Import towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT i ich sprzedaż w kraju

ODPOWIEDŹ

1. Kontrahent z Polski nieprawidłowo zastosował stawkę VAT 0%. Powinien wystawić fakturę bez podatku od towarów i usług, gdyż zobowiązanym do rozliczenia VAT z tytułu importu towarów jest nabywca.

2. W przypadku gdy drut będzie dostarczany na rzecz czynnego podatnika VAT należy zastosować mechanizm odwrotnego obciążenia.

UZASADNIENIE

Zgodnie z art. 7 ust. 8 ustawy o podatku od towarów i usług w przypadku gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, uznaje się że dostawy towarów dokonał każdy z podmiotów biorących udział w tych czynnościach. W konsekwencji, niezależnie od tego, że w ramach transakcji łańcuchowej dochodzi tylko do jednego fizycznego wydania towaru, w świetle przepisów o VAT dochodzi do dwóch dostaw (w przypadku gdy w łańcuchu uczestniczą trzy podmioty) objętych opodatkowaniem tym podatkiem.

W myśl art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT - miejscem dostawy towarów jest w przypadku towarów wysyłanych lub transportowanych przez dokonującego ich dostawy, ich nabywcę lub przez osobę trzecią - miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy.

Jednocześnie zgodnie z art. 22 ust. 2 ustawy o VAT w przypadku, gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, przy czym towar ten jest wysyłany lub transportowany, to wysyłka lub transport tego towaru są przyporządkowane tylko jednej dostawie; jeżeli towar jest wysyłany lub transportowany przez nabywcę, który dokonuje również jego dostawy, przyjmuje się, że wysyłka lub transport są przyporządkowane dostawie dokonanej dla tego nabywcy, chyba że z warunków dostawy wynika, że wysyłkę lub transport towaru należy przyporządkować jego dostawie.

W konsekwencji, zgodnie z art. 22 ust. 3 ustawy o VAT:

1. dostawę, która poprzedza wysyłkę lub transport towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów,

2. dostawę, która następuje po wysyłce lub transporcie towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu zakończenia wysyłki lub transportu towarów.

Przepis ten miałby zastosowanie w sytuacji, gdyby transport organizował Polski kontrahent. W opisanej w pytaniu sytuacji mamy najprawdopodobniej do czynienia z przypadkiem, w którym dostawca z Ukrainy zorganizował transport do Polski, gdzie ostateczny nabywca odebrał towar i, dokonując odprawy celnej wprowadził go na polski obszar celny, w związku z powyższym art. 22 ust. 2 i 3 nie znajdzie tu zastosowania.

Zatem dostawa z Ukrainy do kontrahenta z Polski podlega opodatkowaniu zgodnie z art. 22 ust. 1, tj. na Ukrainie.

Zgodnie z art. 22 ust. 4 ustawy o VAT w przypadku gdy miejscem rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów jest terytorium państwa trzeciego, dostawę towarów dokonywaną przez podatnika lub podatnika podatku od wartości dodanej, który jest również podatnikiem z tytułu importu albo zaimportowania tych towarów, uważa się za dokonaną na terytorium państwa członkowskiego importu albo zaimportowania tych towarów. Zgodnie z art. 2 pkt 7 ustawy o VAT przez import towarów należy rozumieć przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego na terytorium Unii Europejskiej.

Art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT stanowi, iż podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne na których ciąży obowiązek uiszczenia cła, również w przypadku, gdy na podstawie przepisów celnych importowany towar jest zwolniony od cła albo cło na towar zostało zawieszone, w części lub w całości, albo zastosowano preferencyjną, obniżoną lub zerową stawkę celną. W myśl art. 33 ust. 1 ww. ustawy podatnicy, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz ust. 1b, są obowiązani do obliczenia i wykazania w zgłoszeniu celnym kwoty podatku, z uwzględnieniem obowiązujących stawek, z zastrzeżeniem art. 33b.

A zatem w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z transakcją łańcuchową i w związku z tym należy ustalić, który w kolejności podmiot jest podatnikiem z tytułu importu towarów.

W związku z faktem, że Czytelnik dokonuje odprawy celnej towarów i jest obowiązany do uiszczenia cła z tego tytułu, staje się również podatnikiem zobowiązanym do uiszczenia podatku z tytułu importu towarów. Stanowisko to potwierdza również treść art.26a ust.1 ustawy o VAT, zgodnie z którym miejscem importu towarów jest terytorium państwa członkowskiego, na którym towary znajdują się w momencie ich wprowadzenia na terytorium Unii Europejskiej.

Powyższe oznacza, że kontrahent z Polski powinien wystawić Czytelnikowi fakturę bez podatku od towarów i usług, gdyż zobowiązanym do rozliczenia VAT z tytułu importu towarów jest ostateczny odbiorca - nabywca.

Ukraina ---------> Kontrahent Polska ---------> Nabywca Polska

                          dostawa

                          ruchoma

-------------------------------------------------------------------- >

TOWAR

Mechanizm odwrotnego obciążenia (z ang. reverse charge) polega na obciążeniu nabywcy towarów lub usług obowiązkiem rozliczenia należnego VAT, czyli następuje przesunięcie obowiązku rozliczenia podatku ze sprzedawcy na nabywcę. Stosowanie mechanizmu odwrotnego obciążenia wynika z art.17 ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z pkt 7 tego przepisu, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające towary wymienione w załączniku nr 11 do ustawy (m.in. żelazostopy, pręty walcowane na gorąco, w nieregularnie zwijanych kręgach, ze stali niestopowej, miedź nierafinowana; anody miedziane do rafinacji elektrolitycznej, druty z miedzi i jej stopów, odpady szklane, odpady z papieru i tektury) z zastrzeżeniem ust. 1C, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

• dokonującym ich dostawy jest podatnik, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9,

• nabywcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny

• dostawa nie jest objęta zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 122.

Od 1 lipca 2015 roku mechanizm odwróconego obciążenia nie ma zastosowania dla dostaw towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT, których nabywcą będzie podatnik VAT zwolniony podmiotowo, wykonujący wyłącznie czynności zwolnione przedmiotowo, czy też osoba fizyczna, nieprowadząca działalności gospodarczej.

UWAGA: Ministerstwo Finansów na swojej stronie internetowej, w zakładce: „Sprawdzenie statusu podmiotu w VAT”, udostępniło bazę on-line podatników, za pomocą której dostawca będzie mógł potwierdzić czy nabywca jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.

W przypadku sprzedaży towarów wymienionych w załączniku nr 11 na rzecz czynnego podatnika VAT sprzedawca ma obowiązek wystawienia faktury dokumentującej taką transakcję. Obowiązek ten wynika z art.106b ust.1 pkt 1 ustawy o VAT. Faktura wystawiona przez sprzedawcę (czynnego podatnika VAT) w przypadku dostawy towarów lub wykonania usługi, dla których obowiązanym do rozliczenia podatku jest nabywca towaru lub usługi powinna zawierać wyrazy „odwrotne obciążenie” (art.106e ust.1 pkt 18 ustawy o VAT). Faktura taka nie zawiera stawki, kwoty VAT oraz kwoty należności wraz z podatkiem (art.106e ust.4 pkt 1 ustawy o VAT). W tym przypadku sprzedawca wykazuje na fakturze jedynie kwotę netto transakcji.

Zatem, jeżeli Czytelnik będzie dokonywał dalszej odsprzedaży drutu z miedzi na terenie Polski, to powinien starannie sprawdzić kto jest nabywcą towarów - czy nabywca jest czynnym podatnikiem VAT - wówczas zastosowanie ma mechanizm odwrotnego obciążenia, czy też zwolnionym lub nie jest podatnikiem - wówczas zastosowanie znajdą zasady ogólne i Czytelnik opodatkuje sprzedaż stawką VAT 23%.

Halina Lisowska