Ujęcie w sprawozdaniu finansowym zdarzeń następujących po dniu bilansowym

ODPOWIEDŹ

Zgodnie z art. 54 ust. 1 Ustawy o rachunkowości (dalej: „UoR”) jeżeli po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego, a przed jego zatwierdzeniem, jednostka otrzymała informacje o zdarzeniach, które mają istotny wpływ na to sprawozdanie finansowe, lub powodujących, że założenie kontynuowania działalności przez jednostkę nie jest uzasadnione, powinna ona odpowiednio zmienić to sprawozdanie, dokonując jednocześnie odpowiednich zapisów w księgach rachunkowych roku obrotowego, którego sprawozdanie finansowe dotyczy, oraz powiadomić biegłego rewidenta, który sprawozdanie to bada lub zbadał. Jeżeli zdarzenia, które nastąpiły po dniu bilansowym, nie powodują zmiany stanu istniejącego na dzień bilansowy, to odpowiednie wyjaśnienia zamieszcza się w informacji dodatkowej. Tak więc na podstawie treści przytoczonego powyżej artykułu można wnioskować, iż w sprawozdaniu finansowym ujmuje się wszystkie zdarzenia następujące w okresie od dnia bilansowego do dnia zatwierdzenia tego sprawozdania, które mają na to sprawozdanie finansowe istotny wpływ. O istotnym wpływie danego zdarzenia na sprawozdawczość mówimy wtedy gdy pominięcie danej informacji może skutkować podjęciem przez czytelnika sprawozdania finansowego innych decyzji niż w przypadku gdyby owa informacja została ujęta. W związku z tym należy bardzo dokładnie przeanalizować zdarzenia po dacie bilansu pod kątem ich wpływu na obraz sytuacji finansowej i wynik jednostki. I tak jeśli chodzi o sposób ujęcia istotnego wpływu danego zdarzenia po dacie bilansu na sprawozdanie finansowe, to należy stwierdzić:

• czy zdarzenie to powoduje zmianę określonego wcześniej stanu na dzień bilansowy - w takim przypadku zdarzenie to skutkować będzie wprowadzeniem korekty do bilansu i/lub rachunku zysków i strat;

• czy zdarzenie to nie powoduje zmiany stanu na dzień bilansowy (tym samym nie wymaga wprowadzenia korekt), niemniej dotyczy kluczowych aspektów funkcjonowania jednostki i może mieć wpływ na jej postrzeganie przez odbiorcę sprawozdania finansowego – w takim przypadku zdarzenie opisujemy w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego.

Oczywistym jest, iż katalog potencjalnych zdarzeń, które wystąpią po dniu bilansowym, mogących mieć wpływ na sprawozdanie finansowe jest bardzo duży i zależy między innymi od branży w jakiej działa podmiot, w tym konkurencji, kondycji finansowej dostawców i odbiorców, przepisów prawnych itp. Niemniej można wyróżnić kilka kluczowych obszarów, od których powinno się rozpocząć analizę zdarzeń po dacie bilansu. Sama ustawa o rachunkowości nie wskazuje jakie zdarzenia po dniu bilansowym należy uwzględnić w sprawozdaniu finansowym. Ale z pomocą przychodzi Międzynarodowy Standard Rachunkowości 10 (dalej: „MSR 10), który podaje przykłady takich zdarzeń. I tak, zgodnie z MSR 10, do zdarzeń następujących po dniu bilansowym, które wymagają dokonania korekty w sprawozdaniu finansowym zaliczyć możemy na przykład:

a) rozstrzygnięcie sprawy sądowej po dniu bilansowym, które potwierdza istniejące już na dzień bilansowy zobowiązanie jednostki. Wymaga ona skorygowania uprzednio utworzonej rezerwy lub utworzenia dodatkowej rezerwy, a nie tylko umieszczenia informacji o zobowiązaniu warunkowym, ponieważ rozstrzygnięcie sprawy sądowej dostarcza dodatkowych informacji;

b) uzyskanie informacji po dniu bilansowym o tym, że na dzień bilansowy nastąpiła utrata wartości składnika aktywów lub też że kwota wcześniej ujętego odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości składnika aktywów powinna zostać skorygowana. Na przykład:

• bankructwo klienta, które następuje po dniu bilansowym potwierdza zazwyczaj, iż strata wynikająca z nieściągalności należności z tytułu dostaw i usług istniała już na dzień bilansowy, a więc jednostka gospodarcza powinna skorygować wartość bilansową tych należności oraz

• sprzedaż zapasów dokonana po dniu bilansowym może potwierdzać ich możliwą do uzyskania wartość netto na dzień bilansowy;

c) ustalenie po dniu bilansowym ceny nabycia aktywów zakupionych lub przychodów ze sprzedaży aktywów sprzedanych przed dniem bilansowym;

d) ustalenie po dniu bilansowym kwoty wypłat z zysku lub premii, jeżeli na jednostce gospodarczej ciążyło na dzień bilansowy prawne lub zwyczajowo oczekiwane zobowiązanie do dokonania wypłat, do których tytuł powstał w wyniku zdarzeń mających miejsce przed dniem bilansowym;

e) wykrycie oszustw lub błędów wskazujących na nieprawidłowość sprawozdania finansowego.

Natomiast do zdarzeń następujących po dniu bilansowym, które nie wymagają dokonania korekty, lecz które powinny być ujawnione w sprawozdaniu finansowym zaliczyć możemy na przykład:

a) istotne połączenie jednostek gospodarczych następujące po dniu bilansowym lub sprzedaż istotnej jednostki zależnej;

b) ogłoszenie zamiaru zaniechania działalności; 

c) znaczące zakupy aktywów lub ich sprzedaż;

d) zniszczenie przez pożar ważnego zakładu produkcyjnego mające miejsce po dniu bilansowym;

e) ogłoszenie rozpoczęcia lub rozpoczęcie wdrażania istotnej restrukturyzacji;

f) znaczące transakcje dotyczące akcji zwykłych lub potencjalne transakcje dotyczące akcji zwykłych zawarte lub mające się dokonać po dniu bilansowym;

g) nadzwyczaj duże zmiany cen aktywów lub kursów wymiany walut po dniu bilansowym;

h) zmiany stawek podatkowych lub przepisów podatkowych, które weszły w życie lub zostały ogłoszone po dniu bilansowym i mają znaczący wpływ na bieżące zobowiązania podatkowe i bieżące należności podatkowe oraz na rezerwę i aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego;

i) podjęcie znaczących zobowiązań i zobowiązań warunkowych (na przykład udzielenie wysokich gwarancji);

j) wniesienie sprawy do sądu (przez jednostkę lub przeciwko jednostce) wynikające wyłącznie ze zdarzeń, które nastąpiły po dniu bilansowym.

Kierownictwo jednostki powinno mieć świadomość, iż prawidłowo przeprowadzona analiza zdarzeń po dacie bilansu i odpowiednie ujęcie tych zdarzeń w sprawozdaniu finansowym (w formie korekty lub ujawnienia w informacji dodatkowej) ma kluczowe znaczenie dla przedstawienia w sposób rzetelny i jasny sytuacji majątkowej oraz wyniku finansowego jednostki.

Michał Iwanina

Biegły Rewident