0
1715
W wyniku zmian koniunkturalnych na rynku, skutkiem czego była również zmiana w zakresie przedmiotu prowadzonej działalności, Spółka podjęła decyzję o zaniechaniu prowadzonej inwestycji. Uznano, iż dalsza jej realizacja nie będzie uzasadniona gospodarczo (w szczególności ekonomicznie). Czy podjęcie powyższej decyzji dotyczącej realizacji prowadzonej inwestycji będzie miało wpływ na prawo do odliczenia podatku VAT od poniesionych już wydatków?
Odpowiedź
W przypadku gdy mamy do czynienia z zaniechaną inwestycją, prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przysługuje gdy:
- nabycie towarów i usług dokonane zostało w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
- zaniechanie inwestycji nastąpiło z przyczyn pozostających poza kontrolą podatnika.
Uzasadnienie
W myśl art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. Z treści tego przepisu wynika, iż prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przysługuje gdy nabyte towary i usługi będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.
Co w przypadku gdy nabyte towary lub usługi, od których podatek VAT naliczony został odliczony, nie zostaną wykorzystane do wykonania czynności opodatkowanych, jak w przedstawionym przez Czytelnika przykładzie, czyli w przypadku zaniechania prowadzonej inwestycji?
Obowiązujący w Unii europejskiej system podatku od wartości dodanej zapewnia, że obciążenie podatkiem VAT jest neutralne dla przedsiębiorcy, niezależnie od celów i wyników jego działalności, pod warunkiem, że samo podlega temu podatkowi. Zasada neutralności podatku VAT jest zatem traktowana jak prawo podatnika, a nie jego przywilej. Niniejszą zasadę potwierdził Europejski TS w orzeczeniu w sprawie C-268/83 D.A. Rompelman i E.A. Rompelman-Van Deelen.
Powyższa zasada neutralności podatku VAT została przyjęta na grunt polskiego prawa podatkowego. Będzie ona miała również zastosowanie do stanu faktycznego przedstawionego w zadanym pytaniu. Potwierdza to wyrok TSUE z dnia 15 stycznia 1998 r. w sprawie C-37/95, zgodnie z którym jeżeli inwestycja została zaniechana ze względu na okoliczności pozostające poza kontrolą podatnika, nie ma on obowiązku korygowania odliczonego podatku.
Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 91 ust. 1 ustawy o podatku VAT po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90
ust. 2–10a, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2–6, 10 lub 10a lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11 i 12, dla zakończonego roku podatkowego. W myśl ust. 2 powyższego artykułu w przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, korekty, o której mowa w ust. 1, podatnik dokonuje w ciągu 5 kolejnych lat, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów – w ciągu 10 lat, licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania. Roczna korekta w przypadku, o którym mowa w zdaniu pierwszym, dotyczy jednej piątej, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów – jednej dziesiątej kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu.
W przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, z tym że korekty dokonuje się po zakończeniu roku, w którym zostały oddane do użytkowania. Według ust. 8 niniejszego artykułu korekty, o której mowa
w ust.5–7, dokonuje się również, jeżeli towary i usługi nabyte do wytworzenia towaru, o którym mowa w ust. 2, zostały zbyte lub zmieniono ich przeznaczenie przed oddaniem tego towaru do użytkowania. Taką zmianą przeznaczenia jest również zaniechanie prowadzonej inwestycji.
Podkreślić jednak należy, iż zarówno w interpretacjach indywidualnych jak i orzeczeniach sądów administracyjnych (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 sierpnia 2010 r. sygn. akt I FSK 1067/09 oraz wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 8 lutego 2012 r. sygn. akt I SA/Kr 1842/11) przyjęto, iż w przypadku gdy mamy do czynienia z zaniechaną inwestycją, prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przysługuje gdy:
- nabycie towarów i usług dokonane zostało w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
- zaniechanie inwestycji nastąpiło z przyczyn pozostających poza kontrolą podatnika.
W praktyce utrudnienia mogą powstać w ocenie okoliczności pozostających poza kontrolą podatnika. Przykładowo mogą to być: zmiana sytuacji gospodarczej powodująca nieopłacalność prowadzonej inwestycji, zmiana sytuacji ekonomicznej podatnika skutkująca niemożnością ukończenia inwestycji (np. utrata źródła finansowania prowadzonej inwestycji lub ogłoszenie upadłości podatnika), niezależne od podatnika zdarzenia losowe uniemożliwiające ukończenie inwestycji itp.
EWIDENCJA W DEKLARACJACH: brak
Podstawa prawna: art. 86 ust. 1 oraz art. 91 ust. 1, 2 i 8 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
