Otrzymanie zapłaty po zakończeniu działalności gospodarczej

Stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w indywidualnej interpretacji podatkowej z 14 maja 2019 roku, nr 0115-KDIT1-1.4012.191.2019.1.DM.

Sytuacja Podatnika

Wnioskodawca zakończył działalność gospodarczą, prowadzoną jako wolny zawód radcy prawnego i wyrejestrował się także z rejestru podatników VAT. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej i świadczonych usług Wnioskodawca pełnił rolę pełnomocnika z urzędu. W jednej ze spraw tego typu (pomocy prawnej świadczonej z urzędu) w 18 lutego 2019 roku zapadł wyrok, zgodnie z którym sąd I instancji przyznał Wnioskodawcy jako pełnomocnikowi z urzędu wynagrodzenie za świadczoną pomoc prawną w toku procesu na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej. Zgodnie z wyrokiem część kwoty wynagrodzenia została zasądzona od Skarbu Państwa a część od stron przeciwnych - pozwanych solidarnie, którzy proces w części przegrali. W chwili składania niniejszego wniosku orzeczenie to nie jest jeszcze prawomocne, gdyż złożono wniosek o jego uzasadnienie. Dopiero po sporządzeniu uzasadnienia i jego doręczeniu rozpocznie się bieg terminu do złożenia ewentualnej apelacji. Zatem nie wiadomo na chwilę obecną kiedy wyrok będzie prawomocny i czy koszty zasądzone tym wyrokiem na rzecz Wnioskodawcy będę takie jak w tym wyroku. Nie jest znany także termin powstania obowiązku podatkowego.

Stanowisko Dyrektora

W myśl art.19a ust. 5 pkt 1 lit. d ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty z tytułu świadczenia, na podstawie odrębnych przepisów, na zlecenie sądów powszechnych, administracyjnych, wojskowych lub prokuratury usług związanych z postępowaniem sądowym lub przygotowawczym, z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług. W przypadkach, o których mowa w ust.5 pkt 1 i 2, obowiązek podatkowy powstaje w odniesieniu do otrzymanej kwoty (art. 19a ust. 6 ww. ustawy). 

Stosownie do art.99 ust. 1 ustawy o VAT, o których mowa w art. 15, są obowiązani składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu, z zastrzeżeniem ust. 2-10, art. 130c i art. 133. Z kolei kwestie dotyczące dokumentowania czynności podlegających opodatkowaniu regulują przepisy art. 106a-106q ustawy o podatku od towarów i usług. Jak stanowi art.106b ust. 1 ww. ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą: 

• sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem; 
• sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju i sprzedaż wysyłkową na terytorium kraju na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1; 
• wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1; 
• otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, 
• o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4.

Z kolei stosownie do art.96 ust. 6 ww. ustawy, jeżeli podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT zaprzestał wykonywania czynności podlegającej opodatkowaniu, jest on obowiązany zgłosić zaprzestanie działalności naczelnikowi urzędu skarbowego; zgłoszenie to stanowi dla naczelnika urzędu skarbowego podstawę do wykreślenia podatnika z rejestru jako podatnika VAT.

Skutkiem złożenia takiego zgłoszenia jest wykreślenie podatnika z rejestru podatników VAT. Wykreślenie następuje z dniem wskazanym w zgłoszeniu VAT-Z. Tak więc z dniem określonym w zgłoszeniu VAT-Z podatnik nie jest już zarejestrowanym podatnikiem VAT. Tym samym zaprzestanie przez podatnika wykonywania działalności gospodarczej w drodze jej likwidacji oraz złożenie stosownego zgłoszenia, celem wykreślenia przez naczelnika urzędu skarbowego podatnika z rejestru podatników VAT skutkuje brakiem możliwości wystawiania faktur z dniem wskazanym w zgłoszeniu. Brak jest również obowiązku wystawienia przez Wnioskodawcę rachunku, bowiem zgodnie z art.87 Ordynacji podatkowej obowiązek wystawienia rachunku ciąży na podatniku prowadzącym działalność gospodarczą. Zgodnie z art. 87 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa jeżeli z odrębnych przepisów nie wynika obowiązek wystawienia faktury, podatnicy prowadzący działalność gospodarczą są obowiązani, na żądanie kupującego lub usługobiorcy, wystawić rachunek potwierdzający dokonanie sprzedaży lub wykonanie usługi.

Mając powyższe na uwadze Dyrektor stwierdził, że z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty z tytułu świadczenia, na podstawie odrębnych przepisów, usług na zlecenie sądu, ma obowiązek rozliczenia podatku VAT z tytułu wykonanej usługi i dokonania zapłaty podatku należnego z tego tytułu, natomiast nie ma podstaw do dokonania ponownej rejestracji dla celów podatku od towarów i usług, wystawienia faktury i złożenia deklaracji VAT-7.     

Podstawa prawna: art.19a ust. 5 pkt 1 lit. d,  art. 99 ust. 1 i 6, art.106b ust. 1  ustawy o VAT.