Moment wyceny zaliczek w walucie obcej

Zgodnie z art. 30 ust. 1 ustawy o rachunkowości, nie rzadziej niż na dzień bilansowy wycenia się wyrażone w walutach obcych składniki aktywów (z wyłączeniem udziałów w jednostkach podporządkowanych wycenianych metodą praw własności) i pasywów - po obowiązującym na ten dzień średnim kursie ogłoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski. W praktyce rachunkowości powszechnie przyjęło się, iż zaliczki w walutach obcych są wyceniane na dzień bilansowy, a powstałe różnice kursowe odnosi się odpowiednio na przychody lub koszty finansowe.

Niemniej wśród księgowych pojawiają się również wątpliwości, czy rzeczywiście wpłacona w walucie obcej zaliczka jest na dzień bilansowy składnikiem bilansu wyrażonym walucie obcej? Argumentuje się, iż zaliczka w walucie obcej została już zapłacona i wiadomo jaka była wartość przepływu pieniężnego, ponadto późniejsza dostawa towaru (lub świadczenie usługi) w stosunku do samej zaliczki nie będzie związana z przepływem pieniężnym, a ewentualne różnice kursowe będą czysto statystyczne. Powyższe dotyczy szczególnie przypadków gdy zaliczki dokonano na 100% dostawy i udokumentowano to fakturą (w takim przypadku nie ma obowiązku wystawiać faktury ostatecznej po dokonaniu dostawy).

W przytoczonym zakresie, argumenty wydają się być jak najbardziej słuszne. Jednakże powinno się również rozpatrywać samą zaliczkę z perspektywy prawa cywilnego, gdzie zgodnie z art. 494 Kodeksy cywilnego „strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy (…)”.

Tak więc, w przypadku niewywiązania się strony otrzymującej zaliczkę z umowy, zaliczka powinna być zwrócona (co do zasady w takiej samej wartości i walucie w jakiej ją otrzymano). I właśnie dopiero ten argument przemawia za tym, aby dokonywać na dzień bilansowy wyceny zaliczek w walucie obcej.

Michał Iwanina

Biegły Rewident