0
984
Wypłata świadczenia pieniężnego przez Dewelopera na rzecz Wnioskodawcy, stanowi odpłatne świadczenie usług. Kwota ta stanowi bowiem wynagrodzenie za te usługi i opodatkowaniu VAT. Istnieje bowiem bezpośredni związek pomiędzy wykonanym świadczeniem (porozumienie), a otrzymanym wynagrodzeniem.
Stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w indywidualnej interpretacji podatkowej z 4 lutego 2019 roku, nr 0115-KDIT1-1.4012.883.2018.1.BS.
Sytuacja Podatnika
Wnioskodawca i Deweloper zawarli umowę przedwstępną sprzedaży lokalu niemieszkalnego. Wraz z tą umową została zawarta przedwstępna umowa na wykończenie tego lokalu oraz przedwstępna umowa najmu tego lokalu. Z uwagi na opóźnienia w procesie budowlanym przedmiotowa inwestycja deweloperska nie została zrealizowana i przedmiotowy lokal nie został Wnioskodawcy wydany we wskazanym terminie. Aneksem do umowy został zmieniony termin wydania lokalu oraz analogicznie umowa najmu lokalu. W związku ze zmianami umów strony doszły do porozumienia, że Deweloper w okresie od lutego 2018 roku do ostatniego dnia miesiąca, w którym zawarty zostanie akt notarialny obejmujący przeniesienie na Wnioskodawcę własności lokalu comiesięcznie będzie wypłacał kwotę odpowiadającą równowartości miesięcznego czynszu najmu. Intencją zawarcia tego porozumienia było wynagrodzenie Wnioskodawcy utraconych korzyści w związku z opóźnieniem w realizacji inwestycji deweloperskiej i przesunięciem terminu świadczenia usług najmu. Celem zawarcia porozumienia było przekonanie Wnioskodawcy do zrezygnowania ze skorzystania z prawa odstąpienia od umowy i żądania od Dewelopera zapłaty kary umownej przewidzianej w umowie przedwstępnej sprzedaży.
Zdaniem Wnioskodawcy kwota wypłacana przez Dewelopera jest odszkodowaniem związanym ze szkodą poniesioną przez Wnioskodawcę, co oznacza, że wypłacone odszkodowanie stanowiące rekompensatę utraconych korzyści nie podlega VAT.
Stanowisko Dyrektora
Z treści art.5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Aby dane świadczenie uznać za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.
Czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub świadczącego usługę. Pod pojęciem odpłatności dostawy towarów lub odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego). Przy określeniu, czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu istotne jest zatem określenie, czy wykonywano świadczenie i czy wynagrodzenie z tytułu wykonania tego świadczenia miało być wypłacone. Muszą być zatem spełnione następujące warunki:
- w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
- świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).
Dyrektor wskazał także, iż kwestia „odpłatności” była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. w sprawach C-16/93, C-213/99, C-404/99) podkreślając, że o dostawie towarów i usług za wynagrodzeniem można mówić jedynie w sytuacji, gdy istnieje ścisły związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia, oparty na relacjach cywilnoprawnych pomiędzy podmiotami. Związek, o którym mowa musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że odpłatność następuje za to świadczenie.
W omawianej sprawie istotą było ustalenie kwestii opodatkowania VAT odszkodowania otrzymanego przez Wnioskodawcę od Dewelopera w związku z przesunięciem terminu realizacji umowy deweloperskiej i w konsekwencji przesunięciem terminu świadczenia usług najmu.
Dyrektor wskazał na regulacje dotyczące odszkodowania, które zostały zawarte w art. 361-363 ustawy Kodeks cywilny. Z treści tych przepisów wynika, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron. Naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.
Jednocześnie w myśl art. 471 Kodeksu cywilnego, dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
W świetle wyżej przytoczonych przepisów Kodeksu cywilnego Dyrektor uznał, że szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika oraz na istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą. Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczenie w zamian za wynagrodzenie – co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika.
W wyroku z dnia 18 lipca 2007 r. sprawie C-277/05 Société thermale d’Eugénie-les-Bains, TSUE wskazał, że pierwsze rozwiązanie zawarte w pytaniu prejudycjalnym (tj. kwoty wypłacone tytułem zadatku przez klienta na rzecz przedsiębiorstwa hotelarskiego powinny zostać uznane za podlegające podatkowi VAT) można zaakceptować jedynie wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego, w którym dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych (pkt 19 ww. wyroku).
Na gruncie ustawy o VAT ustalanie statusu wypłacanego odszkodowania, jako podlegającego bądź nie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem.
W rozpatrywanej sprawie nie zaistnieją okoliczności, które w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego powodowałyby szkodę i determinowały wypłatę odszkodowania. Zachowania obu podmiotów wynikają bezpośrednio z łączącego ich porozumienia, na mocy którego ustalono, że w związku z przesunięciem realizacji sprzedaży lokalu a w konsekwencji jego najmu, Deweloper będzie wypłacał Wnioskodawcy równowartość czynszu najmu z tytułu utraconych przez Wnioskodawcę korzyści. W ramach zawartego porozumienia Wnioskodawca zaakceptował warunki Dewelopera, co do przesunięcia terminu, w zamian za świadczenie wzajemne, tj. wynagrodzenie. Zatem, kwota należna Wnioskodawcy wypłacona przez Dewelopera na mocy ww. Porozumienia nie posiada cech odszkodowania za poniesioną szkodę. Zgoda na tolerowanie określonej czynności (tj. przedłużające się prace budowalne i wykończeniowe lokalu, a w konsekwencji zmiana terminu świadczenia usług najmu), za które Wnioskodawca otrzyma określoną kwotę pieniężną od Dewelopera, należy traktować jako skonkretyzowane świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT, ponieważ spełniona jest przesłanka istnienia związku pomiędzy wpłatą należności, a otrzymaniem świadczenia wzajemnego, co jest warunkiem koniecznym do uznania, że wypłata tej kwoty podlega VAT.
W konsekwencji, wypłata świadczenia pieniężnego przez Dewelopera na rzecz Wnioskodawcy, stanowi odpłatne świadczenie usług, kwota ta stanowi bowiem wynagrodzenie za te usługi i na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.
Podstawa prawna: art.5 ust.1 pkt 1, art.7 ust.1, art.8 ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług.
