Ujęcie księgowe wyceny majątku oraz rezerwy w likwidowanej spółce

Kwestia utworzenia rezerw oraz odpisów aktualizujących w przypadku postawienia spółki w stan likwidacji opisana jest w art. 29 Ustawy o rachunkowości (dalej: „UoR”).

I tak zgodnie z treścią tego przepisu jeżeli założenie kontynuacji działalności nie jest zasadne, to wycena aktywów jednostki następuje po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie wyższych od cen ich nabycia albo kosztów wytworzenia, pomniejszonych o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. W takim przypadku jednostka jest również obowiązana utworzyć rezerwę na przewidywane dodatkowe koszty i straty spowodowane zaniechaniem lub utratą zdolności do kontynuowania działalności (art. 29 ust. 1 UoR). Ponadto, wycena po cenach sprzedaży netto i utworzenie rezerwy następują w szczególności w przeddzień postawienia jednostki w stan likwidacji lub ogłoszenia upadłości, na koniec roku obrotowego, jeżeli na dzień zatwierdzenia sprawozdania finansowego za dany rok obrotowy jednostka nie będzie kontynuowała działalności, na koniec roku obrotowego przypadającego w czasie trwania postępowania likwidacyjnego lub upadłościowego, a także w przeddzień przekazania, podziału lub sprzedaży jednostki, jeżeli odpowiednia umowa nie przewiduje przyjęcia za podstawę rozliczeń wartości majątku ustalonej przy założeniu, że działalność gospodarcza będzie przez jednostkę kontynuowana (art. 29 ust. 2 UoR). Różnicę powstałą w wyniku wyceny oraz utworzenia rezerwy, o których mowa powyżej, wpływa na kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny (art. 29 ust. 2a UoR).

Przykład

W związku z planowanym postawieniem spółki w stan likwidacji, stwierdzono, iż bilansowa wartość posiadanych składników środków trwałych jest zawyżona o 100 tys. zł w porównaniu do możliwej do uzyskania ceny netto z ich sprzedaży na rynku. Dodatkowo oszacowano, iż przewidywane koszty związane z likwidacją wyniosą 250 tys. zł.

Księgowanie różnicy z wyceny oraz rezerwy na przewidywane koszty będzie wyglądało następująco:

- Ma Środki trwałe (odpis aktualizujący) 100 tys. zł

- Ma Rezerwy (w analityce: Rezerwy na przewidywane dodatkowe koszty i straty spowodowane likwidacją jednostki) 250 tys. zł

- Wn Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny 350 tys. zł

Dodatkowo należy pamiętać, iż zgodnie z art. 36 ust 3 UoR, składniki kapitału (funduszu) własnego jednostek postawionych w stan likwidacji lub upadłości należy, na dzień rozpoczęcia likwidacji lub postępowania upadłościowego, połączyć w jeden kapitał (fundusz) podstawowy, zmniejszając go w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, towarzystwach ubezpieczeń wzajemnych i towarzystwach reasekuracji wzajemnej - o udziały własne, natomiast w spółkach akcyjnych - o należne wkłady na poczet kapitału, o ile nie wezwano zainteresowanych do ich wniesienia, oraz o akcje własne.

Jeżeli chodzi o wykorzystanie rezerwy na przewidywane koszty likwidacji podmiotu, to księgowanie polega na umniejszeniu rezerwy w korespondencji z odpowiednim kontem rozrachunkowym (np. zobowiązaniami wobec dostawców lub zobowiązaniami wobec pracowników).

Michał Iwanina

Biegły Rewident