Usuwanie azbestu z nieruchomości mieszkańców

Stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w indywidualnej interpretacji podatkowej z 13 listopada 2019 roku, nr 0111-KDIB3-2.4012.458.2019.2.EJ.

Sytuacja Podatnika

Gmina realizuje zadanie inwestycyjne, które ma na celu usunięcie azbestowych pokryć dachowych z prywatnych budynków na terenie Gminy. Gmina nabędzie ww. usługi od wyspecjalizowanej firmy zajmującej się usuwaniem tego typu odpadów. 
Z treści umów, jakie Gmina zawarła/zawrze z właścicielami nieruchomości prywatnych wynika, że partycypują/będą oni partycypowali w kosztach usuwania azbestu z nieruchomości stanowiących ich własność. Mieszkańcy zobowiązali się/zobowiążą się do uiszczenia na rzecz Gminy kwoty stanowiącej 15% kosztów kwalifikowanych jakie zostały/zostaną wykonane przez wykonawcę na terenie nieruchomości stanowiących ich własność oraz ewentualnych kosztów niekwalifikowanych. Koszt 15% środków kwalifikowanych poniesionych przez mieszkańca stanowi procent całkowitego kosztu wykonania przez Gminę usługi z zakresu usunięcia azbest na rzecz mieszkańca. Dodatkowo mieszkańcy zobowiązani są do pokrycia kosztów ogólnych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym tj. kosztów projektowych, kosztów nadzoru budowlanego oraz kosztów tabliczki pamiątkowej. Zwrot tych kosztów nie zostanie dokonany odrębną wpłatą, zaksięgowaną pod innym tytułem. 
Wykonawca będzie świadczył na rzecz Gminy usługi polegające m.in. na usuwaniu odpadów zawierających azbest z budynków mieszkalnych wraz z odtworzeniem pokrycia dachu lub zdjęciem i usunięciem odpadów wraz z dostawą materiału na pokrycie dachu oraz pracami odtworzeniowymi (rynny, rury spustowe, instalacja odgromowa). Natomiast Gmina nie wykonuje na rzecz mieszkańców de facto prac projektowych ani robót budowlanych czy też innych czynności związanych z samym usuwaniem azbestu – gmina niejako odsprzedaje mieszkańcom te nabyte usługi od wykonawcy. Gmina nabędzie usługę usuwania azbestu z nieruchomości stanowiących własność prywatną od wykonawcy, a następnie po wykonaniu tej usługi i na podstawie odpowiednich kosztorysów dokona obciążenia mieszkańców częścią poniesionych kosztów.
Zdaniem Gminy – przedmiotowe czynności w zakresie usunięcia azbestu wykonywane na rzecz mieszkańców powinny zostać zaklasyfikowane do grupowania 39.00.14.0 PKWiU jako „Usługi związane z odkażaniem budynków” (mieszczące się w PKWiU 39.00.1).

Stanowisko Dyrektora

1. Rozliczenie podatku należnego
Zgodnie z art.5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W myśl art.8 ust. 2a ustawy, w przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi. Zgodnie z art.15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Dyrektor uznał, że zawierając umowę z wykonawcą na wykonanie czynności w zakresie usunięcia azbestu z obiektów należących do mieszkańców, Gmina wejdzie w rolę świadczącego usługę. Tym samym, wpłaty otrzymywane przez Gminę od mieszkańców będą stanowiły wynagrodzenie z tytułu świadczonych przez nią usług na rzecz mieszkańców. Oznacza to, że dokonane wpłaty, o których mowa we wniosku, będą stanowić wynagrodzenie za wykonanie usługi. W związku z tym świadczenia, co do których Gmina się zobowiąże w ramach podpisanych z mieszkańcami umów, będą stanowić odpłatne świadczenia usług, które będą podlegały opodatkowaniu VAT.
W myśl art.41 ust. 2 ustawy w brzmieniu obowiązującym do 31 października 2019 roku, dla towarów i usług, wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy, stawka podatku wynosi 8%, z zastrzeżeniem ust. 12 i art. 114 ust. 1. Natomiast zgodnie z art. 146aa ust. 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do końca roku następującego po roku, dla którego wartość relacji, o której mowa w art. 38a pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, jest nie większa niż 43% oraz wartość, o której mowa w art. 112aa ust. 5 tej ustawy, jest nie mniejsza niż - 6%:

• stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%;
• stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 2, art. 120 ust. 2 i 3 oraz tytule załącznika nr 3 do ustawy, wynosi 8%.

W załączniku nr 3 do ustawy, w pozycji 152 wymieniono „Usługi związane z odkażaniem i czyszczeniem” (PKWiU 39.00.1). W związku z powyższym Dyrektor uznał, że świadczone przez Gminę czynności w zakresie usuwania azbestu, podlegają opodatkowaniu według 8% stawki VAT.
W myśl art.29a ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
Według art. 29a ust. 6 ustawy, podstawa opodatkowania obejmuje:

• podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;
• koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

Z przepisu tego wynika, że podstawę opodatkowania w podatku od towarów i usług stanowi wynagrodzenie, które dostawca lu...