumując, za dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT należy uznać takie przeniesienie prawa do rozporządzania towarem, które z prawnego punktu widzenia przenosi na nabywcę prawo własności lub prawo umożliwiające nabywcy rozporządzanie (dysponowanie) towarem prawie jak właściciel (szerzej zob. uzasadnienie do uchwały składu 7 sędziów NSA z 12 października 2015 r., sygn. akt I FPS 1/15).
Jeśli regulamin sprzedaży, obowiązujący w firmie, nie normuje kwestii dotyczących momentu przeniesienia prawa do rozporządzenia towarem jak właściciel, należy przyjąć, że w tym zakresie obowiązują regulacje ogólne, wynikające z przepisów Kodeksu cywilnego (por. pismo dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
z 11 lipca 2019 r., znak: 0115-KDIT1-1.4012.340.2019.1.DM).
I tak, jeśli rzecz sprzedana ma być przesłana przez sprzedawcę do miejsca, które nie jest miejscem spełnienia świadczenia, poczytuje się w razie wątpliwości, że wydanie zostało dokonane z chwilą, gdy w celu dostarczenia rzeczy na miejsce przeznaczenia sprzedawca powierzył ją przewoźnikowi trudniącemu się przewozem rzeczy tego rodzaju (art. 544 § 1 stawy Kodeks cywilny (k.c.)). Jednakże kupujący obowiązany jest zapłacić cenę dopiero po nadejściu rzeczy na miejsce przeznaczenia i po umożliwieniu mu zbadania rzeczy (art. 544 § 2 k.c.).
Obowiązek podatkowy w VAT - zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy o VAT - powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usług. W świetle powyższego, jeśli towar jest wysyłany do nabywcy za pośrednictwem przewoźnika - kuriera wyłącznie za pobraniem, dokonanie dostawy towaru następuje z chwilą wydania towaru podmiotowi, który jest zobowiązany do jego dostarczenia (kurierowi). Wynika to z faktu, że z tym momentem dostawca przenosi prawo do rozporządzania towarem jak właściciel.
Reasumując należy uznać, że w sytuacji, gdy płatność następuje po dostawie, obowiązek podatkowy - zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy o VAT - powstaje w momencie dokonania dostawy, to jest w momencie przekazania towaru przewoźnikowi (kurierowi).
Podstawa prawna: art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 7 ust. 1, art. 19a ust. 1 i ust. 8 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jednolity Dz.U. z 2018 r. poz. 2174 z późn.zm.), art. 544 § 1 i § 2 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jednolity Dz.U. z 2019 r. poz. 1145 z późn.zm.)
