Opodatkowanie opłat za organizowane na terytorium UE i poza UE konferencje i szkoły letnie

Stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w indywidualnej interpretacji podatkowej z 8 lutego 2019 roku, nr 0112-KDIL1-3.4012.753.2018.1.JN.

Sytuacja Podatnika

Podatnik utworzył X – jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej. Podstawowym przedmiotem działalności X jest rozwój regionalnej turystyki biznesowej (rozwój branży przemysłu spotkań) oraz wynajem powierzchni w nowoczesnym obiekcie konferencyjno-kongresowym dla podmiotów przemysłu spotkań. W ramach realizacji powyższych celów, pracownicy X biorą udział m.in. w konferencjach i branżowych szkołach letnich z dziedziny przemysłu spotkań, aby doskonalić swą wiedzą i umiejętności z tego zakresu. Z tytułu uczestnictwa w tych konferencjach i szkołach letnich Wnioskodawca wnosi opłatę na rzecz organizatora przed wykonaniem usługi w formie przedpłaty. Za wniesioną opłatę, bądź po wykonaniu usługi Wnioskodawca otrzymuje od organizatorów faktury bez naliczonego podatku VAT.

Powyższe konferencje i szkoły letnie organizowane są zarówno na terytorium UE, jak i państw trzecich. Ich organizatorzy nie mają siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności na terenie Polski. Wnioskodawca nabywa ww. usługi w celu umożliwienia swojej kadrze kształcenia się oraz wymiany doświadczeń w dziedzinie, która jest głównym przedmiotem działalności X.

Konferencje organizowane są przez jednostki organizacyjne, przedsiębiorców, stowarzyszenia branżowe oraz inne podmioty specjalizujące się w organizacji tego typu przedsięwzięć. Lokalne (narodowe) jednostki organizacyjne w poszczególnych państwach – członkach stowarzyszenia, organizują konferencje o tematyce związanej z turystką biznesową i zapraszają pozostałych członków z innych państw do udziału. Konferencje te są z reguły odpłatne, tj. wnoszona jest opłata. 

Natomiast szkoła letnia jest formą stacjonarnego szkolenia. W ramach szkoły letniej odbywa się wielodniowy cykl wykładów, warsztatów, często o różnej tematyce w ramach dziedziny przemysłu spotkań, często o charakterze bardziej praktycznym niż konferencja. Opłata za szkołę letnią obejmuje udział w prelekcjach, wykładach, warsztatach. Wnioskodawca poinformował, że nabywając ww. usługi działa on jako podatnik w rozumieniu art. 28a ustawy.

Stanowisko Dyrektora

Stosownie do art. 2 pkt 9 ustawy – przez import usług rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4.  Na mocy art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy – podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

• usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,
• usługobiorcą jest:
  - w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b – podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4,
  - w przypadku transferu bonów jednego przeznaczenia, w przypadku których miejscem świadczenia usług, których te bony dotyczą, jest terytorium kraju – podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15,
  - w pozostałych przypadkach – podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.

Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług regulują przepisy art. 28a do 28o ustawy o VAT. Art. 28a ustawy o VAT wprowadza drugą definicję podatnika. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalania miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest podmiot wykonujący samodzielnie działalność gospodarczą. 
Od ogólnej zasady ustalania miejsca świadczenia usług, ustawodawca przewidział szereg odstępstw, na podstawie których miejsce świadczenia pewnych usług – ściśle określonych w przepisach ustawy – ustala się w sposób szczególny.  
Jeden z wyjątków od zasady ogólnej wyrażonej w art.28b ust. 1 ustawy dotyczy miejsca świadczenia usług w dziedzinie kultury, sztuki, sportu, nauki, edukacji, rozrywki oraz podobnych usług.
Zgodnie z art.28g ust. 1 ustawy – miejscem świadczenia usług wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, takie jak targi i wystawy, oraz usług pomocniczych związanych z usługami wstępu na te imprezy, świadczonych na rzecz podatnika, jest miejsce, w którym te imprezy faktycznie się odbywają.
W kontekście ustalenia miejsca świadczenia usług (w tym usług wstępu), konieczne jest także odwołanie się do rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) Nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, które które w art. 32 zdefiniowało pojęcie usług wstępu poprzez m.in. wskazanie, jakie usługi wchodzą w zakres tego pojęcia. Usługi wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, o których mowa w art. 53 dyrektywy 2006/112/WE, obejmują świadczenie usług, których podstawową cechą jest przyznawanie prawa wstępu w zamian za bilet lub opłatę, w tym opłatę w formie abonamentu, biletu okresowego lub opłaty okresowej.
Z kolei jak stanowi art. 32 ust. 2 rozporządzenia 282/2011 – ustęp 1 ma zastosowanie w szczególności do:

• prawa wstępu na spektakle, przedstawienia teatralne, występy cyrkowe, targi, do parków rozrywki, na koncerty, wystawy, jak również inne podobne wydarzenia kulturalne;
• prawa wstępu na wydarzenia sportowe, takie jak mecze lub zawody;
• prawa wstępu na wydarzenia edukacyjne i naukowe, takie jak konferencje i seminaria.  

Zatem zgodnie z art. 32 ust. 2 lit. c w zw. z ust. 1 rozporządzenia 282/2011 usługi wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, o których mowa w art. 53 dyrektywy 2006/112/WE, obejmują świadczenie usług, których podstawową cechą jest przyznawanie prawa wstępu na daną imprezę w zamian za bilet lub opłatę, w tym opłatę w formie abonamentu, biletu okresowego lub opłaty okresowej. Przepis ten ma zastosowanie również do prawa wstępu na wydarzenia edukacyjne i naukowe, takie jak konferencje i seminaria.  
Natomiast na podstawie art. 33 rozporządzenia 282/2011 – usługi pomocnicze, o których mowa w art. 53 dyrektywy 2006/112/WE, obejmują usługi, które są bezpośrednio powiązane ze wstępem na wydarzenia kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, świadczone oddzielnie na rzecz osoby uczestniczącej w wydarzeniu za opłatą.  
Takie usługi pomocnicze obejmują w szczególności korzystanie z szatni lub urządzeń sanitarnych, ale nie obejmują usług pośrednictwa związanych ze sprzedażą biletów, zatem:

1. W przypadku uczestnictwa pracowników Wnioskodawcy w opisanych konferencjach, będziemy mieli do czynienia z wydarzeniami edukacyjnymi, o których mowa w art. 32 ust. 2 lit. c rozporządzenia 282/2011. Podkreślenia wymaga, że opłata nie dotyczy samego wstępu na organizowaną imprezę, ale również udziału w danym wydarzeniu. Zatem usługa wstępu obejmuje – co do zasady – prawo do udziału w prelekcjach, wykładach, panelach dyskusyjnych, konsumpcji serwowanych w ramach wydarzenia posiłków itp.
   Tym samym opłaty uiszczane przez Wnioskodawcę za uczestnictwo jego pracowników w konferencjach edukacyjnych organizowanych na terytorium państw UE innych niż terytorium Polski, jak i poza UE, będą stanowić opłatę za nabywaną usługę wstępu, której miejscem świadczenia, a zarazem opodatkowania będzie – zgodnie z art. 28g ust. 1 ustawy – miejsce, gdzie wydarzenia te będą się faktycznie odbywały. Zatem ww. imprezy, które organizowane będą poza terytorium Polski nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na terytorium kraju. 
2. Ponoszone przez Wnioskodawcę opłaty za udział pracowników w szkołach letnich organizowanych  nie będą stanowić opłat za usługi wstępu, w związku z czym miejsce świadczenia tych usług nie będzie ustalane na podstawie art. 28g ust. 1 ustawy.
   Opisanej powyżej formy szkolenia w postaci szkoły letniej nie można uznać za żadną z imprez czy wydarzeń, które zostały wymienione w art. 32 ust. 1 i ust. 2 rozporządzenia 282/2011. Pomimo, że pracownicy Wnioskodawcy uczestniczyć będą w szkole letniej w celu umożliwienia im kształcenia się oraz wymiany doświadczeń w dziedzinie przedmiotu działalności (tematyka związana z turystyką biznesową), to jednak wielodniowa forma tego szkolenia, jak i charakter i zakres realizowanych tam czynności przesądzają, że opłata poniesiona przez Wnioskodawcę nie będzie stanowiła opłaty za wstęp w rozumieniu ww. przepisów rozporządzenia 282/2011. 

Tym samym miejscem świadczenia i opodatkowania usług  – zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy – będzie miejsce, w którym Wnioskodawca (usługobiorca) posiada siedzibę działalności gospodarczej, tj. terytorium Polski. Skoro zatem organizatorzy szkół letnich nie posiadają siedziby, ani stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium Polski, a Wnioskodawca nabywając ww. usługi działać będzie jako podatnik w rozumieniu art. 28a ustawy, to z tytułu nabycia usług uczestnictwa jego pracowników w szkołach letnich, zobowiązany będzie on do rozpoznania importu usług.

Podstawa prawna: art.2 ust.9, art.17 ust.1 pkt 4, art.28a, art. 28b ust.1, art.28g ustawy z 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług