W wyniku pożaru spłonął, z wyjątkiem jednego samochodu ciężarowego, cały majątek rzeczowy spółki wraz z dokumentacją księgową (zarówno papierową jak i elektroniczną). W jaki sposób w takiej sytuacji amortyzować samochód ciężarowy, gdy nie wiemy jaka była wartość początkowa ani jaka część została już zamortyzowana? Jak podejść do tej amortyzacji podatkowo a jak księgowo?
Odpowiadając na to pytanie skupimy się wyłącznie na problemie określenia wartości początkowej i wyliczeniu amortyzacji
samochodu ciężarowego. Odpowiedź nie będzie poruszać szczegółowo kwestii związanych z czynnościami i obowiązkami
jednostki w przypadku trwałego zniszczenia dokumentów księgowych.
W przypadku trwałego zniszczenia lub utraty dokumentów księgowych (zarówno papierowych jak i elektronicznych),
podmiot powinien przystąpić do ich odtworzenia. Operacja odtworzenia ksiąg w szczególnych przypadkach może się
okazać czynnością bardzo pracochłonną i czasochłonną, a niekiedy wręcz niemożliwą do wykonania ze względu na ilość
utraconych dokumentów oraz brak rzetelnych informacji pomocnych w celu ich odtworzenia.
W przedmiotowej sprawie, należy sprawdzić czy istnieje możliwość uzyskania informacji na temat wartości początkowej
środka trwałego poprzez:
a) odnalezienie umowy zakupu (np. u sprzedawcy);
b) sprawdzenie przelewów bankowych (o ile bank zapewnia dostęp do wyciągów archiwalnych);
c) sprawdzenie u ubezpieczyciela jaka była wartość ubezpieczanego samochodu w roku zakupu (aczkolwiek ta informacja może niekoniecznie odzwierciedlać rzeczywistą cenę zakupu);
d) sprawdzenie we właściwym urzędzie komunikacji czy w dokumentacji dotyczącej samochodu znajduje się informacja o cenie zakupu (a może jest nawet odpis samej umowy);
e) wystąpienie do sprzedawcy o wystawienie duplikatu dokumentu sprzedaży.
Proszę zwrócić uwagę, iż dla celów księgowych uzyskanie rzetelnej informacji co do wartości początkowej samochodu
ciężarowego z wyżej wymienionych źródeł, może stanowić podstawę do dokonania wyceny bilansowej.
W przypadku prawa podatkowego kwestia ta jest o wiele bardziej skomplikowana. Przepisy podatkowe nie przewidują
żadnych wyjątków dla jednostek które utraciły dokumenty księgowe. Oznacza to iż jedyną możliwością aby móc
amortyzować podatkowo wspomniany samochód ciężarowy jest uzyskanie duplikatu dokumentu zakupu (to samo
dotyczy podstawy do odliczenia podatku VAT).
Michał Iwanina
Biegły Rewident