Odpisy na należności

ODPOWIEDŹ

W prawie bilansowym, w przypadku uznania przez kierownictwo jednostki (bądź inne upoważnione osoby) jakiejś należności jako nieściągalnej możemy, albo dokonać całkowitego wyksięgowania przysługujących nam należności, albo też objąć je odpisem aktualizującym. Dla celów prezentacji w bilansie oraz rachunku zysków i strat, efekt w obydwu przypadkach będzie taki sam, czyli zmniejszenie w pozycji należności (np. z tytułu dostaw i usług) oraz zwiększenie pozostałych kosztów operacyjnych (lub kosztów finansowych, w zależności od charakteru transakcji) w kwocie spisanych bądź objętych odpisem aktualizującym należności.

Zgodnie z art. 35 b ustawy o rachunkowości (dalej „UoR”) wartość należności aktualizuje się uwzględniając stopień prawdopodobieństwa ich zapłaty poprzez dokonanie odpisu aktualizującego, w odniesieniu do:

1) należności od dłużników postawionych w stan likwidacji lub w stan upadłości - do wysokości należności nieobjętej gwarancją lub innym zabezpieczeniem należności, zgłoszonej likwidatorowi lub sędziemu komisarzowi w postępowaniu upadłościowym;

2) należności od dłużników w przypadku oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego - w pełnej wysokości należności;

3) należności kwestionowanych przez dłużników oraz z których zapłatą dłużnik zalega, a według oceny sytuacji majątkowej i finansowej dłużnika spłata należności w umownej kwocie nie jest prawdopodobna - do wysokości niepokrytej gwarancją lub innym zabezpieczeniem należności;

4) należności stanowiących równowartość kwot podwyższających należności, w stosunku do których uprzednio dokonano odpisu aktualizującego -w wysokości tych kwot, do czasu ich otrzymania lub odpisania;

5) należności przeterminowanych lub nieprzeterminowanych o znacznym stopniu prawdopodobieństwa nieściągalności, w przypadkach uzasadnionych rodzajem prowadzonej działalności lub strukturą odbiorców - w wysokości wiarygodnie oszacowanej kwoty odpisu, w tym także ogólnego, na nieściągalne należności.

Ponadto art. 35 b ust. 4 UoR stanowi, iż należności umorzone, przedawnione lub nieściągalne, od których nie dokonano odpisów aktualizujących ich wartość lub dokonano odpisów w niepełnej wysokości, zalicza się odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych lub kosztów finansowych.

W prawie bilansowym, wierzyciel powinien sam zadecydować, czy istnieje jakakolwiek szansa na uregulowanie przez dłużnika roszczenia (należy osobno analizować każdy przypadek uwzględniając przyczyny pojawienia się opóźnień w zapłacie wierzytelności).

Odpowiadając na pytanie czytelnika należy stwierdzić, iż jeżeli zachodzą jakiekolwiek przesłanki pozwalające przypuszczać, iż dana należność nie zostanie spłacona, to mając na uwadze zasadę ostrożnej wyceny, należy objąć taką należność odpisem aktualizującym (ewentualnie całkowicie wyksięgować należność).

Co do drugiego pytania to jest ono związane z wydarzeniami po dacie bilansu. Jeżeli po dniu bilansowym skierowano sprawę o zapłatę należności do sądu, to zdarzenie to powinno jak najbardziej zostać ujęte w sprawozdaniu za rok poprzedni (o ile oczywiście na dzień bilansowy należność ta już istniała). Należy pamiętać, iż takie ujęcie powinno nastąpić o ile sprawozdanie finansowe nie zostało już zatwierdzone.

Michał Iwanina

Biegły Rewident