Zakup telefonów komórkowych po 1 lipca 2015 roku

ODPOWIEDŹ

W zadanym pytaniu poruszyła Pani bardzo interesujący problem, na który, niestety, nie potrafię udzielić jednoznacznej odpowiedzi.

Zapewne Pani wątpliwość odnośnie sposobu opodatkowania dostawy telefonów komórkowych bierze się stąd, że zgodnie z treścią znowelizowanego art.17 ust.1 pkt 7 ustawy o podatku od towarów i usług oraz znowelizowaną treścią załącznika nr 11 do ustawy dostawa tych towarów, przy spełnieniu określonych warunków, podlega opodatkowaniu przy zastosowaniu mechanizmu odwrotnego obciążenia. Przypomnijmy, że zastosowanie mechanizmu odwrotnego obciążenia polega na tym, że dostawca nie nalicza należnego podatku w wystawianej fakturze, a zobowiązanym do rozpoznania obowiązku podatkowego z tytułu dostawy jest nabywca.

Jak napisałam powyżej, mechanizm odwrotnego obciążenia będzie miał zastosowanie dla dostawy telefonów komórkowych przy spełnieniu pewnych warunków. Pierwszym z nich jest to, żeby zarówno dostawca jak i nabywca byli czynnymi podatnikami VAT oraz, żeby dostawa telefonów nie podlegała zwolnieniu przedmiotowemu od podatku, przewidzianemu w art.43 ust.1 pkt 2 (czyli zwolnieniu przewidzianemu dla towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od VAT, w stosunku do których nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku). Zakładam, że dostawca telefonów jest czynnym podatnikiem VAT oraz, że dostawa telefonów nie korzysta ze zwolnienia przedmiotowego. W takiej sytuacji kluczowym jest status Spółki będącej odbiorcą telefonów. Jeżeli Spółka jest podatnikiem zwolnionym od podatku od towarów i usług, to dostawca bez wątpienia powinien udokumentować dostawę telefonów fakturą z zastosowaniem stawki VAT 23%.

Sytuacja komplikuje się jednak, jeżeli Spółka nabywająca telefony jest czynnym podatnikiem VAT. Zgodnie bowiem z art.17 ust.1c ustawy o podatku od towarów i usług dostawa telefonów komórkowych podlega opodatkowaniu przy zastosowaniu mechanizmu odwrotnego obciążenia jedynie w sytuacji, gdy łączna wartość tych towarów w ramach jednolitej gospodarczo transakcji obejmującej te towary, bez kwoty podatku, przekracza kwotę 20.000 zł. W art.17 ust.1d ustawodawca wyjaśnia natomiast, że jednolita gospodarczo transakcja to według niego transakcja obejmująca umowę, w ramach której występuje jedna lub więcej dostaw towarów, nawet jeżeli są one dokonane na podstawie odrębnych zamówień lub wystawianych jest więcej faktur dokumentujących poszczególne dostawy. Natomiast z art.17 ust.1e ustawy wynika, że jednolita gospodarczo transakcja to według ustawodawcy także transakcja obejmująca więcej niż jedną umowę, jeżeli okoliczności tej transakcji lub warunki, na jakich została ona zrealizowana, odbiegały od okoliczności lub warunków zwykle występujących w obrocie towarami określonego typu.

Powszechną praktyką jest zawieranie wieloletnich (np. dwuletnich) umów z sieciami komórkowymi. Jeżeli z umowy jednoznacznie wynika ile telefonów w ramach umowy może nabyć abonent, sprawa wydaje się dosyć jasna – jeżeli może on nabyć telefony o wartości netto nieprzekraczającej 20.000 zł, to dostawca dokumentuje ich dostawy fakturami z VAT, natomiast jeżeli wartość telefonów przysługująca abonentowi przekracza 20.000 zł - fakturami bez podatku, z adnotacją „odwrotne obciążenie”. Nie jest jeszcze znana praktyka organów podatkowych w tym zakresie, ale, zdaniem Redakcji, przepis art.17 ust.1c należy rozumieć w ten sposób, że każda dostawa towarów w ramach umowy, której wartość ma przekroczyć 20.000 zł podlega opodatkowaniu na zasadzie odwrotnego obciążenia, nie tylko wartość towarów dostarczanych po przekroczeniu tej kwoty. Powstaje zatem pytanie, co zrobić jeżeli abonent nie zakupi wszystkich przysługujących mu telefonów, w rezultacie czego wartość ich dostaw w ramach danej umowy ostatecznie nie przekroczy 20.000 zł. Wydaje się, że w takiej sytuacji dostawca powinien skorygować wystawione faktury i naliczyć należny podatek.

Inną kwestią wartą uwagi jest to, że w art.17 ust.1f ustawy o VAT ustawodawca zastrzegł, że obniżenie wartości dostaw dokonywanych w ramach jednolitej gospodarczo transakcji, o której mowa w ust. 1c, w szczególności przez udzielenie po ich dokonaniu nabywcy opustu lub obniżki ceny, nie wpływa na określenie podatnika obowiązanego do rozliczenia kwoty podatku z tytułu dostawy towarów dokonywanej w ramach tej transakcji. Sformułowanie powyższego przepisu może budzić wątpliwości, wynika z niego bowiem, że udzielony opust lub rabat nie powinien być brany pod uwagę przy obliczaniu wartości dostaw w celu ustalenie czy transakcja podlega opodatkowaniu na zasadzie mechanizmu dla odwrotnego obciążenia. Zdaniem Redakcji nie jest jednak jasne, czy przepis ten dotyczy każdego opustu czy rabatu, czy tylko takiego, który jest udzielony po dokonaniu dostawy (np. premia pieniężna). W sytuacji nabycia telefonów komórkowych ta kwestia jest bardzo istotna, gdyż zazwyczaj cena nabycia tych towarów jest znacznie niższa niż ich cena nominalna. Zdaniem Redakcji, biorąc pod uwagę przepisy dotyczące określania podstawy opodatkowania, przepis ten należy rozumieć tak, że przy określaniu wartości towarów dostarczanych w ramach jednolitej gospodarczo transakcji nie należy brać pod uwagę tylko tych opustów, które są udzielane już po dostawie towarów. Oznaczałoby to, że jeżeli telefony są kupowane po obniżonej cenie, do wyliczania ogólnej wartości ich dostaw należy brać pod uwagę wartość netto na fakturze, jednakże nie jest jeszcze znana praktyka organów podatkowych w tym zakresie.

W opisanej w pytaniu sytuacji określenie sposobu opodatkowania i podmiotu odpowiedzialnego za rozpoznanie obowiązku podatkowego jest jeszcze bardziej utrudnione, bo nie znają Państwo ostatecznej wartości zakupowanych telefonów. W takiej sytuacji warto chyba pokusić się jednak w umowie o podanie ich szacunkowej wartości.

Na koniec, warto zauważyć, że, zgodnie z art.4 ustawy z dnia 9 kwietnia 2015 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy - Prawo zamówień publicznych, do określania wartości dostaw telefonów w celu ustalenia czy ma zastosowanie mechanizm odwrotnego obciążenia, Spółka powinna wziąć pod uwagę tylko te dostawy telefonów, które będą miały miejsce od 1 lipca 2015 roku, nawet jeżeli umowa została podpisana wcześniej i wcześniej w ramach tej umowy były dostarczane już telefony.

Ewa Konarska