Zwolnienie od VAT dostawy nieruchomości w drodze egzekucji komorniczej

Stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w indywidualnej interpretacji podatkowej z 6 lutego 2019 roku, nr 0113-KDIPT1-2.4012.828.2018.3.PRP.

Sytuacja Podatnika

Wnioskodawca prowadzi jako Komornik Sądowy czynności egzekucyjne dotyczące prawa własności w nieruchomości w postaci lokalu mieszkalnego (zgodnie z zaświadczeniem z dnia 23-04-2013 roku wydanym przez Urząd Miejski przekształconym w lokal usługowy). Dłużnik jest czynnym podatnikiem VAT. Nieruchomość objętą zakresem wniosku nabył na podstawie aktu notarialnego. Spółka odliczyła podatek naliczony w związku z jej nabyciem. Przedmiotowy lokal wykorzystywany jest w działalności gospodarczej Spółki (aktualnie wynajmowany). Pierwsze zajęcie nastąpiło przed dokonaniem transakcji zakupu przez dłużnika, tj.: przed 28 marca 2017 roku. Zgodnie z oświadczeniem dłużnika nabycie nastąpiło w dniu 28 marca 2017 roku i opodatkowane zostało stawką podstawową w związku z rezygnacją ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy z 11.03.2004 roku o podatku od towarów i usług. Jednocześnie dłużnik oświadczył, iż po zakupie nie dokonywał wydatków na ulepszenie tej nieruchomości przekraczającej 30% wartości nieruchomości. Ponadto, zarząd Spółki, będącej dłużnikiem, oświadczył, iż z tytułu tej transakcji istnieć będzie obowiązek podatkowy na spółce.

Stanowisko Dyrektora

W myśl regulacji zawartej w art.18 ustawy o VAT, organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Definicja płatnika została zawarta w art.8 ustawy Ordynacja podatkowa, zgodnie z którym, płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu. 

Przepis art.18 ustawy o VAT wprowadza szczególną na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług regulację, kiedy to należny podatek pobierany jest i odprowadzany do urzędu skarbowego przez płatnika, a nie przez podatnika. Płatnik pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że komornik sądowy dokonuje transakcji w imieniu podatnika – dłużnika. Prowadzona przez niego sprzedaż towarów będących własnością dłużnika będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług, gdy do rozliczenia tego podatku byłby zobowiązany dłużnik; w przypadku, gdy powyższa czynność nie podlegałaby opodatkowaniu tym podatkiem lub byłaby od niego zwolniona, komornik sądowy nie będzie obowiązany do odprowadzenia podatku. 

Tym samym komornik sądowy zobowiązany jest do przestrzegania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz do uwzględnienia w trakcie sprzedaży towarów okoliczności decydujących o jej opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zgodnie z dyspozycją art.5 ust. 1 pkt 1 ustawy, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. 

Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii, o czym stanowi art. 2 pkt 6 ustawy.

W świetle przytoczonych powyżej przepisów, zarówno grunt, jak i budynek spełniają definicję towaru określoną w art.2 pkt 6 ustawy, a ich sprzedaż traktowana jest jako odpłatna dostawa towarów na terytorium kraju.

Towarem jest także udział w prawie własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że sprzedaż nieruchomości w trybie egzekucji stanowi odpłatną dostawę towarów, co oznacza, że zgodnie z przepisem art.5 ust. 1 pkt 1 ustawy, objęta jest zakresem przedmiotowym opodatkowania VAT. Stosownie zaś do art.7 ust. 1 ustawy przez odpłatną dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie. 

W trakcie egzekucji świadczeń pieniężnych następuje wywłaszczenie mienia dłużnika i spieniężenie go w drodze sprzedaży nieruchomości. Następnie dochodzi do przysądzenia prawa własności nieruchomości na rzecz nabywcy, który zobowiązany jest do uiszczenia ceny nabycia. 

W świetle zapisów art.15 ust. 1 i ust.2 ustawy, warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest łączne spełnienie dwóch przesłanek: po pierwsze czynność winna być ujęta w katalogu czynności podlegających opoda...