Certyfikowanie małych producentów wyrobów alkoholowych

Zgodnie z art. 95 ust. 5, art. 96 ust. 5 i art. 97 ust. 5 ustawy o podatku akcyzowym stawka akcyzy na wino, napoje fermentowane, wyroby pośrednie wyprodukowane przez małego producenta wynosi 50% stawki akcyzy.
W myśl art. 97a ust. 1 ustawy warunkiem zastosowania do napojów alkoholowych obniżonych stawek akcyzy jest posiadanie przez producenta tych napojów alkoholowych certyfikatu małego producenta, którego wzór określa akt wykonawczy Komisji Europejskiej wydany na podstawie art. 23a ust. 4 lit. a dyrektywy Rady 92/83/EWG z dnia 19 października 1992 r. w sprawie harmonizacji struktury podatków akcyzowych od alkoholu i napojów alkoholowych.
Na podstawie art. 23a dyrektywy 92/83, państwa członkowskie, na wniosek, wydają niezależnym, małym producentom mającym siedzibę na ich terytorium roczny certyfikat potwierdzający ich łączną roczną produkcję, i potwierdzający, że dany niezależny, mały producent spełnia określone kryteria ustanowione na mocy dyrektywy, które umożliwiają im korzystanie z obniżonych stawek podatku. Jednocześnie państwa członkowskie mają uznawać certyfikat niezależnych, małych producentów, wydany przez inne państwo członkowskie. Natomiast Komisja przyjmie akt wykonawczy ustanawiający wzór takiego certyfikatu.
W związku z powyższym, w przepisie art. 97a ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym zostało wskazane, że warunkiem zastosowania do napojów alkoholowych obniżonych (preferencyjnych) stawek (wino i napoje fermentowane – 87 zł, a w przypadku wyrobów pośrednich – 175 zł) jest posiadanie przez producenta tych napojów alkoholowych certyfikatu małego producenta, którego wzór określać będzie akt wykonawczy Komisji Europejskiej. Certyfikat będzie uprawniał do stosowania stawki preferencyjnej zarówno małego producenta napojów alkoholowych (który wyprodukował wyrób objęty wydawanym certyfikatem), który będzie jednocześnie podmiotem sprzedającym wyroby ostatecznemu konsumentowi, ale również inny podmiot – w sytuacji, gdy to ten inny podmiot, będzie ostatecznie wyprowadzał wyroby wytworzone przez małego producenta z procedury zawieszenia poboru akcyzy. Inaczej mówiąc, obniżona stawka podatku będzie mogła być stosowana w odniesieniu do napojów alkoholowych, co do których zostanie wykazane, że zostały one wytworzone przez małego producenta. Korzystający z obniżonej stawki będzie musiał wykazać, że w stosunku do określonych napojów alkoholowych został wydany certyfikat będący w posiadaniu producenta tych wyrobów.
Wzór certyfikatu został określony przez przepisy prawa Unii Europejskiej i jest rodzajem zaświadczenia, że dany podmiot spełnia warunki do uznania go za małego producenta danej kategorii wyrobów. Dlatego też do wydawania certyfikatu mają zastosowanie przepisy ustawy Ordynacja podatkowa dotyczące wydawania zaświadczeń i w związku z tym jego wydanie podlega opłacie skarbowej w wysokości 17 zł (pozostałe zaświadczenia), na podstawie ustawy o opłacie skarbowej.
Zgodnie z art. 97a ust. 2, certyfikat wydaje właściwy naczelnik urzędu skarbowego na sporządzony na piśmie wniosek małego producenta, który w poprzednim roku kalendarzowym spełniał warunki, o których mowa w przepisach o małych producentach, tj.:

• był prawnie i ekonomicznie niezależny od innych producentów, 
• posiadał miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w odrębnym miejscu niż inni producenci, 
• nie produkował na podstawie licencji uzyskanych od innych przedsiębiorców, 
• i jego produkcja nie przekraczała:
  • 1.000 hektolitrów – w przypadku wina i napojów fermentowanych,
  • 250 hektolitrów – w przypadku wyrobów pośrednich,
• w przypadku napojów fermentowanych – dodatkowe warunki jakościowe, o których mowa w art. 96 ust. 9.

Wniosek o wydanie certyfikatu powinien zawierać dane dotyczące podmiotu składającego wniosek, czyli małego producenta oraz prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, w szczególności: 

1. imię i nazwisko lub nazwę podmiotu, adres jego siedziby lub zamieszkania, adres poczty elektronicznej,
2. numer identyfikacji podatkowej (NIP), 
3. w przypadku podmiotu prowadzącego skład podatkowy: jego numer akcyzowy oraz numer akcyzowy składu podatkowego, w którym produkuje napoje alkoholowe.

Z kolei w przypadku podmiotów współpracujących ze sobą (gdy dwóch lub więcej małych producentów napojów alkoholowych współpracuje ze sobą na podstawie pisemnej umowy, a łączna wielkość ich produkcji nie przekracza określonych limitów, producenci ci traktowani są jako jeden mały producent), dane, o których mowa w tym przepisie dotyczą wszystkich tych podmiotów.
Certyfikat dotyczy produkcji w danym roku kalendarzowym i jest wydawany na rok kalendarzowy, którego dotyczy. W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że certyfikat jest wydawany dla jednego podmiotu, ale dotyczy wszystkich napojów alkoholowych produkowanych przez ten podmiot, w zakresie, w jakim będzie on spełniał warunki dla wydania takiego certyfikatu. 
Z kolei w przypadku podmiotów współpracujących ze sobą, certyfikat, jest wydawany dla każdego ze współpracujących ze sobą podmiotów. Należy tutaj podkreślić, że o ile wniosek o wydanie takiego certyfikatu, w przypadku podmiotów ze sobą współpracujących, jest wspólny, to już certyfikat jest wydawany dla każdego 
z tych podmiotów osobno. W myśl kolejnych przepisów, podmiot, któremu wydano certyfikat jest obowiązany do powiadamiania właściwego naczelnika urzędu skarbowego o planowanej zmianie danych zawartych we wniosku, co stanowi jednocześnie wniosek o wydanie nowego certyfikatu. 
W przypadku, gdy w danym roku kalendarzowym podmiot, któremu wydano certyfikat, przestaje spełniać warunki dla wydania mu certyfikatu, obowiązany jest on poinformować o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego, a wydany certyfikat traci ważność i w takim przypadku obniżoną (preferencyjną) stawkę akcyzy, stosuje się tylko do następujących ilości (limitu):

• 1 000 hektolitrów – w przypadku wina i napojów fermentowanych;
• 250 hektolitrów – w przypadku wyrobów pośrednich.

Natomiast do pozostałej ilości wyprodukowanego napoju należy zastosować stawkę standardową, obowiązującą dla odpowiedniego napoju alkoholowego.
Natomiast w przypadku, gdy w zakresie jednej kategorii napojów alkoholowych (np. wyrobów pośrednich) podmiot przestał spełniać warunki, a w przypadku innej kategorii napojów (np. wina) nadal spełnia warunki (dla zastosowania obniżonej stawki), to wówczas certyfikat ten traci ważność jedynie w zakresie dotyczącym braku spełnienia warunków (wyroby pośrednie). W pozostałym zakresie (wino) certyfikat pozostaje ważny, do momentu wydania nowego certyfikatu. Informacja o braku spełnienia warunków (wyroby pośrednie) będzie jednocześnie wnioskiem o wydanie nowego certyfikatu w zakresie spełnienia przez podmiot warunków uprawniających do stosowania obniżonej stawki (wino) i w tym zakresie będzie wydany nowy certyfikat. W związku z tym wcześniejszy certyfikat, po wydaniu nowego, aktualnego certyfikatu stanie się nieważny.
W przypadku importu napojów alkoholowych, podmiot dokonujący takiego importu, aby móc skorzystać ze stawki obniżonej, jest obowiązany przedstawić właściwemu naczelnikowi urzędu celno-skarbowego (z chwilą złożenia zgłoszenia celnego) dokument potwierdzający spełnienie przez producenta tych napojów w/w warunków, o których mowa w przepisach o małych producentach.
W szczególności przedmiotowy dokument ma zawierać takie same dane, jakie są wymagane dla certyfikatu małego producenta. 
Jeśli chodzi o nabycie wewnątrzwspólnotowe, to nie ma konieczności dodatkowej dokumentacji z uwagi na konieczność zawarcia informacji o takim przemieszczaniu w systemach informatycznych, gdzie na odpowiednich formularzach zawarta jest adnotacja o certyfikacie małego producenta.
Należy podkreślić że, zgodnie z art. 95 ust. 7 ustawy o podatku akcyzowym, warunki, jakie musi spełnić mały producent wina to m. in. wielkość produkcji wina, która w roku winiarskim nie może przekraczać 1000 hektolitrów. Rok winiarski oznacza rok gospodarczy, o którym mowa w art. 6 lit. d rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 (czyli rok gospodarczy od dnia 1 sierpnia do dnia 31 lipca następnego roku). Zatem warunki dla uzyskania certyfikatu małego producenta wina, w szczególności warunek co do wielkości produkcji wina (do 1000 hl), zgodnie z art. 97a ust. 2 ustawy, muszą być spełnione w poprzednim roku kalendarzowym (chyba, że...