Usługa transportowa dla usługobiorcy z Anglii nieposiadającego numeru VAT-UE

Odpowiedź
Miejscem świadczenia usługi transportowej jest Anglia. Zatem angielska Spółka zobowiązana jest do rozliczenia podatku od wartości dodanej. Polski podatnik powinien wystawić fakturę bez podatku VAT z adnotacją odwrotne obciążenie. Przedmiotowa transakcja powinna być wykazana w deklaracji VAT-7 w poz.11 i 12, natomiast z uwagi na brak numeru VAT usługobiorcy nie będzie wykazana w informacji podsumowującej VAT UE. Jednocześnie należy powiadomić urząd skarbowy o przyczynie braku wykazania tej transakcji w informacji podsumowującej VAT UE.

Uzasadnienie
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów na terytorium kraju;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Zgodnie z powyższym opodatkowaniu podatkiem VAT podlega m.in. odpłatne świadczenie usług, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia (określanym na podstawie przepisów ustawy) jest terytorium kraju, przez które - w myśl definicji zawartej w art. 2 pkt 1 ustawy - rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W przypadku świadczenia usług, dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług istotnym jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależy, czy dane świadczenie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie. Stosownie więc, do art. 28a ustawy o VAT pod pojęciem podatnika, co do zasady, rozumie się:

1. podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności,
2. osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej; Podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się również za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług. 

Działalność gospodarcza natomiast obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Zgodnie natomiast z zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.

W przypadku natomiast gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Z powyższych przepisów wynika, że zasadniczo, usługa świadczona na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy inna niż wskazana w art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n ustawy o VAT podlega opodatkowaniu w miejscu siedziby działalności gospodarczej usługobiorcy, chyba że jest świadczona dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej usługobiorcy, lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, dla którego ta usługa jest świadczona. Zgodnie z art. 28f ust. 1 ustawy, miejscem świadczenia usług transportu pasażerów jest miejsce, gdzie odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości.

Jak stanowi art. 28f ust. 1a ustawy, miejscem świadczenia usług transportu towarów na rzecz podatnika:

1. posiadającego na terytorium kraju siedzibę działalności gospodarczej, stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, dla którego są świadczone te usługi, a w przypadku braku takiej siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej posiadającego na terytorium kraju stałe miejsce zamieszkania albo zwykłe miejsce pobytu, jeżeli transport ten jest wykonywany w całości poza terytorium Unii Europejskiej, jest terytorium znajdujące się poza terytorium Unii Europejskiej;
2. posiadającego na terytorium państwa trzeciego siedzibę działalności gospodarczej, stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, dla którego są świadczone te usługi, a w przypadku braku takiej siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej posiadającego na terytorium państwa trzeciego stałe miejsce zamieszkania albo zwykłe miejsce pobytu, jeżeli transport ten jest wykonywany w całości na terytorium kraju, jest terytorium kraju.

W opisanej sytuacji należy zatem ustalić, czy miejscem świadczenia przez Czytelnika usługi transportowej na rzecz angielskiej spółki prowadzącej działalność gospodarczą, posiadającej siedzibę w Anglii, ale niezarejestrowanej dla celów transakcji wewnątrzwspólnotowych jest państwo nabywcy usługi.Mając na uwadze treść art. 28a ustawy należy uznać, że Czytelnik świadczy usługę na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy. Jednocześnie w przedstawionej sprawie do świadczonej usługi nie znajdują zastosowania szczególne zasady ustalania miejsca świadczenia usług wynikające z art. 28e, art. 28f ust. 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n ustawy. Czytelnik nie wykonywał także usługi transportu pasażerów, co wyłącza zastosowanie art. 28f ust. 1 ustawy. W przestawionej sprawie miejsce świadczenia usług należy ustalić zgodnie z ogólną zasadą dotyczącą świadczenia usług na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy, wyrażoną w art. 28b ust. 1, zgodnie z którą miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej.

Wobec powyższego, miejscem opodatkowania usług transportowych świadczonych przez Czytelnika na rzecz zagranicznego kontrahenta, tj. podatnika niezarejestrowanego dla celów transakcji wewnątrzwspólnotowych, prowadzącego działalność gospodarczą oraz posiadającego siedzibę w państwie członkowskim Unii Europejskiej (Anglii) jest miejsce siedziby działalności gospodarczej kontrahenta - Anglia. Zatem to angielska Spółka jest zobowiązana do rozliczenia podatku od wartości dodanej zgodnie z angielskimi przepisami, a Czytelnik wystawia fakturę bez kwoty podatku oraz stawki VAT. Na fakturze powinien również zostać umieszczony zapis „odwrotne obciążenie”, zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT.Skoro usługobiorca unijny nie posiada numeru VAT-UE, to takiej transakcji nie wykazuje się w składanej do urzędu skarbowego informacji podsumowującej VAT-UE.Natomiast usługę transportu wewnątrzwspólnotowego nie podlegającą opodatkowaniu w Polsce należy wykazać w poz. 11 i 12 deklaracji VAT-7. 

Wykazanie wartości wynikającej z faktury VAT-7, a więc dokumentującej czynności niepodlegające opodatkowaniu w Polsce, daje możliwość skorzystania z prawa do obniżenia lub zwrotu podatku naliczonego od czynności związanych z przedmiotowa transakcją. W myśl bowiem art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT podatnik ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, jeżeli nabyte towary lub usługi dotyczą dostawy towarów lub świadczenia usług przez podatnika na terytorium kraju, jeśli kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te wykonane były na terytorium kraju, a podatnik posiada dokumenty, 
z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami.

Ewidencja w deklaracjACH: VAT-7(19) dostawa towarów oraz świadczenie usług poza terytorium kraju - poz. 11, w tym świadczenie usług o których mowa w art. 100 ust. 1 pkt 4 ustawy – poz. 12

Podstawa prawna: art. 5, art. 8, art. 15 ust. 2, art. 28a i art. 28b, art. 100 ust. 1 pkt 4, art. 100 ust. 8, art. 106e ust 1 pkt 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług